Spektakl dekadencije

Prins je jedan od najuticajnih afro-američkih autora 80-ih. Kao i Majkl Džekson on je postavljao standarde mejnstrim muzike svog doba. Gotovo da nema ni jednog autora plesne muzike koji nije uspio da zvuk Prinsa inkorporira u sopstveni. Kao kompleksna sinteza sint popa, funka i rocka uspio je da sintetiše gotovo sve krajnosti crnog zvuka. Sa jedne strane on je svojim imidžom moderna verzija Litl Ričarda: njegov androgeni izgled i naglašena seksipilnost objedinila su početke rock muzike sa šundom glam estetike: pomjerajući granice klasičnijih predstava o polnom identitetu, on je jedan od posljednjih pravih rock dinosaurusa koji objedinjava estetiku 50-ih (libidalna dimenzija pop muzike) i 70-ih (teatralnost stadionskog rocka).

Ekstravagantna Prinsova karijera je počela 1978. godine kada je objavio debi album ”For You” koji je sa uspješnim singlom ”Soft and Wet” postigao relativan uspjeh. Tek narednim ”Prince” (1979) koji se prodao u milion primjeraka je postao zvijezda kakvu znamo. Kao i prethodna dva albuma na kojim je potpisao sve instrumente i produkciju slijedeći ”Dirty Mind” (1980) gradi prepoznatljivi stil plesnog funka i seksualno eksplicitnih tekstova krunisanih singlom ”Uptown”. Nakon što je objavio prvi album njegovog projekta The Time, 1982. godine dolazi do velikog preokreta u karijeri: album ”1999” se prodao u tri miliona primjeraka a pjesma ”Little Red Corvette” postaje jedan od lendmarkova pop muzike 80-ih.

Pretencioznost Prinsa nije bila samo u tome da napravi komercijalno uspješan album nego i dugometrtažni polu-biografski film ”Purple Rain” za čiju je istoimenu pjesmu dobio Oskara. Zadržavši se na prvom mjestu Billboardove liste rekordnih dvadeset i četiri nedjelje, sa tiražom od 13 miliona albuma, Prins je konačno osvojio svijet. „Purple Rain“, „When Doves Cry“ i „Let’s Go Crazy“ su primjer njegovog umjeća da zaraznim melodijama i suptilnim sentimentima uvuče pod kožu milionima slušatelja. Uslijedili su podjednako uspješni „Around World in a Day“ (1985) i „Parade“ (1986) sa kojima osvaja vrhove top lista zbog čega se u medijima iskonstuisalo rivalstvo između njega i Majkla Džeksona kao vodećih figura mejnstrima. „Sign o' the Times” (1987) sa istoimenim singlom, možda i najboljim pop biserom koji je napravio u karijeri, predstavlja povratak na njegovu karijeru bez pratećeg benda The Revolution. Prins dalje razvija svoju žanrovsku kompleksnost u kojoj organski sintetiše različite stilove u svoj specifični zvuk. 90-ih godina objavljuje niz albuma koji imaju komericjalni uspjeh (najrodavaniji su “Love Symbol Album” iz 1992. i “The Gold Expirience” iz 1995. godine ), ali sve je to daleko od harizmatične muzike koja je označila njegovu karijeru 80-ih. Tokom 2000-ih nastavlja da snima novu muziku koja ne uspjeva da ponovi nekadašnju popularnost, izazimajući naravno uspešne albume “Musicology” (2004) i “3121” (2006) koji na trenutke imaju bljesak nekadašnje Prins čarolije.

Sa estrogenim glasom, polno dvoznačnom garderobom i šminkom, Prins je razbijao rasne predrasude o testeronskoj prirodi muzike afro-američke populacije. Dekonstruišući tipični rock mačoizam svog vremena uspio je da šarmira ženski dio populacije (dok je muška velikim dijelom bila indiferentna), koja je u njemu vidjela novo seksualno izbavljenje otjelotvoreno u glamuroznoj muzici koja je slušateljke obasipala raskošnom pažnjom. Sa ove distance to može djelovati naivno i čak vulgarno sladunjavo, ali Prins se savršeno uklopio u vitaminski kič Reganove Amerike. Najbolji način da se moralno pacifikuju Sjedninjene Države bilo je preko androgenih rock zvijezda koje su toliko drugačije bile od prosječnog svog fana, da je to bio jedini način da se sav taj svijet prenaglašenog glamura i eroticizma konzervira kao nešto što je dozvoljeno samo u svijetu MTV-ja i pozornici rock arena.

I dok je punk i indie pokušavao da na neki način otkloni sve prepreke između autora i publike, Prins je kao tipični predstavnik mejnstrima pokušao da se zaštiti upravo muzičkom industrijom. Na slični način kao i Majkl Džekson i on je postao žrtva sopstvenog alter-ega: zatvorio se u svoj dvorac u Minesoti, tužeći se godinama sa Waner Brosom i Youtubeom, potpuno izolovan od spoljnjeg svijeta, snimajući bjesomučno muziku koja je trebala da ga opet ustoliči na prijesto vladara pop muzike. Samo u 2000-im godinama Prins je objavio nevjerovatnih 16 albuma, koji prestavljaju samo deseti dio onoga što je svakodnevno snimao u svom ličnom studiju ”Pejsli Park” u Minesoti. Iako većina ovih kompozicija pokušava da uhvati korak sa vremenom, oni i dalje ostaju tipičan zvuk njegovog ranog dijela karijere. Ono po čemu je posebno karakterističan je to što je u doba kada sastavni dio života selebritija predstavljaju socijalne mreže, nepostojanje privatnosti i bezgranična izloženost javnosti, on uspio da se zaštiti od ovog fenomena i ima povučen život koji je posvećen isključivo stvaranju muzike.

Inventivnost Princa leži u reinterpretaciji žanrova, njihovom osavremenavljanju. Dok slušamo njegove najveće plesne hitove, jasno je da imamo novog Džejms Brauna kome aražmane kao da su radili Duran Duran: njegova muzika je sinergija elektronike i gitarskog zvuka. Dok se dosta plesnih autora distanciralo od gitara, Prins je revitalizovao naslijeđe Džimija Hendriksa, konstituišući pjesme koje nisu mogle da se zamisle bez vrištećeg zvuka fidbeka i distorzije. Kao šarena sinteza Čak Berija, Džekija Vilsona i Sly and the Family Stone, Prins je akumulacija velikog nasljeđa 60-ih i 70-ih. Podižući funk muziku na nivo apsolutnog spektakla Prins je ovaj žanr uveo u fazu rokoko kiča: muziku siromašnih afro-američki kvartova, Prins je transformisao u svijet dekadencije.

U godini kada je veliki broj poznatih ličnosti preminuo, 21. aprila je na red došao Prins. Njegova iznenadna smrt nakon kratkotrajne bolesti, zatekla je svijet. Preminuvši u 57. godini, Prins nikada nije izgledao kao da je izašao iz svojih tridesetih godina. Na isti način kao što je Dejvid Bouvi prkosio vremenu, on je sa aurom vječitog mladića nastavio svoju karijeru i četvrt vijeka nakon njegovog zlatnog perioda. Tek kada danas shvatimo da živimo u svijetu u kojem ovakvi autori nisu među nama, znamo da se nešto esencijalno mijenja sa popularnom muzikom. Naime, kao muzika mladih generacija, tek sada postaje jasno da je rock zapravo žanr koji je na svom zalasku postao muzika svih generacija. U eri kada više nemamo epohalne autore, pop ikone i harizmatične izvođače, postaje jasno da su se stvari esencijalno promjenile i da je rock muzika stara poput nekog čovjeka u poodmaklim godinama. Nastao prije nekih 60 godina, rock and roll već sada djeluje kao muzejski eksponat, istorijski artefakt koji se izučava u osnovnim britanskim školama. Ali bilo kako bilo, ipak ne djeluje kao da je ovoj muzici isteklo vrijeme: ona se samo iscrpila u isčekivanju novih velikana koji će, kao što se to dogodilo do sada nebrojeno puta, uspjeti da u nju upumpaju novi koktel adrenalina, testerona i narkotika koji će pokretati narodne mase još dugi niz godina.

( Nemanja Bečanović )