Zašto treba podržati građane MZ Vinicka

U 5 do 12 u Beranama je počeo protestni skup stanovnika mjesne zajednice Vinicka, koji se bune protiv gradnje mini-hidroelektrane (mHE) na Vinickoj reci. Na skupu kome su prisustvovali i predstavnici NVO za zaštitu životne sredine i građani susednih opština Andrijevice i Plava, koji se susreću sa istim problemima, poslat je generalni zahtev „da Skupština Crne Gore i Vlada Crne Gore hitno stave moratorijum na gradnju mini hidroelektrana“.

Kao što je i poznato Crna Gora kao kandidat za članstvo u EU 21. decembra 2015. godine otvorila je pregovaročko poglavlje 15 vezano za enegetiku. Nacionalni akcioni plan korišćenja energije iz obnovljivih izvora u ukupnoj finalnoj potrošnji energije predviđen je u iznosu od 33% do 2020 godine. Važeći planski dokumenti „Prostorni plan Crne Gore“, kao plan od najveće važnosti, predvideo je određeni broj mHE na celoj teritoriji države, na osnovu njega su donešeni i svi ostali planovi nižeg reda između ostalih i „Prostorno urbanistički plan opštine Berane“ usvojen na Skupštini u novembru 2014. godine.

Šuština problema meštana MZ Vinicka sa investitorom nastao je zbog nedovoljno transparentne procedure izdavanja građevinske dozvole za spornu izgradnju mHE “Vinickoj” na istoimenoj reci od strane Ministarstvaa održivog razvoja i turizma, izdate 2017. godine.

Naime, već pomenutim „Prostorno urbanističkim planom opštine Berane“ van generalne urbanističke razrade za poslovne i proizvodne objekte, pa i mHE, predviđena je izrada LSL (lokalna studija lokacije), što bi podrazumevalo izradu planskog dokumenta za predmetni prostor i obaveznu javnu raspravu na kojoj bi učestvovali svi zainteresovani građani, Savjet MZ Vinicke, gde bi svoj interes istovremeno štitili i meštani sela Vinicka i zainteresovani korisnik prostora u ovom slučaju D.O.O. „Rudi-energy“. Do toga nije došlo jer je Ministarstvo održivog razvoja i turizma nadležno za izdavanje dozvola za izgradnju mHE preskočilo „PUP“ opštine Berane i urbanističko-tehničke uslove i građevinsku dozvolu izdalo direktno iz plana višeg reda „Prostornog plana posebne namene Bjelasica i Komovi“ koji nije predviđao izradu LSL i sprovođenje procedure javne rasprave.

Opština Berane i Sekretarijat za planiranje i uređenje prostora od 2015. do 2018. godine za sve slične objekte i mHE poštovali su proceduru u skladu sa „PUP-om“ opštine Berane kojim je bila obavezna izrada LSL (lokalna studija lokacije), sprovođenje javnih rasprava za područja gde je gradnja predviđena i nije nastao nijedan slični problem (mHE Kaludra, mHE Miolje Polje), učestvovali su predstavnici mesnih zajednica i na kraju završnu potvrdu dali odbornici lokalnog parlamenta jednoglasnim izglasavanjem tih planskih dokumenata na Skupštini opštine Berane.

Inače mHE ne proizvode neku veliku količinu energije a prouzrokuju veliku ekološku štetu na rekama i u njihovoj okolini. Smatramo da država treba preispitati i efikasnije načine za dobijanje obnovljive energije korišćenjem solarne energije, vetra, biomase... naročito na seoskim područjima gde je ono malo stanovništva što je ostalo da živi u njima od stočarstva i poljoprivrede životno vezano za vode koje tuda protiču vekovima.

Stoga građani MZ Vinicka imaju našu punu podršku u nastojanju i pravu da znaju, da se čuje njihov glas i mišljenje o tome šta će se graditi u njihovoj mesnoj zajednici. Ako je izbor između 500 meštana jednog sela koje živi od rada na svojim njivama i u svojim voćnjacima ili broja proizvedenih megavata struje i inkasirane zarade povlašćenim privatnim investitorima, odluka je laka, mislim da tu postoji samo jedan izbor, ljudi su vazniji od plana, život od profita.

U ekološkoj državi Crnoj Gori ne smemo dozvoliti „ekološke izbeglice“.

( Marko Lalević )