Nina Perović u Kotoru: U čast istinskom opredjeljenju

Premda se u svijetu često govori o tome da su mladi, savremeni kompozitori u nezavidnom položaju, jer teško dolaze do izvođača, pa nemaju mnogo prilike da svoja djela predstave javnosti, za našu kompozitorku Ninu Perović stvari stoje sasvim drugačije. Jer, kada se ukrste talenat i posvećen rad na njegovom razvijanju i opredmećenju kroz muzička djela, kompozicije na pozornici ne mogu tako lako da izostanu. A njena djela prisutna su ne samo u Crnoj Gori, već i u raznim evropskim centrima kulture. Nakon što je prošle godine kao porudžbinu KotorArta komponovala Večernju molitvu za hor, ove godine je na otvaranju Don Brankovih dana muzike predstavila premijerno - Odraze, koje je napisala povodom obilježavanje deset godina od smrti don Branka. Muzika Nine Perović će biti izvedena sjutra veče u crkvi Sv. duha, odnosno njeno djelo Gusle, nastalo 2011. godine. Takođe, na koncertu koji se održava povodom obilježavanja deset godina nezavisnosti Crne Gore, KotorArt će predstaviti i druge kompozitore: Aleksandra Perunovića, Marka Rogošića, Ivana Brkanovića, Senada Gačevića i Ivana Marovića.

Kompozitorka Nina Perović je diplomirala kompoziciju Muzičkoj akademiji na Cetinju, u klasi prof. Žarka Mirkovića, a takođe i klavira u klasi prof.Aleksandra Serdara i Vladimira Bočkarjova. Master studije završila je na Muzičkoj akademiji u Ljubljani, u klasi prof. Uroša Rojka, a doktorske na Fakultetu muzičke umetnosti u Beogradu, u klasi prof. Srđana Hofmana. Pored toga, sarađivala je sa profesorima poput Petera Ablingera, Vinka Globokara, Nigel Osborna, Iva Medeka i dr. Dobitnica je više nagrada i priznanja, ukljućujući Kompositions-Preis gestiftet vom Soziale und Kulturelle Einrichtungen za kompoziciju Gusle na 21. međunarodnoj ljetnjoj akademiji Prag - Beč - Budimpešta, 2011. godine. Kompozicije Nine Perović izvođene su u Austriji, Italiji, Sloveniji, Njemačkoj, Mađarskoj, Hrvatskoj, Srbiji, Bosni i Hercegovini i u Crnoj Gori.

Za KotorArt ste napisali dvije kompozicije - prošle godine vokalnu, to jest horsku kompoziciju Večernja molitva, povodom 450 godina od smrti Blažene Ozane, a ove godine Odraze, vokalno-instrumentalno djelo povodom deset godina od smrti don Branka Sbutege. Obje kompozicije se bave religijskim temama. Dok se u prvoj to prepoznaje već na samom tekstu, u drugoj se religioznost ne ispoljava nužno kroz literarni tekst, već kroz odnos prema njegovom autoru. Kakva je vaša percepcija don Brankove ličnosti?

Slika o don Branku formirala se u meni na osnovu priča drugih ljudi, kao i intervjua sa njim. Bila sam fascinirana njegovom izuzetnom ličnošću, kao čovjeka visokih duhovnih i ljudskih vrijednosti. Upravo su religijske teme koje pominjete u okviru samog pitanja oni segmenti don Brankove ličnosti koji su za mene predstavljali glavni izvor inspiracije. To nije u skladu samo sa njegovim formalnim životnim opredjeljenjem, već zaista sa istinskom opredijeljenošću duha, izolovano od ovozemaljskih tokova, sa čim nisam imala direktnog kontakta jer ga nažalost nisam imala prilike upoznati.

Nina je ove godine na otvaranju Don Brankovih dana predstavila “Odraze”

Koristeći se tekstovima koje je sam don Branko napisao, koje ste karaktere, osobine njega kao čovjeka prepoznali u tekstu i šta je ono što ste u sadejstvu sa muzikom željeli da istaknete?

Kada sam dobila porudžbinu festivala počela sam se upoznavati sa poezijom don Branka i privukao me ciklus Odrazi. Izabrala sam par stihova iz različitih soneta koji na intiman, a negdje i paradoksalan način govore o unutrašnjoj borbi, grijehu, onim mračnim i destruktivnim slojevima ličnosti. Ta neposrednost u iskazivanju ljudske nemoći pred grijehom sa jedne strane, i isticanje onih najviših i najčistijih dometa sa druge strane, poslužili su kao glavno polazište i jezgro iz kog se razvila čitava ideja djela.

Vratiću se još malo na Odraze. U tom djelu ste pored akustičkog aparata, dakle glasa i gudačkog orkestra, zašli i u polje elektronike. Koji su razlozi za te postupke i šta oni u samoj kompoziciji predstavljaju?

Elektronika mi je djelovala kao odličan medij za uspostavljanje tog paralelizma dvaju svjetova. Elektronski sloj predstavlja svojevrstan odraz u odnosu na sopran i gudački orekstar. Ovim slojem sam se zapravo najprije počela baviti, a za to su se i stvorili pogodni uslovi. Naime, crnogorski kvartet Quarteto Montenegro je istovremeno kada sam počela pisati Odraze i opredjelila se za veći dio tematskog materijala koji ću koristiti, naručio kompoziciju za koncert u okviru festivala A Tempo. Tada je nastalo djelo Tanatos koje je bazirano na sličnom tematskom materijalu koji koristim u kompoziciji Odrazi. Sam naziv djela upućuje na destruktivnost i sklonost ka samouništenju pa sam taj naslov stavila u vezu sa onim što sam u Odrazima na neki način prikazala. Kvartet sam tom prilikom i snimila kako bih pojedine djelove podređivala daljoj zvučnoj razradi u vidu korišćenja semplova. Na sličan način koristile sam i solo sopran, što je u kombinaciji sa korišćenjem pojedinih sintetizera u programu Logic Pro doprinijelo jedinstvenoj boji elektronskog sloja djela i njegovoj tembralnoj povezanosti sa vokalno-instrumentalnim ansamblom. Koristeći sličan tematski materijal u okviru ova dva medija, akustičkog i elektronskog, uspostavljen je efekat odraza koji je don Branko sproveo u čitavom ciklusu, što možda upućuje i na postojanje odraza na nekom višem sloju svijesti. Ta dva sloja se u međusobnom sadejstvu povremeno dopunjuju ili suprotstavljaju, kao dva ravnopravna činioca muzičkog toka djela.

Doktorske studije završili ste kod prof. Srđana Hofmana na Fakultetu muzičke umetnosti u Beogradu, kod kompozitora koji je jedan od najznačajnijih predstavnika u regionu kada je riječ o elektroakustičkoj muzici. Da li se vaše interesovanje za primjenu elektronike može povezati sa pomenutim mentorstvom?

Koliko god da je prof. Srđan Hofman jedan od mentora koji prije svega radi na razvijanju muzičke individualnosti studenta, njegov indirektan uticaj na upotrebu elektronike koju sam primjenjivala i u nekim ranijim kompozicijama je evidentan. Smatram da je pri upotrebi elektronike bitno odrediti jasnu ulogu i funkciju ovog sloja djela i na taj način izbjeći neki vid površnog tretiranja tako složenog i kompleksnog medijuma za izražavanje.

Entuzijazam koji diše profesionalno

Da, pri tom sam se i ove godine, na moje veliko zadovoljstvo, našla na sceni pri izvođenju svoje kompozcije, pošto sam, u konsultaciji sa dirigentomHomenom, pojedina mjesta promijenila iz tape elctronics u live electronics. Saradnja sa dirigentom Homenom, kao i sa orkestrom, bila je zaista veliko i pozitivno iskustvo.

Olivera Tičević je mlada sopranistica pred kojom je, vjerujem, velika i uspješna karijera. Njen odnos prema radu i ogromni entuzijazam koji odišu visokim profesionalizmom bili su neophodan segment u savladavanju izuzetno zahtjevnog notnog teksta, u svakom pogledu. Nevjerovatnim telentom, glasom, muzikalnosti i iskustvom koje ima u interpretiranju djela savremene muzike na maestralan način je interpretirala dionicu soprana.

( Boris Marković )