Nove autokrate preuzele Balkan

Nova generacija autokrata preuzuma Balkan i to, na momente, sa direktnim saučesništvom američkih kreatora politike i rastrojenim zvaničnicima EU, piše bloger Besnik Pulji u tekstu koji je objavio uticajni američki magazin “Forin polisi” na svom sajtu.

U tekstu naslovljenom “Pupljenje balkanskih autokrata”, navodi se da očigledna "vesternizacija" Balkana očigledno ima visoku cijenu i da se liderima balkanskih država žmuri na korupciju. “I SAD i EU su bili voljni da zažmure na korupciju koja muči vlade regiona, umanjuju značaj i ignorišu uspon autokratskih vladara. Ove autokrate operišu pod drugačijim pravilima nego oni iz devedesetih”, navodi se u tekstu.

U Puljinom tekstu piše da Milo Đukanović, Nikola Gruevski, Aleksandar Vučić na međunarodnom planu entuzijastično prihvataju EU u svojoj spoljnoj politici, a, sa izuzetkom Srbije, isto izražavaju i prema NATO-u.

“Oni su dobro istrenirani da zapadnim diplomatama kažu ono što žele da čuju dok u isto vrijeme gaze demokratske principe i vladavinu prava u svojoj kući. Na domaćem planu, ovi vladari oslanjaju se na isprobanu formulu koja čini da njihovo ekonomski ugnjeteno građanstvo, koje pati od najviših stopa nezaposlenosti u Evropi, u potpunosti zavisi od mreže poslova i resursa koje kontroliše država”, kaže se u tekstu.

Đukanović napravio feud za familiju

U tekstu piše da ovi vladari takođe podrivaju svoje domaće protivnike sklapajući savezništva sa oligarsima, često su zavisni od njihovog bogatstva, praktikuju kontrolu nad medijima i sudstvom.

“Uzmite Crnu Goru za primjer. Ona je, na ovaj ili onaj način pod vladavinom premijera Mila Đukanovića i njegovog DPS-a u posljednjih 25 godina. Đukanović je devedesetih raskinuo sa prosrpskim krilom svoje partije i vodio Crnu Goru do nezavisnosti. Od tada, Đukanović je, u suštini, pretvorio Crnu Goru u privatnu feudalnu državu za svoju familiju”, navodi se u tekstu. Podsjeća se da su ga italijanski tužioci optužili za šverc cigareta i pranje novca, ali da se oslonio na diplomatski imunitet kako ne bi sarađivao sa tužilaštvom.

“Međunarodni konzorcijum novinara je 2009. objavio da Đukanovićeva imovina vrijedi 15 miliona dolara, što je pozamašna ušteđevina za nekoga ko mjesečno zarađuje 1.500 eura”, navodi se tekstu objavljenom u američkom magazinu.

Gruevski gazi demokratiju

Besnik Pulji, analizirajući stanje u Makedoniji, podsjeća da vladu Gruevskog prati, ne samo razgoropađena korupcija, već i podrivanje temelja demokratije.

“Prošle godine je eksplodirao skandal sa prisluškivanjem u koji je Gruevski bio umiješan, otkriveno je da je vlada koristila obavještajne službe da bi špijunirala opoziciju, čak i saradnike Gruevskog. EU je 2014. identifikovala ozbiljne probleme sa korupcijom na visokom nivou u Makedoniji, i utvrdila da se vlada sistematski miješa u sudske poslove, uskraćivanje slobode medija, izborne nezakonitosti, zamućivanje linije između države i partije, kao i nedostatak nadzora nad obavještajnim aktivnostima”, navodi se u tekstu.

Podsjeća se da je predsjednik Đorđe Ivanov abolirao aktere prisluškivanja, što oslobađa Gruevskog od potencijalnog suočavanja sa krivičnom odgovornošću.

Vučić kralj transformacije

Pulji piše da zasluge za najdramatičniju političku transformaciju - od saveznika ratnih zločinaca do miljenika Zapada, bez sumnje pripadaju premijeru Srbije Aleksandru Vučiću.

“Vučić je brzo postao miljenik zapada zbog svoje volje da odbaci ruski uticaj na državu. Uspio je da to izvede uprkos otporu svog partnera u vladanju i bivšeg mentora Tomislava Nikolića. Vučić i Nikolić su devedesete proveli kao saveznici Slobodana Miloševića, ali su od tada prošli dug put ponovnog oblikovanja imidža, od radikalnih nacionalista do reformatora”, navodi se u tekstu.

Navodi se i da je potez koji je vjerovatno zadovoljio američke zvaničnike to što je Vučić napravio "geopolitički puč", potpisujući kontroverzni sporazum sa NATO, podrivajući tako ono što mnogi vide kao pokušaje Rusije da zadrži vojno uporište u Srbiji.

U tekstu se kaže i da Vučić nije "bacio broj Kremlja u smeće", da je u oktobru posjetio Moskvu i sastao se sa Vladimirom Putinom i potpisao kupovinu ruske vojne opreme.

“Hjuman Rajts Voč je izvijestio da je broj napada i prijetnji novinarima u Srbiji među najvišim u regionu. Nedavno je novinarka državne televizije otpuštena jer je Vučića pitala neprikladna pitanja o njegovom učešću u etničkom čišćenju devedesetih. Iz mnogo razloga, SAD i EU su pokazale veliku tolerantnost prema zloupotrebama balkanskih autorkata”, navodi se u američkom časopisu.

Iskoristili Zapad da oslabe protivnike

U tekstu se navodi da su, u kontekstu krize u Ukrajini, prioriteti SAD postali širenje NATO-a i prvencija i minimiziranje ruskog uticaja u regionu, posebno u Crnoj Gori i Srbiji, što čini da se lideri kao što su Đukanović i Vučić posebno cijene kao saradnici.

“Domaća kriza, dilema eurozone, kriza sa migrantima, prijetnje Velike Britanije da će izaći iz EU preokupirale su zvaničnike EU i učinile da se proširenje baci u zapećak”, navodi se.

Dodaje se i da su lokalni lideri, svjesni svoje nezamjenjivosti u strateškim ciljevima i interesima koji su iznad demokratizacije u vladavine prava, vješto iskoristili političku diplomatsku zaleđinu koju nude veze sa EU i SAD da napadnu i podriju domaće oponente. “Ove veze su posebno dozvolile Gruevskom, Hašimu Tačiju i Đukanoviću da tvrde da, za razliku od svojih protivnika, uživaju podršku moćnih zaštitnika sa zapada. Sada, sa oslabljenom domaćom opozicijom, malo toga stoji između njih i njihovih ambicija za velikom moći”, stoji u tekstu.

Besnik za “Forin polisi” zaključuje da tolerisanje autokratskog ponašanja možda izgleda kao cijena koju vrijedi platiti za stabilnost, ali je opasna i skupa kocka.

Nedavno je i u izvještaju Stejt departmenta konstatovano da balkanski lideri koriste preokupiranost EU kako bi im se gledalo kroz prste na korupciju i skandale.

Aco od promotera koncerata, do sumnjive privatizacije banke

Brat premijera Mila Đukanovića, Aco Đukanović počeo je kao promoter koncerata devedesetih, a sada je, u mnoštvu drugih biznisa, umiješan kao glavni dioničar Prve banke, navodi se u tekstu.

Dodaje se da je Prva banka, kako mnogi vjeruju, prošla kroz namještenu privatizaciju 2006.

“Tokom privatizacije na tender se javila samo kompanija premijerovog brata, banka je zatim postala najveća u državi, a Vlada njen glavni klijent”, navodi se u tekstu objavljenom u “Forin polisiju”.

Vučić se dodvorava, hvalili ga i što je hapsio protivnike

Besnik Pulji piše kako je Vučić, za razliku od Crne Gore i Albanije odolio zahtjevima EU da uvede sankcije Rusiji zbog krize u Ukrajini, i da su se on i Nikolić lično trudili da ublaže strah Rusije zbog sporazuma Srbije sa Alijansom, i potvrde njenu vojnu neutralnost.

Dodaje se da su evropski zvaničnici hvalili Vučića zbog hapšenja 80 bivših zvaničnika zbog korupcije, među kojima su bili i bivši ministri. "Zgodno za Vučića, većina uhapšenih su bili članovi opozicionih partija", navodi se u tekstu za “Forin polisi”.

Pulji u američkom časopisu navodi i da je premijer Srbije uspio da se dodvori Zapadu voljom da nastavi pregovore sa vladom Kosova, kako bi se odnosi dviju država normalizovali, ali se dodaje da Vučić ipak još uvijek ne pokazuje naznake da bi mogao priznati Kosovo.

( Darvin Murić )