Bolest palmi mijenja izgled Tivta

Uprkos naporima Opštine Tivat, štetočina palmin surlaš prijeti da bukvalno uništi vizuelni identitet najmanjeg bokeljskog grada, poznatog po drvoredima i brojnim pojedinačnim primjercima velikih kanarskih palmi.

Prema podacima Sekretarijata za zaštitu životne sredine i energetsku efikasnost, do sada je na javnim i istaknutijim privatnim površinama u gradu surlaš potpuno uništio šest velikih kanarskih palmi, mada je taj broj osjetno veći jer u njega nije uračunato najmanje još desetak palmi koje je taj insekt u međuvremenu potpuno uništio na privatnim parcelama u Kavi, Mrčevcu, Kalimanju, na Seljanovu i u Donjoj Lastvi.

U obračun nije ušlo ni pet velikih palmi u krugu vojnog objekta na Opatovu kojima teško da više ima spasa, jer na njima, uprkos tome što se nalaze na posjedu državnog organa, u proteklom periodu uopšte nije obavljano prskanje insekticidima.

Takođe, nisu uračunate ni palme u Porto Montenegru, gdje je takođe uništeno nekoliko komada.

Surlaš je na području Tivta prije dvije godine prvi put evidentiran upravo na palmama u Porto Montenegru koje su uvezene iz inostranstva za potrebe ukrašavanja zelenih površina u elitnoj marini i turističkom naselju, a koje su po svemu sudeći, već bile zaražene larvama surlaša što je promaklo nadležnima u Fitosanitarnoj inspekciji Ministarstva poljoprivrede i ruralnog razvoja.

Opština Tivat do sada je sprovodila prskanje insekticidima 256 plami koliko ih ima na javnim površinama u gradu, ali je to radio malo ko od privatnih vlasnika sa palmama u svojim dvorištima.

Zbog toga su brojne plame u gradu napadnute i teško oštećene djelovanjem insekata koji se u njima gnijezde i hrane biljnom masom, pa je na više primjeraka nekoliko desetina godina starih palmi, morala biti primijenjena i najradikalnija mjera - takozvana dendrohirurgija, odnosno uklanjanje čitave krošnje i gornjeg dijela stabla palme, sve do zdravog dijela.

Mnoge od tako obrađenih palmi ipak, nisu uspjele da se revitalizuju, pa Tivat ima sve više potpuno posječenih palmi ili "totema" - kako građani u šali nazivaju te nekada impozantne biljke što se sada, sa otkinutom krošnjom, bore za život.

"U martu sve palme na javnim površinama tretirane su preporučenim insekticidom. Tretiranje je vršilo Komunalno preduzeće Tivat. U junu palme su ponovno tretirane preporučenim insekticidom, a to je obavila firma Veterinum iz Ulcinja. Novo tretiranje u septembru je izvršila firma Ekoplant iz Podgorice, a sa njom je isti posao već ugovoren i za decembar”, kazala je Radmila Kilibarda iz Sekretarijata za zaštitu životne sredine Opštine Tivat.

Uprkos pravovremenim mjerama koje je preduzimalo HTP Primorje, surlaš je napao i velike palme u drvoredu kod restorana Prova, gdje su one jedinstveni dio tog ambijenta.

Na jednoj je već obavljena dendrohirurgija, a slični zahvati skidanja krošnje urađeni su i na plamama na gradskoj rivi Pine, ispred zgrade Centra za kulturu, na Trgu od kulture, skveru ispred stare zgrade Opštine, ispred crkve Svetog Antona....

"Problem sa surlašem je zaista regionalnog karaktera i on prevazilazi naše nadležnosti. Mi smo uradli sve što smo mogli - u međuvremenu smo dobili i Akcioni plan Ministarstva poljoprivrede za borbu protiv surlaša i činimo sve što je u našoj moći", kazala je portparolka Opštine Tivat Branka Čelanović.

Lokalne vlasti kupuju savremenu opremu, ali traže pomoć države

Gradonačelnica Tivta Snežana Matijević, juče je naložila lokalnom Komunalnom preduzeću da sagleda mogućnosti za nabavku savremene opreme kojom se u inostranstvu surlaš u krošnjama palmi uništava infracrvenim zracima.

Čelnici lokalne uprave ističu da je problem toliko eskalirao da prevazilazi mogućnosti lokalnih uprava i zahtijeva koordinisanu i mnogo efikasniju akciju nadležnih državnih organa.

( Siniša Luković )