Dvije decenije prve ekološke laboratorije: "Garantuje CETI" već dvije decenije
Kompletan početni kapital za osnivanje CETI-ja i renoviranje prostora starog agroekonomskog instututa obezbijedila je Vlada, dok je CETI od sopstvenih sredstava i kroz projekte i donacije IAEA, EU i vlade SAD uspio da obezbijedi kompletnu instrumentalnu opremu
Pod sloganom "Garantuje CETI", Centar za ekotoksikološka ispitivanja obilježava ovog mjeseca dvije decenije postojanja.
Iako je to institucija bez koje se, bukvalno, ne može, za njihove aktivnosti se čuje, uglavnom, kada su u pitanju incidentne situacije.
O tome šta ta institucija znači za državu, najbolje govori opseg njihovog rada, u koji spada ispitivanje životne sredine, vazduha, zemljišta, vode, bezbjednost hrane, analiza svih toksikanata u igračkama, kozmetičkim sredstvima, materijala koji kontaktiraju sa hranom, zaštita od jonizujućeg zračenja i nuklearna sigurnost, kategorizacija otpada, zaštita na radu, priprema akta za procjenu rizika sa predlogom mjera za njegovo otklanjanje, ispitivanje uslova radne sredine, fizičkih štetnosti osvijetljenosti, mikroklime, hemijskih štetnosti, toksikološke analize biološkog materijala i uzoraka za potrebe zdravstva, sudstva i drugih instituicija...
CETI je osnovan odlukom vlade 20. decembra 1996. godine. Osnivanju je "kumovalo" teško trovanje piralenom u KAP-u, pa je Crna Gora morala da traži od institucija u okruženu da se bave tim problemom.
Počeo je sa radom 1998, kada je dobio sve neophodne sertifikate i ovlašćenja za rad.
Od 2004. godine je postao prva akreditovana laboratorija u Crnoj Gori za oblast ispitivanja svih parametara kvaliteta pijaćih, površinskih, podzemnih i otpadnih voda, teških metala i zdravstvene ispravnosti ribe, analize sedimenata, zemljišta i ispitivanje radioaktivnosti životne sredine i životnih namirnica, a od 2008. provjerava i kvalitet vazduha, buke i hrane.
"CETI ima 65 zaposlenih, od čega 42 u laboratoriji. Jedinstvena smo i uspješna institucija, prepoznata po svom kvalitetu, ne samo u Crnoj Gori, već i u regionu. Za 20 godina postojanja stalno smo bili fokusirani na razvoj, pratili nove tehnologije, obezbjeđivali i stavljali u funkciju savremenu opremu, a sve to da bismo bili sposobni da postižemo vrhunske rezultate u oblasti ispitivanja. Mi radimo ozbiljan i važan posao. Zaštita životne sredine i obezbjeđivanje bezbjedne hrane za čovječanstvo među najvažnijim su izazovima današnjice. Sa ponosom mogu da kžem da je danas CETI nezaobilazna karika u lancu kontrole životne sredine i bezbjednosti hrane u Crnoj Gori", kazala je izvršna direktorica CETI-ja Nada Medenica.
CETI, takođe, radi i analize za Klinički centar, sudove i tužilaštva, istražuje sve što potencijalno utiče na zdravlje i bezbjednost hrane, životnu sredinu, radi forenzičke i toksikološke analize, karakterizaciju otpada, zaštitu od zračenja...
Iako je CETI osnovan državnim sredstvima, sva oprema je dobijena ili kroz donaciju ili kupljena sopstvenim sredstvima. Kompletan početni kapital za osnivanje CETI-ja i renoviranje prostora starog agroekonomskog instututa obezbijedila je Vlada, dok je CETI od sopstvenih sredstava i kroz projekte i donacije IAEA, EU i vlade SAD uspio da obezbijedi kompletnu instrumentalnu opremu, da iz tekućih sredstava obnovi poslovnu zgradu i veći dio laboratorije. Danas CETI raspolaže sa najsavremenijom opremom na kojoj rade najbolje laboratorije u svijetu. Od 2012. godine CETI ima ima licencu za naučno-istraživačku djelatnost.
"Ako bih tražio dvije riječi kojim bih opisao ovu instituciju, to su pouzdanost i kvalitet. Posebno bih istakao ekonomsku održivost. Rijetke su institucije u okruženju ovog tipa koje su saoodržive", kazao je, povodom obilježavanja jubileja CETI-ja, ministar održivog razvoja i turizma Pavle Radulović, komentarišući podatak da 90 odsto ukupnih prihoda ostvaruje na tržištu.
( Dejan Peruničić )