Država zastala u lovu na krupne ribe

Crna Gora nije pokazala dovoljno rezultata u borbi protiv korupcije jer tokom godine nije bilo presuda za korupciju na viskom nivou, navodi se u radnom dokumentu Evropske komisje o stanju u poglavljima 23 i 24 za Crnu Goru.

U izvještaju se, između ostalog, upozorava da nema dovoljno rezultata u istragama napada na novinare i politici prevencije trgovine drogom i ljudima. U Evropskoj komisiji smatraju i da je trajno oduzimanje imovine oblast u kojoj rezultati nijesu dovoljni.

“Uspostavljen je početni bilans ostvarenih rezultata u pogledu istraga, krivičnih gonjenja i pravosnažnih presuda u predmetima korupcije na visokom nivou, ali sada ga treba dalje konsolidovati. Do kraja septembra pokrenute su nove krivične istrage u osam predmeta korupcije na visokom nivou, kojima je državnom budžetu nanesena šteta od preko 26 miliona eura. U toku su suđenja u drugim predmetima visokog profila koji su obrađeni prošle godine, ali od januara do septembra 2018. godine nije bilo novih osuda za korupciju na visokom nivou”, navodi se u radnom dokumentu EK.

Ističe se i da je privremena mjera zabrane raspolaganja imovinom izrečena u jednom slučaju, kao i da je pred sudom postupak trajnog oduzimanja imovine bivšeg predsjednika državne zajednice SCG Svetozara Marovića koji je osuđen za korupciju na visokom nivou.

“Uprkos činjenici da je osuđen 2016. godine, još nije počeo da izdržava kaznu zatvora. Nove finansijske istrage pokrenute su u tri slučaja korupcije na visokom nivou, koje su u fazi krivične istrage. Crnogorske vlasti izvještavaju da se finansijske istrage sada pokreću u ranijim fazama krivičnih istraga nego ranije, ali da se u svim slučajevima korupcije i dalje ne pokreću sistematski”, navodi se u dokumentu.

U EK smatraju da borba protiv organizovanog kriminala daje bolje rezultate nego prethodnih godina. To je dijelom i zbog ojačane policijske saradnje sa državama članicama EU. Podsjeća se da je policija učestvovala u međunarodnim operacijama visokog profila, koje su dovele do hapšenja članova kriminalnih grupa i veoma značajnih zapljena opojne droge. Ipak, upozorava se da je borba između organizovanih kriminalnih grupa, uključujući ubistva povezana sa klanovima, nastavljena u prvoj polovini godine.

“Uhapšeno je pet članova organizovanih kriminalnih grupa, uključujući vođu jedne od najznačajnijih bandi. Od oktobra 2017. do avgusta 2018. godine 182 osobe su krivično gonjene zbog organizovanog kriminala. Spriječeno je 15 teških i nasilnih krivičnih djela”, piše u izvještaju.

Navodi se i da postoji zabrinutost zbog opšteg stanja slobode medija i podsjeća da je u toku izrada nacrta Zakona o medijima i Zakona o nacionalnom javnom emiteru RTCG. U EK smatraju i da su izmjene i dopune Zakona o državnim simbolima otvorile diskusiju o uslovima pogodnim za efikasno ostvarivanje slobode izražavanja. Podsjeća se i da su u prvoj polovini godine prijavljena četiri napada na novinare, od kojih je najteži na istraživačku novinarku Oliveru Lakić ”čiji počinioci ostaju neidentifikovani”.

“Ad hok Komisija za praćenje postupanja nadležnih organa u istragama slučajeva prijetnji i nasilja nad novinarima nedavno je dobila pristup dokumentima sa nezatamnjenim imenima. Njene teškoće u dobijanju blagovremenih i potpunih informacija od nadležnih organa i dalje traju. I dalje postoji nedostatak napretka i u rješavanju i novijih i starijih slučajeva u pogledu identifikacije fizičkih počinilaca i nalogodavaca napada, ali i nedostaci i zastoji koji su ometali istrage”, ističe se u izvještaju.

Iz EK su pozvali na osiguranje uredničke nezavisnosti i profesionalnih standarda RTCG-a, ističući da Savjet RTCG treba zaštititi od neprimjerenog uticaja i političkog pritiska. Podsjećajući na odluku Vlade da sprovede Program ekonomskog državljanstva, u izvještaju se upozorava da Crna Gora, kao zemlja kandidatkinja za članstvo u EU, treba da se uzdrži od svake mjere koja bi mogla ugroziti postizanje ciljeva Unije. Upozorava se i da Crna Gora i dalje nije imenovala nacionalnog koordinatora za borbu protiv terorizma.

Veljović: Biće još akcija protiv organizovanog kriminala

Komenarišući izvještaj direktor Uprave policije, Veselin Veljović je kazao da je država jača od svih oblika kriminala i da će snažan odgovor kriminalnim aktivnostima biti potvrđen konkretnim akcijama i mjerljivim rezultatima. Veljović je agenciji MINA kazao da Crna Gora uspostavlja kvalitetne mehanizme za borbu protiv organizovanog kriminala, da je usvojila kvalitetna zakonska rješenja, uspostavila profesionalne institucije u čijoj je nadležnosti borba protiv te pojave i obezbijedila vidljive i konkretne rezultate u toj oblasti.

“Crnogorska policija je odlučna i efikasna u borbi protiv organizovanog kriminala, što potvrđuju i najnovije ocjene koje dolaze od naših evropskih partnera“, kazao je Veljović.

On je istakao da je borba protiv organizovanog kriminala policiji prioritet u radu, a cilj je da se pravdi privedu svi u lancu kriminogenih struktura.

“Zato će policija, u koordinaciji sa tužilaštvom, još jače i intenzivnije raditi na suzbijanju svih oblika kriminala“, poručio je Veljović.

I dalje bez procesuiranja ratnih zločina

U radnom dokumentu EK se upozorava da od 2016. godine nije otvoren nijedan predmet procesuiranja ratnih zločina, dok su četiri predmeta trenutno u fazi izviđaja. Podsjeća se i da je u jednom predmetu započet sudski postupak protiv osobe koja je optužena u februaru 2017. za zločine protiv civilnog stanovništva, a do sada je održano šest ročišta.

“U svim predmetima koji su u fazi izviđaja, SDT je moralo da se osloni na zamolnice rezidualnom mehanizmu UN za međunarodne krivične sudove (MICT) i na zahtjeve za međunarodnu pravnu pomoć tužilaštvima susjednih zemalja. Potreban je proaktivniji pristup radi efikasne istrage, krivičnog gonjenja, suđenja i kažnjavanja ratnih zločina u skladu sa međunarodnim standardima i prioritizacija takvih predmeta. Do kraja 2017. godine, sve odluke o odštetnim zahtjevima postale su pravosnažne”, ističe se.

Uslovi u zatvorima loši, migranata sve više

Upozorava se i na kašnjenja u istraživanju slučajeva nasilja policijskih službenika, kao i u slučajevima nasilja u zatvorima. Navodi se i da su uslovi u zatvorima generalno loši i pored “sitnih uređenja objekata”. “Isto važi i za medicinsku podršku i za radne uslove osoblja, od kojih je 30 zaposleno prošle godine. Izazovi i dalje ostaju u oblasti rehabilitacije i resocijalizacije.

Očekuje se da će do kraja 2018. godine biti usvojene izmjene i dopune Zakona o izvršenju uslovne osude i kazne rada u javnom interesu i Zakona o izvršenju kazne zatvora, novčane kazne i mjera bezbjednosti”, navode u EK.

Podsjećajući da je Crna Gora na “priobalnoj ruti”, u EK ističu da je od početka godine broj migranata povećan za 415 odsto u odnosu na prošlu. Upozorava se i da sa Albanijom postoji problem u sprovođenju sporazuma o readmisiji.

“Uprkos činjenici da neregularni migranti ulaze u Crnu Goru uglavnom preko albansko-crnogorske granice, Crna Gora izvještava da je stopa prihvatanja zahtjeva za readmisiju veoma niska. To stvara dodatni izazov za prihvatne kapacitete Crne Gore”, piše u izvještaju.

( Samir Kajošević )