CGO: Transparentnost javnih finansija u Crnoj Gori i dalje izazov

Transparentnost javnih finansija još predstavlja izazov u Crnoj Gori, jer ne postoje jasni kriterijumi i obaveze državnih organa koji bi garantovali uvođenje reda u javnu potrošnju, smatraju u Centru za građansko obrazovanje (CGO).

Ta nevladina organizacija (NVO) organizovala je danas prezentaciju analize “Činjenice i predrasude - finansiranje nevladinih organizacija i političkih partija u Crnoj Gori iz javnih fondova”.

Izvršna direktorka CGO, Daliborka Uljarević, kazala je da pitanje transparentnosti javnih finansija još predstavlja izazov.

“Jer mi kao društvo i državni sistem nijesmo došli do jasnih kriterijuma i obaveza državnih organa koji bi garantovali uvođenje reda u javnu potrošnju”, pojasnila je Uljarević.

Posljedica toga je, kako je navela, naglašeno selektivno i diskreciono odlučivanje o dodjeli sredstava NVO, od čega najviše štete imaju one koje rade u skladu sa procedurama.

“Takođe, imamo izdašno finansiranje političkih subjekata nad kojim nije uspostavljena neophodna kontrola, ali i tendencioznu i nepravednu raspodjela sredstava medijima koja direktno narušava odnose na medijskom tržištu“, kazala je Uljarević.

Shodno tome se, smatra ona, otvara i pitanje da li su državi Crnoj Gori potrebne NVO.

“Čvrsto vjerujem da jesu, i da upravo rad NVO može značajno doprinijeti da se preveniraju, ograniče ili, gdje je to moguće, i spriječe političke manipulacije i zloupotrebe”, rekla je Uljarević.

Prema njenim riječima, pored finansijskih “zakidanja”, nerijetko se vode “prljave kampanje protiv aktivista NVO sektora koje vode različite političke strukture i sa njima povezani subjekti”.

“Isto tako, svjedoci smo da istinski, aktivni i principijelni dio sektora uspijeva ne samo da preživi, nego i da ojača suprotno namjeri onih koji su svjesno uskraćivali sredstva najaktivnijim NVO i vodili medijske i druge kampanje protiv njih”, dodala je Uljarević.

Ona je naglasila da nalazi CGO ukazuju na diskrepancu, ne samo u obimu sredstava, već i u nivou stabilnosti finansiranja političkih subjekata.

Istraživanje CGO je pokazalo da je u protekle tri godine iz Budžeta za NVO raspodijeljeno oko 9,2 miliona EUR, dok su istovremeni političke partije iz istih izvora podržane sa oko 24 miliona, u šta nijesu určunata sredstva iz budžeta za izborne kampanje.

“Dodatno, primjetan je rast sredstava koja se opredjeljuju na godišnjem nivou za političke partije i pad sredstava za NVO, a što ne prate adekvatna obrazloženja”, dodala je Uljarević.

Izvršna direktorka Centra za razvoj nevladinih organizacija (CRNVO), Ana Novaković, je kazala da ta analiza, u najširem, daje odgovor na pitanje koliko građani plaćaju demokratiju u Crnoj Gori.

“Kroz političke partije, kao aktere parlamentarne demokratije, i NVO kao aktere participativne demokratije, odnosno kako Vlada raspolaže njihovim sredstvima u tu svrhu”, dodala je Novaković.

Ona je ocijenila da takvo finansiranje projekata NVO iz državnog budžeta ima dvije posljedice - urušavanje nevladinog sektora u Crnoj Gori i neodgovoran odnos Vlade prema sredstvima poreskih obveznika.

“Prva posljedica nastaje zato što se projekti NVO godinama unazad finasiraju uz grubo kršenje zakona koji uređuju ovu oblast. Drugi je problem kako se taj novac opredjeljuje. Opredjeljuje se po principu svima po malo, projekti se podržavaju u iznosima koji obesmisljavaju mogućnost realizacije kvalitetnih ideja i ti projekti nijesu u većini slučajeva u vezi sa javnim politikama”, navela je Novaković.

Viši pravni savjetnik u CGO-u i jedan od autora analize, Boris Marić, kazao je da je u Crnoj Gori registrovano 60 političkih partija, od kojih je 47 aktivno, i da je procenat izdvajanja iz Budžeta Crne Gore za političke partije veći od onih u regionu ili zemljama EU.

“U protekle tri godine političkim partijama u Crnoj Gori dodijeljeno je 11,76 miliona EUR na nacionalnom nivou, a jedan poslanik je građane Crne Gore koštao prosječno 64,5 hiljada EUR godišnje”, naveo je Marić.

On se osvrnuo i na izdvajanja opština, ukazujući na njihovu neravnomjernost i nerijetko loše planiranje u odnosu na realizaciju u pojedinim opštinama.

Marić je naglasio da, u okviru, sredstva koja je CGO analizirao u dijelu finansiranja političkih paritja nijesu uključena ona koja se opredjeljuju za izborne kampanje, a koja za redovne parlamentarne izbore u 2016. iznose oko dva miliona eura.

“Sredstva za rad političkih partija, iako predstavljaju dosta visoko odvajanje iz budžeta, imaju svoje opravdanje, jer razvoj parlamentarne demokratije podrazumijeva efikasan i profesionalan rad političkih partija i predstavničkih tijela na lokalnom i državnom nivou, a drugo je pitanje načina i efekata trošenja tih sredstava”, zaključio je Marić.

Galerija

( MINA )