Uzvišeno slavlje čudesnog kolorita

JU Muzeji i galerije Podgorice, aprila ove godine, priredila je u podgoričkoj Modernoj galeriji samostalnu izložbu najnovijih slikarskih ostvarenja, istaknute crnogorske umjetnice Biljane Keković (Podgorica, 1970).

Kekovićeva je diplomirala (1993) na Fakultetu likovnih umjetnosti na Cetinju, na odsjeku grafičkog dizajna u klasi prof. Mila Grozdanića i na odsjeku slikarstva u klasi prof. Ratka Lalića, a završila je magistarske studije slikarstva u klasi prof. Branislava Sekulića. Usavršavala se (2006) u Cite Internationale des Arts u Parizu. Do sada je imala petnaest samostalnih, a učestvovala je na više od stotinu grupnih izložbi u zemlji i inostrastvu.

Dobitnik je brojnih nagrada i priznanja, među kojima: Bijenale pejzaža, Novi Sad, (2000); Podgorički likovni salon, (2001); Laureat UNESCO, IFPC za područje Balkana, Ferrera de Pallar, Španija (2002); Hercegnovski zimski salon, (2006, 2008); Nagrade “Lubarda, Milunović, Stijović” tradicionalna izložba ULUCG, (2007). Član je ULUCG-a od 1994, stalno živi i stvara u Podgorici. Aktuelnu izložbu prati poster i opsežan kolorni katalog sa uvodnim tekstom istoričarke umjetnosti Petrice Duletić.

U izložbenom prostoru na spratu galerije, u okviru izvanredne postavke, prezentirana su trideset tri slikarska eksplikata, velikog formata, ostvarena uljanom tehnikom na prepariranom platnu, iz dva kreativna opusa naslovljena “Misli u pokretu” i “Razgovori”, a koji su nastala u periodu od 2004. do 2016. Biljana Keković tokom stvaralačkog procesa znalački demonstrira izuzetnu iskustvenost, komponujući svoja ostvarenja, prevashodno u dva neobična, veoma zahtjevna i zamašna formata, zapravo u strogom kvadratu i vrlo izduženom pravougaoniku. Na određeni način, ona se gotovo infantilistički poigrava tim svojim velikim plohama, vertikalno-dramatične pravougaonike, rotira u smirene horizontale, ili ih pak grupiše u poliptihalne skupine, a istovremeno spaja stabilne kvadrate u longitudinalne cjeline.

Cjelokupna umjetnost Biljane Keković bjelodano pripada sferama apstrakcije i simplifikovane asocijacije. Kada je riječ o apstraktnom stvaralaštvu, iz nekih krugova, mogu se čuti zluradosti, kako se takva umjetnost lako stvara. Međutim, brojna iskustva svjedoče upravo suprotno, da je odista veoma zahtjevno stvarati u afiguralnom kontekstu. Slikarske radove Biljane Keković, unutar tretirane površine, karakterišu izuzetno razrađeni kompozicioni sklopovi, koji se pretaču od smirenih, preko pokrenutih do izrazito dinamičnih, ali su suštinski svi uravnoteženi i izrazito afiguralni. Nakon uvida u izložena djela, treba istaći da je ukupan sadržaj, veoma kompaktan i vrlo harmoničan i, da uistinu predstavlja pravu svečanost za oči i istinski užitak za dušu. Zapravo, to je uzvišeno slavlje čudesne boje, odnosno istinsko poklonjenje volšebnom koloritu. Ovom prilikom treba konstatovati da je Biljana Keković zasigurno najuspješniji recentni crnogorski kolorista.

Tokom stvaranja Biljana Keković involvira u svoja vrlo nadahnuta i razigrana platna, izuzetnu količinu emotivne energije. Njeni eksplikati su odista zvučni i rezonantni, oni sugestivno emituju neku čudesnu melodičnost, lagano vibriraju i ritmalno se gibaju. Iako su svi radovi supstituisani kao dvodimenzionalne plohe, detaljnijom vizuelizacijom, primjećuju se blage vizure, doseže se do bazne paradigmatike i u nekoj dalekoj asocijaciji, kao da sve potiče iz ambijentalnog okruženja, iz pitomih vrtova i iz dubokih zelenih voda. Zapravo, brojni radovi Biljane Keković, sasvim izvjesno asociraju na neke grandiozne pejzažne prizore.

Sva njena platna isijavaju ogromnu količinu mediteranske svjetlosti, atmosfera je veoma topla, prisna i intimna. Intenzivni sunčani zraci rastaču bojene slojeve, perforiraju ih i tope, sve curi i sve grezne izuzetno rezonantnom gamom.

I ovom reprezentativnom postavkom, Biljana Keković još jednom je zaista potvrdila istinske potencijale i svoje visoke likovne domete.

Ekspresivno i veoma gestualno

Prilikom neposredne kreativno-likovne egzekucije, Biljana Keković osobitu pažnju posvećuje podslikavanju tretirane ravni. Ona prethodno vrši maroflažno podljepljivanje grubih tkanina, kartona, papira, prediva, kvarcnog granulata, kako bi rustikalno razigrala baznu površinu. Zatim širokim četkama i likidnom homatskom supstancom, fundira osnovnu hromatsku skalu. Nakon kraćeg prosušivanja, slijedi koloritno naslojavanje, tako što prethodni nanosi refleksno zrače iz dubine.

Ona slojevitost gradi kontrapunktno i osmišljeno, ekspresivno i veoma gestualno i, po pravilu, preko hladne nijanse, nanosi topli ton i obrnuto. Sa izvanrednim osjećajem za hromatiku, ona vješto doseže do rezonantne i harmonizirane polihromije, u kojoj posebno poentira uz pomoć tri komplementarna kolorna triangla.

U pojedinim arealitetima, neoslikano, grundirano platno, resko bljesne svojom bjelinom. Istovremeno, vrši izlivanje kolorne supstance, otiskivanje, prskanje, uspostvlja, curitise, kapanje, inkorporira hromatsku akcentažu.

Njeni eksplikati obiluju raznovrsnim fakturalitetima i strukturama, a često je hrapavo suprotstavljeno glatkom a matirano sjajnom, tako da su taktilne i valerske vrijednosti dovedene do krešenda.

( Slobodan Slovinić )