Kako se PG skupština opisuje u crnogorskim udžbenicima iz istorije
Udžbenici priznaju da je u Crnoj Gori 1918. godine preovladavalo raspoloženje za ujedinjenje sa Srbijom i drugim južnoslovenskim narodima ali je srpska vojska spriječila crnogorske institucije da o tome odluče
Podgorička Skupština održana je od 24. do 29. novembra 1918. godine, a i 100 godina kasnije dijeli političare i javnost u Crnoj Gori. Međutim, autori udžbenika istorije koji se sada koriste u našim školama zauzeli su, čini se, jasan stav o tom događaju.
“U Crnoj Gori je 1918. preovladavalo raspoloženje za ujedinjenje sa Srbijom i drugim južnoslovenskim pokrajinama. No, o načinu na koji je to trebalo sprovesti među Crnogorcima su postojala različita shvatanja. Srpske vlasti su onemogućile da crnogorske institucije (Narodna skupština, vladar, vlada) odlučuju o sudbini svoga naroda i države”, piše u udžbeniku istorije za deveti razred osnovne škole.
Udžbenik za gimnazije još jasnije se opredjeljuje o karakteru Podgoričke skupštine.
“Odluke Podgoričke skupštine o detronizaciji kralja Nikole i dinastije Petrović Njegoš, kao i o ujedinjenju Crne Gore sa Srbijom, bile su nelegitimne jer su ih donijeli poslanici koji nijesu izabrani po važećem crnogorskom izbornom zakonu i koji nijesu imali pravo da odlučuju o državnom statusu Crne Gore. Učesnici nelegitimne skupštine, održane pod zaštitom vojnih snaga druge države, time su izvršili državni prevrat."
Predsjednik Udruženja profesora istorije Crne Gore smatra da je Podgorička skupština u udžbenicima obrađena na kvalitetan i moderan način.
"Mi provučemo djecu kroz taj lijepi istraživački rad da oni sami dođu do zaključka, da ih učimo da misle Date su informacije i argumentacija obje strane. Na kraju je zaključak onaj jedini koji istorijska nauka potvrđuje, znači, Crna Gora je nestala, uništena, uništena je dinastija", kazao je za TV Vijesti Rade Vujović, profesor istorije.
Ima, međutim, profesora istorije koji misle da je, prilikom obrađivanja Podgoričke skupštine u udžbenicima, izbjegnuto upoznavanje djece sa društveno-političkim kontekstom.
"Sama Podgorička skupština je obrađena na manje od jednog stupca. Ono što je po mom mišljenju najveći problem sa udžbenicima istorije je to što su oni prepuni vrednosnih sudova. Ovdje bi mnogo bolje bilo da je stajalo – da je to bio glavni problem dinastičke borbe Petrovića i između kuće Karađorđevića, ko će biti suveren te nove države", smatra Slobodan Savović, profesor istorije..
I Savović i Vujović primjećuju kako su danas svi - istoričari.
"Vidite šta se dešava, političari pričaju o tome, crkva priča o tome… Da svi nastavnici urade kvalitetno svoj posao, što to dijete dobije kod kuće – dobije naređenje da to nije tako, od političara dobije drugu informaciju", navodi Vujović.
"Događaje iz prošlosti ne možete posmatrati kroz naočare sadašnjosti", ocjenjuje Savović.
Profesori istorije, na kraju, zaključuju:
"Istorija je učiteljica života, a mi smo svjedoci da je u Crnoj Gori to promijenjeno, i da je ovdje istorija u stvari sluškinja dnevne politike", kaže Savović.
"Istorija je, po meni, najteži predmet, ne zato što je teška, nego zato što svi hoće da je tumače, svi hoćemo da mijenjamo istoriju, ona je sluškinja svega drugog osim nauke", zaključuje Vujović.
( Ljubica Milićević )