Na margini zbog zelene energije

Sedamnaest zemalja Jugoistočne i Istočne Evrope, Kavkaza i Centralne Azije, uključujući Rusiju, a među njima i Crna Gora, zabilježilo je 2014. godine manje od jedan odsto ukupnih svjetskih investicija u zelenu energiju.

To je zaključak izveštaja o statusu energije iz obnovljivih izvora, studije koju su objavili Ekonomska komisija Ujedinjenih nacija za Evropu (UNECE) i organizacija REN21.

Glavna autorka dokumenta Katarina Uherova Hazbani navela je da Jugoistočna Evropa ostaje na margini svjetskih investicija u energiju iz obnovljivih izvora, uprkos svojoj blizini tržištu Evropske unije.

U izvještaju se navodi da je subvencionisanje ukorijenjeno u energetski sistem ovih zemalja i predstavlja prepreku razvoju energije iz obnovljivih izvora i energetske efikasnosti, a da su Srbij ai BiH među prvih deset u svijetu po udjelu subvencija za energetiku u bruto društvenom proizvodu.

"Dio stanovništva nastavlja da se oslanja na tradicionalno korišćenje bio-mase za grijanje i kuvanje, što škodi zdravlju i ostavlja posljedice po životnu sredinu. Udio populacije bez pristupa gorivima, osim čvrstih, visok je u nekoliko zemalja: 58 odsto u Bosni i Hercegovini, 38 u Albaniji, 38 u Crnoj Gori, 33 u Makedoniji i 31 procenat u Srbiji”, kaže se u izvještaju i navodi da u Crnoj Gori postoji jedini vladin program za prelazak na savremenu bio-masu.

"Udio obnovljivih izvora u konačnoj i ukupnoj potrošnji energije visok je u velikom broju zemalja, u poređenju sa situacijom na međunarodnoj ravni.

Taj trend se zasniva na visokom udjelu struje iz hidroelektrana (kao u Albaniji i Crnoj Gori) i na istrajavanju u korišćenju tradicionalne bio-mase”, kaže se u izvještaju.

Navodi se da je proizvodnja električne energije od vjetra u različitim fazama planiranja i izgradnje u Srbiji (500 megavata), BiH (138 megavata) i Crnoj Gori (118 megavata).

“Jedinice u hidrosektoru malog kapaciteta su na tenderu u Crnoj Gori”, kaže se u izvještaju.

U izvještaju je istaknuto da nedostatak jasnih, primjenjivih propisa koji uzrokuje komplikacije za dobijanje dozvola, u postupku licenciranja i propisa za mrežu, zaustavlja investicije u obnovljive izvore energije u regionu.

“Iako Jugoistoč na Evropa ima potencijala za korišćenje energije iz obnovljivih izvora u grijanju i hlađenju, Crna Gora je jedina zemlja koja je uredila pokretanje takvih poduhvata”, kaže se u izvještaju. Navodi se da, kada je riječ o ulaganjima, Jugoistoč na Evropa zaostaje za svijetom.

"U region je 2014. godine došlo oko 400 miliona dolara (366,6 miliona eura) od 249,5 milijardi eura ulaganja u energiju iz obnovljivih izvora u svijetu", kaže se u izvještaju.

( Dejan Peruničić )