Šoškić: Mora biti otpuštanja i u javnim preduzećima

Javni dug Crne Gore će, prema novim Regionalnim prognozama Međunarodnog monetarnog fonda (MMF) u ovoj godini iznositi 75,5 odsto BDP-a, a u narednoj 81,8 odsto.

Prema izvještaju objavljenom na sajtu MMF-a, budžetski deficit iznosiće 12,1 odsto ove godine, a naredne 9,9 odsto.

Bivši guverner Narodne banke Srbije Dejan Šoškić kaže da visina javnog duga ne bi bila za zabrinutost kada bi istovremeno Crna Gora bilježila visoke stope privrednog rasta, odnosno kada bi sama mogla da servisira dug.

Ukupan javni dug Crne Gore na kraju prošle godine je iznosio oko 2,36 milijardi eura ili 65,1 odsto BDP-a.

Šoškić je u emisiji Reflektor Televizije “Vijesti” rekao da u situaciji u kojoj se nalazi, Crna Gora bi trebalo da smanji budžetski deficit, jer on ako je dvocifren kao što su projekcije MMF-a, to je vrlo alarmantan signal da nešto pod hitno mora da se uradi sa javnim finansijama, da se uradi najozbiljnija racionalizacija.

“S druge strane kakav je deficit tekućeg bilansa plaćanja. Crna Gora ima i tu visoke dvocifrene stope i one mogu biti održive samo ukoliko postoji odgovarajući protok ili stranih direktnih investicija ili se pak zemlja zadužuje. Ali dug ima granicu. Nije moguće stalno povećavati javni dug i doći će trenutak kada država neće moći da se zaduži na međunarodnom tržištu”, navodi Šoškić.

Dodaje da eventualne mjere koje Vlada preduzme kako bi smanjila javni dug neminovno moraju pogoditi zaposlene u javnom sektoru i penzionere.

“Od zemalja u regionu Makedonija je uspjela da održi javni dug na relativno niskom nivou. Crna Gora ima relativno visoke plate i penzije u odnosu na region i postavlja se pitanje koliko je to održivo imajući u vidu ekonomsku aktivnost i stope privrednog rasta. Očigledno je da prema pokazateljima javnih finansija mora doći do korjenitih strukturnih reformi i to podrazumijeva vrlo ozbiljne rezove u troškovima i najčešće znači manje plate u javnom sektoru, manje penzije i otpuštanje radnika u ukupnom javnom sektoru dakle i u javnim preduzećima”, rekao je Šoškić.

Podsjeća da se stopa javnog duga preko 60 odsto doživljava kao visiki rizik po održivost javnih finansija, a kao primjere navode Grčku i Italiju, koje su, iako ozbiljnije ekonomije i te kako osjetile posljedice prevelikog zaduživanja.

U izvještaju MMF-a navedeno je da je trenutni rast u regionu Centralne, Istočne i Jugoistočne Evrope (CESEE) teško održati i potrebne su politike koje će uspostaviti ravnotežu između podrške kratkoročnom rastu i obnove fiskalnog prostora.

Za cijelu regiju, kojoj pripada Crna Gora, ključni izazov je da se ubrza rast.

Nedostaci u efikasnosti poreske administracije i posebno poštovanje poreskih propisa i dalje su izazov u većem dijelu regije, ocijenio je MMF.

MMF je za ovu godinu prognozirao rast crnogorske ekonomije od 5,1 odsto, u narednoj godini 3,6 odsto.

“Potrebne su uspješne reforme za podizanje efikasnosti vlade uzimajući u obzir političke i ekonomske faktore. Određene karakteristike političkih institucija, kao što su loša odgovornost, nizak kvalitet birokratije i slaba kontrola korupcije u politici, imaju tendenciju da budu u negativnoj korelaciji sa snagom upravljanja javnim investicijama i poreskom administracijom. Za prevazilaženje ovih ograničenja, reforme treba da uključuju elemente koji će pomoći da se smanji otpor reformama i izgradi bazna podrška za njihov uspješan završetak”, navodi se u izvještaju.

Misija MMF-a boravi u Crnoj Gori kako bi pružila tehničku podrške za vođenje makroprudencione politike. Prethodnih dana su razgovarali sa guvernerom CBCG Radojem Žugićem i predstavnicima skupštinskog Odbora za ekonomiju, finansije i budžet.

( Biljana Matijašević )