Izbjegli strahuju da će biti izigrani sa stanovima

Četiri nove zgrade za izbjeglice u Beranama, sa stotinu stanova, intenzivno se privode kraju, a da niko od izbjeglica i njihovih predstavnika nije uključen u taj proces. Predsjednik Saveza udruženja izbjeglica i raseljenika u Crnoj Gori Mićo Marjanović upozorava na netransparentnost koja bi mogla pratiti postupak raspodjele.

„Dokumenta su se predavala Centru za socijalni rad u Beranama, a raspodjela će se obaviti u Ministarstvu rada i socijalnog staranja. Kada sam išao u Centar za socijalni rad i interesovao se ko sve predaje dokumentaciju i po kojim kriterijumima, pitali su me šta ću ja tu, šta ja ima tu da tražim“, kazao je Marjanović. On podsjeća kako je projekat izgradnje tih zgrada finansiran sredstvima iz evropskih i međunarodnih fondova i da je Opština Berane opredijelila zemljište i infrastrukturu.

„Sada je resorno ministarstvo prigrabilo projekat, a mi kao izbjeglička populacija, ni Opština Berane nemamo uvid u to kako će se izvršiti raspodjela. Ja imam pravo da sumnjam da tu nijesu čista posla i da može biti raznoraznih manipulacija“, tvrdi Marjanović. Prema njegovim riječima, u saznanju je da se za te stanove bore i oni koji ne bi imali pravo na njih i da se obavljaju raznorazne „razdruživanja“ i „udruživanja“ unutar familija kako bi se prikazalo što teže stanje i prigrabio stan koji nekom ne pripada, ili pripada manje nego nekome ko zbog takvih manipulacija može ostati bez stana. Zgrade se nalaze odmah pored sadašnjeg velikog kolektivnog centra, a stanarima koji su morali da se isele iz baraka radi gradnje zgrada, Opština plaća kiriju u privatnom smještaju sve do završetka projekta.

„Četiri milione eura, koliko je bilo potrebno za izgradnju, obezbijedila je EU posredstvom Evropske banke za rekonstrukciju i razvoj“, podsjeća Marjanović.

Crna Gora je postala utočište za izbjeglice i raseljena lica devedesetih godina, kada su počeli ratovi u susjednoj Hrvatskoj, Bosni i Hercegovini, i kasnije na Kosovu. Broj izbjeglica dostigao je vrhunac 1999. godine, kada se tu slilo 160 hiljada ljudi. Samo kroz Berane je prošlo preko šezdeset hiljada nevoljnika. Većina se kasnije vratila kućama ili su se iselili u treće zemlje, ali njih oko tri i po hiljade ostali su do danas u ovom gradu. „Berane je izbjeglicama ineteresantno zbog blizine Kosova. Zato ih je u ovom gradu najviše“, kaže Marjanović. Većina izbjeglica sve do skoro nije posjedovala lične dokumente, osim izbjegličke karte, a sa njom sve institucije u našoj državi za njih su bile zatvorene. Neposjedovanje crnogorskog državljanstva i ličnih dokumenata značilo je, takođe, da se ne mogu registrovati na biroima rada, što je preduslov za pronalaženje posla. Nijesu mogli dobiti vozačku dozvolu. Isključeni iz zvaničnih struktura nijesu mogli da dobiju ni kredite za otpočinjanje samostalnog posla jer banke ne daju kredite licima bez ličnih dokumenata.

„Mnogi od ovih problema do danas nijesu riješeni. Tako, na primjer, najveći broj izbjeglica trenutno nema pravo ni na zdravstveno osiguranje, što je apusurdno“, kaže Marjanović.

Marjanović: Konkurisali i oni koji imaju riješeno stambeno pitanje

Marjanović podsjeća da izbjeglice koje su opredijeljene da u Beranama ostanu da žive čine deset odsto ukupnog stanovništva.

„To bi trebalo da bude jedan od ključnih kriterijuma za dodjelu stana. Uz to i potvrda da ne posjedujete, odnosno da ste ostali bez imovine u državama iz kojih ste došli“, kaže Marjanović. On je, kako tvrdi, u saznanju da je za neki od stotinu stanova u novim zgradama u Beranama konkurisalo dosta onih koji imaju imovinu i riješeno stambeno pitanje na drugom mjestu. Predsjednik Saveza udruženja raseljenika Crne Gore upozorava, dok, kako ističe, nije kasno, da u komisiji koja će izvršiti raspodjelu treba da bude neko ko dobro poznaje izbjegličku populaciju, odnosno socijalno stanje svake porodice, predstavnici Opštine Berane, kao i međunarodni donatori koji sigurno ne bi željeli da bude eventualnih zloupotreba i manipulacija.

( Tufik Softić )