Karanfil krije lednik hiljadama godina
Uprkos klimatskim promjenama, na Prokletijama opstao sniježnik na svega 1.600 metara nadmorske visine, planinar Ahmet Reković tvrdi da debljina leda ne pada ispod 15 metara
Na Karanfilu, jednom od masiva Prokletija kod Gusinja, nedaleko od doline Grebaje, nalazi se lednik star nekoliko hiljada godina, o kome se vrlo malo zna.
Poznati planinar i vodič brojnih ekspedicija koje posljednjih godina sa raznih meridijana dolaze u srce planine, Ahmet Reković, objašnjava da se lednik nalazi “daleko od očiju i ruku svih koji bi mu mogli nauditi”. “Ovaj stari lednik kao da tu samuje, smješten u Donjem - Velikom kotlu. Sniježnik, kako ga zovu planinari, star je hiljadama godina. To su potvrdili ljudi od nauke koji su ga pohodili prije punih pet decenija, ali čijom smrću kao da je nestalo zainteresovanih da ga snime i prouče i sa stručne strane”, priča Reković za “Vijesti”.
Prema njegovim, kao i riječima mnogih drugih poznavalaca planina, gusinjski lednik smješten je na najnižoj nadmorskoj visini na Balkanu, a možda čak i šire.
“Ovaj lednik formiran je na visini od svega 1.600 metara. Lijep je, ljepote mu nadaleko nema”, kaže Reković. Objašnjava da je lednik u podnožju Južnog vrha karanfila, dostupan samo onima koji se umijećem i uz pomoć vodiča uspiju popeti do njega.
Prethodno je od Gusinja do doline Grebaje moguće doći asfaltnim putem dugim sedam kilometara.
“Zatim sa posljednje livade u Grebajama, do lednika, onima koji žele vidjeti ovo pravo čudo prirode, treba svega sat i po hoda da bi došli do njega”.
Reković nadahnuto priča kako se tada “pogled prosto odmara na ledniku širokom 400 i dugom oko 800 metara.
“Kao da ga je neko sakrio ispod stijene Koplje čija je vertikala oko šesto metara visoka. Debljina prastarog leda nikada, čak ni u vrijeme neopisivih vrućina, ne spušta se ispod petnaest metara, koliko je visok krajem avgusta. Inače, lednik je u proljeće visok preko trideset metara i idealan je za skijanje tokom ljetnje sezone”, kaže Reković.
On ističe da kada se sa plus 30 stepeni ljeti uđe u takozvani rasijed, na mjestu na kojem je lednik pukao, teško se može izdržati hladnoća koja caruje unutar njega.
“Treba vidjeti tu ljepotu, te nijanse u bojama leda, koje govore o njegovoj starosti. Ovaj lednik zaslužuje da ga geolozi i drugi naučnici detaljnije prouče”.
Reković ne zna odgovor na pitanje za koliko metara lednik naraste zimi.
“Tada na Prokletijama caruju mećave i čitavu planinu okuju snijegom i ledom. Dok se najveći dio snijega otopi tokom ljeta, ovam ledniku sunce već hiljadama godina nije moglo ništa”.
Stari planinar podsjeća da masiv Prokletije predstavlja planinski vijenac u istočnoj Crnoj Gori, Kosovu i sjevernoj Albaniji.
Enciklopedijski podaci govore da su Prokletije visok planinski vijenac na jugoistočnom rubu Dinarskog planinskog sistema.
Gorostasni masiv ukupne je dužine od 417 kilometara. Zapravo, nesvakidašnji greben, bogat kristalnočistim planinskim rijekama, jezerima i dolinama iznad kojih ponosno dominiraju surovi vijenci, čini prirodnu granicu između Crne Gore, Kosova i Albanije.
Najviši vrh Prokletija, Jezerski vrh 2.694 metra nadmorske visine (albanski Maja Jezerce), nalazi se na teritoriji Albanije i istovremeno je i najviši vrh Dinarskih planina.
( Tufik Softić )