Bogatsvo slobode likovnog jezika

Knjiga Novi vidici crnogorskog slikara i likovnog kritičara Nikole Vujoševića (Podgorica, 1929) izašla je u izdanju Centra savremene umjetnosti Crne Gore i Medeona iz Podgorice. Kroz četiri cjeline (O drugima, Intervjui, Legat, Drugi o Vujoševiću) knjiga predstavlja vrijedno svjedočanstvo o modernoj crnogorskoj likovnoj sceni.

“Danas crnogorska umjetnost posjeduje, sabira i emituje bogatstvo slobode likovnog jezika kao najdragocjenije vrline svake umjetnosti. Otuda u njoj nema uhodanih sistema ili teoretskih šablona kojima se umjetnici mogu razvrstati u određene grupe. Analizirajući svakog pojedinačno, koliko autora toliko i doživljaja, osjećanja, shvatanja. Ta raznolikost, taj mozaik izraza i njihova egzistencija u modernoj, savremenoj i recentnoj crnogorskoj umjetnosti, manifestuje se od akademskog i poetskog realizma i impresionizma, od kojih počinje crnogorska moderna, pa do semiapstrakcije i apstrakcije i najnovijih pojava u umjetnosti uopšte”, zapisao je u predgovoru knjige Novi vidici, autor Nikola Vujošević.

U poglavlju O drugima, Vujošević je objavio izbor tekstova, publikovanih od 2000. do 2016, koje je pisao povodom izložbi/retrospektiva poznatih umjetnika (Luka Berbrović, Slavko Šćepanović, Branislav-Bane Sekulić, Ljubo Brajović, Seida Belegović, Marko Borozan, Darko Đurišić, Cvetko Lainović, Dragoljub-Bato Brajović, Ilija Šobajić, Bozidar Pavićević Zodijak...), o djelima eminentnih istoričara umjetnosti (Milan Coko Marović, Ljiljana Zeković, Ognjen Radulović...), monografijama i leksikonima posvećenim velikanima crnogorske likovne scene, galerijiskim prostorima (Sol-bar Meksiko, Klub umjetnika), kolekcijama dragocjenih umjetnina...

Poglavlje Intervjui donosi razgovore sa Nikolom Vujoševićem, objavljivane u crnogorskim medijima, ilustrovane dokumentarnim fotografijama iz života ovog stvaraoca. Slike Nikole Vujoševića nastaju u ateljeu u staroj zgradi Osnovne škole na Bioču, na samom ulazu u kanjon Platije. Decenijama je Vujošević tematski vezan za jedan motiv - kanjon Morače.

“To je izvorište njegove umjetničke inspiracije iz koje crpi simbole i znakove, pokretačku stvaralačku energiju i snagu za dalja duhovna pregnuća” (D. Mijajlović). Nekoliko hiljada radova Vujoševića nalazi se u kolekcijama, galerijama, muzejima širom Jugoslavije. Objavio je više knjiga vezanih za razvoj crnogorske likovne umjetnosti, koje predstavljaju dragocjeno svjedočanstvo o modernoj likovnoj umjetnosti kod nas. Pored slikarstva Nikola Vujošević godinama se bavio i pedagoškim radom, pisao je eseje i kritike. Bio je na čelu Udruženja likovnih umjetnika Crne Gore i aktivno učestvovao u radu slikarskih udruženja Jugoslavije. Nikola Vujošević je 2009. godine svom rodnom gradu zavještao legat (72 rada). Ovaj grandiozni opus predstavljen je u maju 2009. godine u podgoričkoj Modernoj galeriji (JU Muzeji i galerije Podgorice).

Stvaranje do sada neslućene legende o kamenu

U završnom poglavlju knjige Drugi o Vujoševiću, predstavljen je izbor tekstova eminentnih autora, koji su pisali o likovnom opusu poznatog slikara. Među autorima koji su nadahnuto pisali o slikaru izzetno plodotvorne stvaralačke odiseje, koji i dalje nastavlja “da likovno pripovijeda, veoma specifičnu i vrlo osobenu 'Sagu o Platijama', su Milan Marović, Olga Perović, Jevrem Brković, Ljiljana Zeković, Slobodan Slovinić, Mladen Lompar, Čedo Vuković, Marijan-Mašo Miljić...

“Skinuo je Vujošević kanjonske vizije i prenio ih na platna da neposrednošću i čistoćom progovore o filozofiji, jednog skoro, kosmičkog prostranstva, da prenesu smisao i karakter trajanja. Sa lakoćom i tehničkim savršenstvom, analitički, bravurozno autor se poigrava ovim ukletim, nepovoljnim kanjonom, stvarajući do sada neslućenu legendu o kamenu... Ona, prenijeta iz prostora počinje vlastiti život vječnosti na nov način”, zapisao je Milan-Coko Marović.

( Jelena Pavićević Tatar )