Pariz se okreće protiv Sjevernog toka 2?

Veliki preokret? Francuska očigledno želi da se suprotstavi izgradnji drugog kraka gasovoda Sjeverni tok od Rusije do Njemačke. Nakon žestokih poruka SAD, predstoji važno glasanje u Evropskoj uniji.

Izvještaj „Zidojče cajtunga“ je značajan. List je navodno u Parizu saznao da francuska vlada želi da odustane od podrške gasovodu Sjeverni tok 2.Taj projekat je „strateški problem“ u napetim odnosima s Moskvom, naveo je taj list, citirajući izvor iz krugova francuske vlade.

Na glasanju EU planiranom za petak (8.2), na kome će se odlučivati o budućnosti tog kontroverznog gasovoda od Rusije do Njemačke, Francuska namjerava da glasa protiv tog projekta, navodi se u izvještaju.

„Ne želimo da povećavamo zavisnost od Rusije i tako naškodimo interesima zemalja EU kao što su Poljska i Slovačka“, poručuju navodno iz Pariza. Francuska vlada do sada nije potvrdila te navode, ali ni vlada u Berlinu se o tome nije oglasila. Za sada se samo zna da je predsjednik Makron otkazao učešće na Minhenskoj konferenciji o bezbjednosti gdje je sljedeće nedjelje trebalo da se sastane sa kancelarkom Merkel.

Do sada je Berlin, uprkos svim protivljenjima, mogao da računa na francusku podršku tom velikom, kontroverznom projektu. Ako Francuska sada zaista promijeni svoj stav, protivnici gasovoda mogli bi da ostvare nadmoć u EU, a Njemačka da ostane usamljena. Glasa se, naime o reviziji tzv. Gasne direktive EU.

Prema „Zidojče cajtungu“, Evropska komisija želi da stroga pravila za cjevovode koja se primenjuju unutar EU važe i za one zemlje izvan Unije. Nakon toga bi postrojenja i distribucija gasa morala da udu strogo razdvojena. U slučaju Sjevernog toka 2, ruski koncern Gasprom i jedno i drugo drži u svojoj šaci.

Američki ambasadori protiv Sjevernog toka 2

Protiv izgradnje gasovoda izjašnjava se sve snažnije i američka vlada pod predsjednikom Donaldom Trampom. Američki ambasadori u Berlinu, Kopenhagenu, kao i u EU, u zajedničkom, autorskom tekstu za DW, ukazali su na primjedbe SAD: „Sjeverni tok 2 će dodatno povećati ranjivost Evrope na ruske ucjene u energetskom sektoru“, napisali su ambasadori Ričard Grenel, Karla Sends i Gordon Sondlend.

Sjeverni tok 2 trebalo bi da, preko Baltičkog mora, isporučuje ruski gas u Njemačku. Baltičke zemlje i Poljska tu rutu vide kao prijetnju po njihovu bezbjednost. Nesuglasice oko gasovoda tinjaju već godinama i postaju sve oštrije. Za protivnike, on je oružje u rukama Rusije, a za zagovornike on obezbjeđuje snabdijevanje Evrope energijom.

Krajem januara najavljeno je da će se izgradnja Sjevernog toka 2 odvijati prema planu – takvo je bar bilo mišljenje ruskog energetskog koncerna Gasprom. „Završeno je više od 20 odsto gasovoda“, rekla je na Evropskoj konferenciji o gasu u Beču Elena Burmistrova, koja vodi izvozne operacije Gasproma.

Ruski koncern trenutno gradi cijev dugu 1.200 kilometara. Kroz nju bi se od 2020. godine trebalo da se isporučuje ruski prirodni gas preko Baltičkog mora u Njemačku i zapadnu Evropu.

Bivši njemački kancelar u Rosnjeftu

U finansiranje su uključene firme Vinteršel, koja pripada njemačkom koncernu BASF, kao i E.ON, Uniper, austrijski koncern OMV, kao i druge evropske energetske kompanije. Cijena projekta je oko deset milijardi dolara.

Bivši njemački kancelar Gerhard Šreder (SPD) predsjednik je Nadzornog odbora projekta Sjeverni tok, kao i koncerna Rosnjeft, koji je većinski u vlasništvu ruske države.

U početku je protivljenje projektu dolazilo uglavnom iz Ukrajine i Poljske. Sjeverni tok „ubija Ukrajinu“, izjavio je nedavno poljski ministar spoljnih poslova Jacek Čaputovič. Poljska smatra da će prekid tranzita gasa kroz Ukrajinu ujedno značiti i prekid garancija za zaštitu te zemlje od dalje ruske agresije. Za Varšavu, Sjeverni tok 2 takođe predstavlja „njemačku nelojalnost prema istočnom susjedu i poseban odnos s Rusijom“, kaže Kaj-Olaf Lang iz njemačke Fondacije za nauku i politiku.

Ukrajinski ministar spoljnih poslova Pavlo Klimkin nedavno je u Davosu izjavio: „Tranzit gasa je političko pitanje u Rusiji. Ono se ne bazira ni na ekonomskim kalkulacijama, kao ni na ekonomskim interesima“.

A predsjednica Litvanije Dalija Gribauskaite, takođe u Davosu, jasno je stavila do znanja: „Rusija je energiju uvijek koristila kao političko sredstvo za vršenje pritiska“.

Kritika iz poslovnih interesa?

Njemačka vlada je tu kritiku dugo vremena ignorisala. A ona je stizala i iz SAD. Riječ je o poslovnom interesu, jer SAD žele da prodaju svoj tečni gas Njemačkoj, kao što to već rade u Poljskoj. Poljska je 2016. godine otvorila veliki terminal za tečni gas u Svingmindeu, direktno na poljsko-njemačkoj granici.

Sjeverni tok 2 odavno je postao veliko gradilište za Evropsku uniju. U Briselu se sukobljavaju različiti interesi i Evropska komisija ima težak zadatak da pronađe rješenje za čitavu EU.

Komesar za energetiku Miguel Arijas Kanete bio je još 2016. godine rekao da Sjeverni tok nije u zajedničkom evropskom interesu. Nedavno je 60 poslanika Evropskog parlamenta uputilo pismo zvaničnom Berlinu tražeći da se projekat zaustavi. Evropska komisija ne pokušava otvoreno da spriječi izgradnju gasovoda, ali želi da ga pretvori u projekat EU, odnosno da ga podvrgne strogim pravilima Unije o konkurenciji.

Za takvu odluku potrebna je saglasnost Evropskog parlamenta i Savjeta država-članica. Poljska i baltičke zemlje, kao protivnici Sjevernog toka 2, imaju Komisiju na svojoj strani. Kao i Britaniju, Dansku, Slovačku, Irsku, Švedsku, Italiju, Luksemburg i Hrvatsku. S druge strane, Njemačka, Austrija i Holandija žele da nastave projekat izgradnje Sjevernog toka 2 što je više moguće u njegovom sadašnjem obliku.

Zato bi odlučujuća trebalo da bude pozicija Francuske. Pariz bi mogao da okrene novi list. Pitanje je samo: da li će on tu da se rukovodi sopstvenim interesima.

( Deutsche Welle )