Bliska polazišta i ishodišta

JU Muzeji i galerije Podgorice, početkom marta ove godine, priredila je u Modernoj galeriji kolektivnu izložbu, pod nazivom “Apstraktno - Konkretno”, umjetnika koji su prošle godine boravili i radili u okviru rezidencijalnog programa Dokley European Art Communitty u Kotoru, kao i nekih stvaralaca koji su uključeni u programe i aktivnosti DEAC-a. Problemsku, sadržajnu i vrlo interesantnu zajedničku eksplikaciju, koncipirali su direktor projekta, kustos Marat Geljman i umjetnički direktor, istoričar umjetnosti Petar Ćuković. Izložbu prati kolorni poster sa imenima izlagača i afiš sa tekstualnim obrazloženjem projekta. I pored korektne postavke, izložba se sa naporom prati, jer nedostaje odgovarajući katalog.

U izložbenim salama na spratu, predstavilo se petnaestoro umjenika sa po nekoliko recentnih radova. U okviru opšte konceptne postavke, stvaraoci su imali širok izbor i brojne mogućnosti da artikulišu svoja individualna umjetnička usmjerenja. Iako dva kontrapunktna stava, konkretno - apstraktno, kada se obuhvatnije promišljaju, suštinski su kompatibilna, zapravo mogu se podvesti pod isti imenitelj. Na primjer, zavisno od rakursa i distance, ono što je konkretno, objektivno i shvatljivo, zumiranjem, brzo postaje apstraktno, nestvarno i neshvatljivo. Te dvije bazne kategorije, egzistirale su i bile izuzetno aktuelne u razvoju moderne umjetnosti. Mnogi umjetnici, teoretučari i znanstvenici, tokom više od dva vijeka, lomili su artistička koplja i vodili žestoke umjetničke bitke, dokazujući ispravnost vlastitih stavova i ubijeđenja. U konačnici, na umjetničkom poprištu, opstao je izuzetan broj djela, kako u realnom, tako i u irealnom opsegu i, to je bilo veoma bitno za razvoj umjetnost.

Kada se krene od osnovnih vizuelnih pokazatelja pojedinih likovnih radova, iako su ostvarena različitim umjetničkim diskursima, može se na određeni način reći da su često veoma bliska njihova globalna polazišta i ishodišta. Prostorni, ortogonalno-kubistički oblici i forme Valerija Kazasa, kolorisani intenzivnim tonovima, nalik lego-segmentima, dekorativno-utilitarne namjene uzbuđuju čula pokrenutim kompozicionim sklopovima. Uz pomoć dva osnovna tona, crvenog i plavog, Ljuba Ivanov, formira kvadratične, dvodimenzionalno-diptihalne eksplikate, koji svojim optikalnim vibracijama, emituju univerzalističke ritmove. Uz pomoć širokog tonskog registra, Nikita Aleksejev, na fonu arabeskalno-fundiranih odrednica, čempresa, rtova i mora, uz nazive Crvena, Plava, Žuta, Zelena... Crna Gora ukazuje na njenu kompleksnost, multiznačnost i multikulturalnost. Na tragu geometrizirano-plošnih uzansi, Viktor Frejdenberg, formira čvrstu triptihalnu kompoziciju, kojom leluja i teče uznemirena kolorno-likidna materija. U okviru nekoliko većih kvadratičnih formata, Semjon Fajbisovič, prezentira mikroskopski uvećanu pulsaciju životvornih čestica.

Angažujući u kreativnom činu vanslikarske materijale, Jusuf Hadžifejzović, koristi pakung lepenku i kartonsku ambalažu, te uz minimalističke formalno-kolorne intervencije, doseže likovno-harmoničke cjelovitosti. Uz obilnu primjenu i specifičnu obradu papirno-kartonskog reciklaža, Pavel Brat ostvaruje prostorno-skulpturalne cjeline, koje suzdržano asociraju na antropomorfnnu atributivnost. Za realizaciju svojih oprostorenih radova, kojima iskazuje moćne energetske potencijale, Gljeb Skubačevski, simbolično koristi bijeli vatelin. Na drugoj strani, Said Atabekov, skupinom ornamentno-dekorativnih podloški, ukazuje na značaj tradicionalno-kulturnih vrijednosti. Sa sličnih pozicija, Dimitrij Cvetkov, crno-bijelim notnim zapisima, spasava od zaborava drevne ritmove i melodije. A zatim, Ilija Šoškić, crtački šifrirano, analizira i trajno dokumentuje vlastita kreativno-likovna promišljanja.

Podstaknuti crnogorskim ambijentalnim vrijednostima

Snažno potaknut crnogorskim ambijentalnim vrijednostima, posebno ogromnim morskim, jezerskim i nebeskim prostranstvima, Igor Gusjev supstituiše gigantizirane, vazdušasto-asocijativne eksplikate, u koje kontrapunktno inkorporira grafisticirane štafaže. Na veoma sličnim pardigmatskim potencijalima, Valentina Bahčevan gradi svoje tople eksplikate, koji neodoljivo asociraju na velike jezerske vode i bogat biološko-zomrfni svijet. Eksperimentišući u sferi apstraktnih sadržaja, Evgenij Dibski na svojim ogromnim platnima, amorfnim oblicima suprotstavlja ortogonalno-krute forme, čime doseže ritmalno jedinstvo suprotnosti. U suspregnutom, crno-bijelom štimungu, Dušica Ivetić, supstituiše svoje smirene horizontale, koje u dalekoj viziji asociraju na sadržajne crnogorske ambijentalne vrijednosti. Ova izuzetno interesantna i vrlo sadržajna izložba, iako nije eksplicite anticipirala konceptnu sintagmu, ukazala je na raznovrsnu recentnost kreativno-likovnog diskursa.

( Slobodan Slovinić )