Vatrogascima niko ne pomaže: I koncesionari da brinu o šumama
"Nebriga, koja se ispoljava prema vrijednostima, a čija je glavna karakteristika tendencija da se zadovolje trenutne potrebe i zahtjevi samo jedne generacije, odlika je našeg društva trenutno"
Šumske komplekse na sjeveru i ove sezone požara vjerovatno će štititi samo pripadnici lokalnih službi zaštite. Kako kažu komandiri tih službi, to je uglavnom i do sada bilo bez ičije pomoći, sa oskudnom opremom i malobrojnim ljudstvom.
Stručnjaci iz oblasti šumarstva smatraju da bi vatrogascima u gašenju požara, prije svih trebalo da pomognu koncesionari, odnosno oni koji imaju najveću i direktnu korist od šuma. Međutim, prema iskustvima rukovodilaca službi zaštite sa sjevera, ta podrška je do sada uglavnom izostajala.
“Neodogovoran je stav koncesionara koji smatraju da zaštita šuma od požara nije njihova briga, čak ni u gazdinskim jedinicima na kojima sijeku, shodno ugovorima o koncesijama. Zabluda je da službe zaštite i spasavanja u opštinama mogu efikasno zaštititi na hiljade hektara šuma,” kaže inženjer Dragiša Dožić, nekadašnji direktor kolašinskog Šumsko-industrijskog kombinata Tara i Nacionalnog parka Biogradska gora.
On smatra da je Crna Gora otišla tri koraka unazad u gazdovanju resursima i navodi primjer iz 70-ih godina prošlog vijeka kada su požari bili česta pojava na teritoriji kolašinske opštine. Više požara je izbilo u tarskom šumsko-privrednom području, u rejonu visokih mješovitih šuma i u dolini rijeke Morače.
“U gašenju požara učestvovalo je više stotina uposlenih iz radne organizacije Tara, koja je gazdovala šumom na tom području, zatim građani Kolašina, koji su se odazvali opštoj mobilizaciji, pripadnici JNA… Nebriga, koja se ispoljava prema vrijednostima, a čija je glavna karakteristika tendencija da se zadovolje trenutne potrebe i zahtjevi samo jedne generacije, odlika je našeg društva trenutno”, navodi Dožić.
Prema podacima organizacije Zeleni Crne Gore prethodnih 15 godina evidentirano je preko 1.500 šumskih požara u Crnoj Gori, u kojima je oštećeno ili uništeno 1,3 milona kubnih metara drvne mase.
Dožić smatra da je zbog nedorečenosti propisa, kada je riječ o zaštiti šuma od požara i mnogim drugim devastacionim procesima, stanje u toj oblasti haotično i neophodne su hitne mjere.
Bivši prvi čovjek pljevaljske Službe zaštite i spasavanja Mlađen Simović kaže da se 80-ih godina prošlog vijeka o šumama starao isključivo onaj ko je gazdovao njima. Tada je, kako dodaje, šumsko preduzeće bilo u punoj snazi i šume su izuzetno dobro štićene.
“Ako bi se desio veliki požar, prekidala bi se proizvodnja i radnici su angažovani na gašenju požara. U periodu kada su šumska preduzeća oslabila, počelo se oslanjati na lokalnu službu, koju prethodno niko nije osposobio za toliki obim posla,” rekao je Simović. On je siguran da svi ti planovi završe samo na papiru i nemaju težinu u smislu oprativnosti.
On tvrdi da je osnovni problem što zakon nije precizno definisao čija je tačno obaveza gašenje vatre u šumskim kompleksima. Nesporno je, naglašava, da se koncesionari moraju obavezati da vode računa o sredini iz koje crpe bogatstvo.
Većinu požara na području beranske opštine, kako tvrdi komandir tamošnje Službe zaštite i spasavanja Tihomir Bogavac, takođe, sami su lokalizovali vatrogasci.
“Od kada sam ja na ovoj funkciji, ne sjećam se da je iko priskočio u pomoć, a tu prije svega mislim na radnike preduzeća koja su korisnici koncesija ili zaposlene u Područnoj jedinici Uprave za šume”, tvrdi Bogavac.
On dodaje da su intervencije na, uglavnom teško pristupačnim područjima pod šumom, ogroman finansijski izdatak za lokalnu upravu, ali i veliki napor i rizik za vatrogasce.
Ni komandir kolašinskih vatrogasaca Miloš Vlahović ne može kazati da su njegovim kolegama ikada u pomoć pritekli koncesionari, odnosno zaposleni u područnim šumarskim jedinicama.
Za zaštitu od požara prošle godine izdvojeno samo 27.980 eura
Članom 41 Zakona o šumama, definisano je da se “zaštita šuma od požara obavlja u skladu sa godišnjim planom zaštite, koji donosi organ državne uprave nadležan za gazdovanje šumama”.
Istim članom definisano je i da se za šume koje su naročito izložene opasnostima od požara, godišnjim planom zaštite predviđaju i posebne mjere za sprečavanje požara, kao što su: stvaranje prosjeka, obezbjeđenje potrebnih količina vode, podizanje zaštitnih pojaseva pored saobraćajnica, kresanje prizemnih grana kod četinara i druge mjere...Prema programu gazdovanja šumama za prošlu godinu, Ministarstvo poljoprivrede i ruralnog razvoja za zaštitu od požara izdvojilo je svega 27.980 eura za cijelu državu. Ako se izuzme glavni grad, sve opštine su za sprovođenje protivpožarnih planova dobile su po samo 2.000 eura. Direktori šumskih područnih jednica sa sjevera nijesu bili raspoloženi da zvanično komentarišu šta su tim novcem mogli uraditi i da li su uopšte išta radili, osim što su napisali planove.
( Dragana Šćepanović )