Aerodromi u regionu suočeni sa problemima u poslovanju

Dok crnogorsko Ministarstvo saobraćaja i pomorstva ne odustaje od namjere da izda pod koncesiju Aerodrome Crne Gore (ACG), dio vazdušnih luka u regionu koje su izdate u zakup ovih dana trpi značajne negativne ekonomske posljedice. Najnoviji i veoma značajan udar došao je prije tri dana za aerodrom „Adem Jašari“ u Prištini koji je izgubio glavnog poslovnog partnera - njemačku aviokompaniju Germanija koja je u ponedeljak na berlinskom sudu prijavila bankrot i iste večeri prestala sa obavljanjem saobraćaja.

Germanija je prošle godine sa 321.499 prevezenih putnika na linijama iz Diseldorfa, Minhena, Štutgarta i Verone bila pojedinačno najveći poslovni partner prištinskog aerodroma koji je dat u koncesiju francusko-turskom konzorcijum Aeroports de Lyon Management Services- Limak. Germanija je nosila skoro šestinu ukupnog prometa aerodroma u Prištini, a najavljivala je veliku ekspanziju na kosovskom tržištu ove godine. Plan je bio i da u aprilu u Prištini otvori stalnu bazu gdje bi stacionirala jedan avion tipa “airbus A-319” i otvori linije za Hanover i Hamburg. Otvaranje Germanijine baze trebalo je da bude novi veliki generator razvoja jedinog kosovskog aerodoma, ali je sada sve palo u vodu. Konzorcijum koji upravlja prištinskim aerodromom zainteresovan je za zakup ACG.

Koncesionar aerodroma “Jože Pučnik” u Ljubljani njemački Fraport (zainteresovan za zakup ACG) odložio je izgradnju novog nekoliko desetina miliona eura vrijednog putničkog terminala u toj vazdušnoj luci i poništio je tender za izbor izvođača radova na koji je pristiglo šest ponuda. Tender je zvanično poništen iz proceduralnih razloga jer nije ispunjavao najnovije zahtjeve slovenačke Komisije za kontrolu javnih nabavki. Terminal je trebalo da se izgradi do kraja 2020. godine, a sada se kao novi rok pominje čak jesen 2021. godine.

Koncesionar aerodroma “Edvard Rusjan” u Mariboru, većinski kineski konzorcijum SHS Aviation, jednostrano je raskinuo ugovor o koncesiji na 15 godina koji su prije manje od dvije godine potpisali sa slovenačkom Vladom. Obećevao je stotine milione eura investicija u proširenje kapaciteta aerodroma, nove letove i konekciju Maribora sa Zapadnom Evropom, regionom bivše Jugoslavije i direktne letove za više gradova u Kini. Od toga ništa nije bilo, a nakon prošlogodišnjeg bankrota SHS-ovog avioprevoznika VLM Airlines, koncesionar je prestao da plaća koncesionu naknadu slovenačkoj Vladi i tražio je državnu pomoć od 3,2 miliona eura, što je odbijeno pa su Kinezi krajem januara uputili zvanično obavještenje da jednostrano raskidaju koncesioni ugovor, a što će na snagu stupti sredinom juna. Slovenačko Ministarstvo infrastrukture je saopštilo da je “zapanjeno” odlukom SHS-a jer su “potpisali ugovor na 15 godina sa jasno definisanim uslovima. Iz Ministarstva su rekli da manje od dvije godine nakon potpisivanja ugovora koncesionar je zatražio državnu pomoć i nije izmirivao obaveze, te da je ministarstvo bezuspješno sarađivalo sa koncesionarom na iznalaženju najpovoljnijih rješenja koja bi bila povoljna za obje strane samo za koncesionara.

IFC-ov partner u Zagrebu hoće da izađe iz posla

Hrvatska građevinska kompanija Viadukt u stečaju, nije uspjela u namjeri da na berzi proda svoj udio od 5,11 odsto akcija konzorcijuma ZAIC koji je koncesionar aerodromom “Franjo Tuđman” u Zagrebu. Viadukt je namjeravao da akcije proda za najmanje sedam miliona eura, ali nije bilo zainteresovanih kupaca. Jedan od razloga za to je možda i činjenica da bi potencijalni novi vlasnik tih akcija morao da sa njima preuzme i obaveze Viadukta u vraćanju kredita koje je ZAIC uzeo za izgradnju novog terminala zagrebačkog aerdroma, za koje je garantovala hrvatska država. Konzorcijum ZAIC čini i francuska kompanija Aeroport De Paris, koja je zainteresovana za ACG. Partner njima i Viaduktu u tom konzorcijumu i poslu koji je izuzetno kritikovan u hrvatskoj javnosti zbog ogromnih povlastica koje je država naknadno dala koncesionaru je Međunarodna finansijska korporacija (IFC), koja ima 17,58 odsto udjela. IFC je bio konsultant Vladi Crne Gore koji ju je savjetovao da upravljanje vazdušnim lukama u Tivtu i Podgorici, umjesto državnom preduzeću ACG povjeri privatnom koncesionaru.

Vlada nije dobila cijelu analizu, već samo njen dio

Ministar saobraćaja i pomorstva Osman Nurković (BS) koji je pretrpio oštre kritike na nacrt koncesionog akta i ugovora za ACG najavio je da će se ta dva dokumenta naći na sjednici Vlade juče, ali se to nije desilo. On je u emisiji “Okvir” na RTCG u nedjelju na pitanje zašto do sada nije javnosti pokazao kompletnu ekonomsku analizu konsultanta Dean Capital koga je angažovao IFC, a na osnovu koje je donesena odluka o davanju ACG zakup, kazao da “od konsultanta nijesmo dobili kompletnu detaljnu ekonomsko-finansijsku analizu, već samo ono što nam treba”.

“Mi sami ne možemo razvijati aerodrome, za to je potrebno znanje koje nemamo i novac koji nemamo”, kazao je Nurković.

( Siniša Luković )