Kome je Deripaska davao novac pred izbore?

Ministarstvo finansija Sjedinjenih Američkih Država (SAD) optužilo je ruskog oligarha Olega Deripasku da se zajedno sa bivšim članom Glavne obavještajne službe (GRU) Viktorom Aleksejevičem Bojarkinom miješao u parlamentarne izbore u Crnoj Gori 2016. godine. Služba za kontrolu imovine u inostranstvu (OFAC) američkog ministarstva je objavila dokument u kome se, između ostalog, navodi da je Deripaska preko Bojarkina obezbjeđivao finansijsku podršku za “jednu političku partiju u Crnoj Gori”.

“Bojarkin je bivši oficir GRU koji je direktno izvještavao Deripasku i u njegovo ime vodio poslovne pregovore. Deripaska i Bojarkin su uključeni u obezbjeđivanje ruske finansijske podrške partiji u Crnoj Gori uoči izbora 2016. godine”, navodi se u izvještaju.

Američko ministarstvo u izvještaju nije navelo o kojoj se partiji radi, dok su “Vijestima” u OFAC-u odgovorili da nemaju dodatnih detalja osim onih koji su objavljeni.

Crnogorsko Specijalno državno tužilaštvo (SDT) je u suđenju za slučaj “državni udrar” optužilo dio funkcionera Demokratskog fronta da su zajedno sa bivšim ruskim obavještajcima pokušali nasilno da smijene vlast u oktobru 2016. godine. Na osnovu optužnice za umiješanost u organizaciju pokušaja terorizma i nasilnog rušenja vlasti u Crnoj Gori, u Višem sudu se sudi u odsustvu oficirima GRU Vladimiru Popovu i Edvardu Šišmakovu. Istraživački sajt Bellingcat nedavno je objavio da je Popovu pravo ime Vladimir Nikolajevič Mojsejev. Rusija je do sada više puta negirala umiješanost u parlamentarne izbore 2016. godine.

Zbog moguće umiješanosti u predsjedničke izbore u SAD ministarstvo finansija je u srijedu uvelo sankcije za Bojarkina “zamrzavanjem” njegovog novca u svim finansijskim institucijama u SAD. Deripaska se nalazi na “crnoj listi” od aprila, kada su SAD uvele sankcije za sedam ruskih oligarha i 17 visokih zvaničnika vlade, optužujući ih za “maligne aktivnosti širom svijeta”. Tada je sankcionisano i 12 kompanija u vlasništvu oligarha, državnog izvoznika oružja i banke. Deripaska je jedan od najpoznatijih ruskih biznismena, koji je do ove godine bio na čelu kompanije EN+ i Rusal. On je u Crnoj Gori bio vlasnik Kombinata aluminijuma Podgorica (KAP) i Rudnika boksita u Nikšiću, koji su dovedeni do stečaja, a nakon čega je ruski oligarh tužio državu Crnu Goru i u toku je međunarodna arbitraža, kroz koju on traži obeštećenje od više stotina miliona zbog propale investicije u KAP-u, navodne izgubljene dobiti...

Ovo je treći arbitražni postupak koji su Deripaska ili njegove kompanije CEAC i En plus grupa, iz koje je izašao sa čelne pozicije, pokrenuli protiv Crne Gore u vezi sa KAP-om i nikšićkim Rudnicima boksita. Prethodne dvije on je izgubio. Deripaska je pokušao da izlazak iz KAP-a naplati preko skupštinske odluke u dogovoru sa vlastima u Crnoj Gori, ali mu to nije pošlo za rukom jer nije bilo parlamentarne većine da prođe takav predlog. On posjeduje vilu na Platamunima u budvanskoj opštini.

Britanski Telegraf se ranije raspitivao o vezama Deripaskinog Rusala i bivšeg ruskog obavještajca, a portparol kompanije je tada kazao da Bojarkin više ne radi za Rusal. Američko ministarstvo finansija juče je objavilo uklanjanje sankcija za tri kompanije povezane sa Deripaskom: En+, Rusal i JSC EuroSibEnergo.

Mnučin: Posljedice po kompanije

Ministarstvo finansija SAD ranije uvelo sankcije za kompanije En+, Rusal i JSC EuroSibEnergo, zato što je njihov vlasnik bio Deripaska, a ne zbog samog poslovanja. “Ove kompanije su se obavezale da će značajno smanjiti Deripaskin uticaj. Kompanije će se suočiti sa ozbiljnim posljedicama ako ne budu radile po dogovoru”, kazao je američki ministar Stiven Mnučin.

Zamrzli imovinu za 16 obavještajaca GRU

Američko ministarstvo izreklo je sankcije za 16 članova ruske vojne obavještajne agencije GRU zbog “širokog spektra malignih aktivnosti“, uključujući miješanje u predsjedničke izbore 2016. godine i hakovanje međunarodnih organizacija. Navodi se da je taj potez povučen “u znak odgovora na stalno rusko zanemarivanje međunarodnih normi“. Među sankcionisanim oficirima GRU se, osim Bojarkina, nalaze i agenti Aleksandar Petrov i Ruslan Boširov koji su navodno učestvovali u pokušaju ubistva Sergeja Skripalja u Velikoj Britaniji. Sankcije se odnose i na dva pojedinca i tri ruske kompanije koje su povezane sa ruskom “farmom trolova“, Međunarodnom agencijom za istraživanje (IRA), koja je optužena za pokušaj manipulisanja američkim javnim mnjenjem.

Ministarstvo je kaznilo i oficire GRU Alekseja Moreneca i Jevgenija Serebrjakova, koji su igrali veliku ulogu u kompromitovanju baze podataka Svjetske antidoping agencije (WADA) 2016. godine kao i prilikom pomaganja GRU-u tokom pokušaja cyber-upada u Organizaciju za prohibiciju hemijskog oružja (OPCW). U Ministarstvu su naveli i da je američka administracija do sada izrekla sankcije za 272 pojedinca i grupe povezane sa Rusijom.

“Crna lista” i za balkanske političare

Pod oznakom Balkan OFAC je u januaru objavio listu osoba pod sankcijama američke vlade, među kojima se nalazi oko 200 osoba i organizacija iz Srbije, BiH, Hrvatske, Kosova i iz Makedonije. Među osobama kojima je zamrznuta sva eventualna imovina na teritoriji SAD i zabranjeno putovanje u tu zemlju su gotovo svi optuženi ili osuđeni za ratne zločine sa područja bivše Jugoslavije, poput Veselina Šljivančanina, Vojislava Šešelja, Ratka Mladića, Biljane Plavšić, Momčila Krajišnika i Radovana Karadžića, ali i većina članova Karadžićeve uže porodice.

Na crnoj listi je, između ostalih, i predsjednik Republike Srpske i član Predsjedništva BiH Milorad Dodik, kao i aktuelni zamjenik predsjednika Vlade Kosova Fatmir Ljimaj kao i brat kosovskog premijera Ramuša Haradinaja, Daut Haradinaj.

( Samir Kajošević )