Pussy Riot: Skandal kao propagandni štit

Marija Aljohina, članica ruskog pank sastava, koji sebe vidi kao umjetnički kolektiv, u Njujorku je najavila da u Crnoj Gori želi da otvori “News Balkan Women’s Museum”. Koncept nije umjetnički, nego prosto ženski. U muzeju će biti izloženi radovi žena i samo će žene smeti biti zaposlene. Kao direktorke, kustosti, saradnice… Time Pussy Riot nadmašuje projekte iz sedamdesetih godina prošlog vijeka i postojećih ženskih muzeja, koji su se programski prije svega interesovali za žensku umjetnost. Javnost ove planove prati sa uzbuđenjem, a mediji prije svega komentarišu u stilu “šta su ove sad opet uradile?“.

Jer, iako su Pussy Riot svjetski poznate, rijetko se ko do sada bavio samo muzikom i akcijama Marije Aljohine, Jekatarine Samuzevič i Nadežde Toloknikove. Uopšteno rečeno: prije nego što su uhapšene zbog nastupa u moskovskoj katedrali Hrista Spasa, o ovom sastavu, osnovanom 2011, skoro niko ništa nije znao. Internacionalni protest zbog hapšenja, mjesecima dugog zadržavanja u istražnom zatvoru i zatvorska kazna protiv članica benda napravili su od ovih mladih žena svjetske ikone. Nisu samo političari kritikovali ruskog šefa države Vladimira Putina, nego i zvijezde poput Madone, Stinga iliPola Makartnija, koji su se javno solidarisali sa njima. Kad su se poslije opšte amnestije 2013. vratile iz zatvora, članice su već bile internacionalna prominencija, ovjenčane Joko Ono priznanjem za mir, nagradom Hana Arend itd. Pussy Riot je potom bio dio Benksijevog projekta “Dismaland“, a usledio je nastup u seriji “House of Cards“, u kojoj su igrale same sebe.

Niko uopšte ne dovodi u sumnju ozbiljnost projekata Pussy Riot. Ali, gdje je tu umjetnost? Iskreno: ove Ruskinje vrlo podsjećaju na kineskog umjetnika Ai Vei Veija, koji trenutno puni naslovnice po novinama time što ispred muzeja skuplja lego kocke. Koncern Lego je odbio da mu ih pošalje zato što umjetnička zvijezda od njih želi da napravi portrete čuvenih boraca za građanska prava. Jedan fotografija pokazuje prvi prototip: njega samog. Ai Vei Vei faze svog hapšenja rekonstruiše u dimenzijama kućica za lutke i uspješno prodaje, uprte u njega, kamere za nadzor u mermeru. A članice Pussy Riot na koncertima oponašaju sukobe sa policijom. Zašto? Zato što je njihovo ime, od hapšenja, postalo internacionalni brend. Niko se kod njih ne interesuje za umjetnost, skandal je njihov propagadni štit.

I upravo stoga su Pussy Riot sletjele u Crnu Goru, jednu malu državu, u koju su se prije njih doselilo puno Rusa koji u sopstvenoj državi ne mogu više da izdrže, a imaju dovoljno para da priušte kućicu sa pogledom na more. Puno toga upućuje na zaključak da je inicijativa za osnivanje Ženskog muzeja potekla od Marata Gelmana, u Moskvi čuvenog umjetničkog posrednika. Martar Gelman se povezao sa crnogorskim Ministarstvom turizma i jednim investitorom, specijalizovanim za luksuzne objekte, pa sad želi da u Crnoj Gori, osim Street Art, etablira i jedan festival za žensku umjetnost. Čovjek poput Gelmana zna da izvoz vaskolike disidentske umjetničke scene Rusije ne može da mu obezbijedi toliko publiciteta koliko stvaljanje pod ugovor mlađahnih ljepotica iz Pussy Riota: kao ambasadorki brenda jednog ekskluzivog mirisa disidentstva.

Prevod: Mirko Vuletić

( Katrin Lorh (Sueddeutsche Zeitung) )