HE u sukobu sa zahtjevom EK

Plan izgradnje hidroelektrana na Morači je u direktnom sukobu sa zahtjevom Evropske komisije Crnoj Gori za uspostavljanje mreže zaštićenih područja Natura 2000, ocijenjeno je iz „Grin Houma“.

„Evropska komisija je u poslednjem izvještaju o napretku Crne Gore jasno navela da je prilikom investiranja u hidroenergiju potrebno osigurati da se procjena uticaja na životnu sredinu, zakonodavstvo o vodama i obaveze zaštite prirode poštuju, a posebno za zaštićena područja i područja od visoke prirodne vrijednosti koja mogu potencijalno postati dio NATURA 2000 mreže. Plan izgradnje hidroelektrana na Morači je u direktnom sukobu sa ovim zahtjevom evropske komisije, jer Skadarsko jezero i kanjon Morače ispunjavaju sve uslove da budu područje NATURA 2000, o čemu svjedoče brojni naučni radovi“, kazao je koordinator „Grin Houma“ Milija Čabarkapa.

Za izgradnju hidroelektrana na Morači interesovanje su, osim kineskih i turskih, pokazale i kompanije iz Slovačke, kazali su ranije “Vijestima” iz Ministarstva ekonomije. Iz Ministarstva su naveli da su ponude za projekat izgradnje HE dostavile Norinco International iz Kine i Berekt Enerji iz Turske.

„Pregovori sa ostalim zainteresovanim kompanijama iz Kine i Slovačke za sada su na nivou inicijalnog interesovanja“, rekli su iz Ministarstva.

U biltenu u sklopu projekta "Monitoring procesa aproksimacije (usklađivanja standarada) u oblasti životne sredine u Crnoj Gori", koji je radio “Grin Houm”, navodi se da planirane brane donose status jako modifikovanog vodnog tijela rijeci Morači koja se nalazi uzvodno od Skadarskog jezera, najvažnijeg slatkovodnog biodiverzitetskog područja na Balkanu, što je u suprotnosti sa Okvirnom direktivom o vodama ali i NATURA 2000 direktivama.

„Istraživanjem sprovedenim 2008. godine u kanjonu Morače registrovano je 115 vrsta ptica, što sa kanjonima Mrtvice i Male rijeke predstavlja 42 odsto ukupnog broja vrsta koje gnijezde u Crnoj Gori. Više od 20 ovih vrsta se nalaze na Aneksu Ptičije direktive, od čega većina ima neki vid ili nacionalne ili međunarodne zaštite. Morača premašuje ukupnu florističku vrijednost za oko 100 vrsta u odnosu na Nacionalni park 'Lovćen', te je više nego očigledno da bi akumulacije na Morači dovele do ogromnih šteta za biodiverzitet ali i raspodjelu podzemnih voda, te ugrozile lokalne zajednice zavisne od ribarstva“, piše u biltenu.

Upozorava se da Crna Gora kao zemlja kandidat za članstvo mora već sada planirati primjenu EU regulative na koju se obavezala.

Značajan problem, kako se navodi, u tom procesu je da Ministarstvo objavljuje veoma malo informacija i da je sam proces je netransparentan, pa je javnost uskraćena za sve bitne detalje.

„Javnost nema mogućnost uvida u tehničko rješenje za izgradnju hidroelektrana koje je dostavljeno od strane EPCG, odnosno ono je proglašeno državnom tajnom. Između ostalog, iz Ministarstva ekonomije niko se nije pojavio sa jasnim ekonomskim indikatorima o isplativosti ovog projekta“, piše u biltenu.

Vlada sada, kako su naveli iz Ministartva, vodi pregovore sa nekoliko zainteresovanih kompanija u cilju dobijanja najbolje ponude za izgradnju HE na Morači.

( Dejan Peruničić )