Samo dvije industrijske proizvodnje rastu u CG: Boksit se kopa i šume sijeku više nego ikad
Većina sadašnje proizvodnje odnosi se na sirovine sa malim stepenom obrade, što je obilježje industrijski nerazvijenih država
U Crnoj Gori proteklih godina rastu samo dvije industrijske proizvodnje - kopanje boksita i sječa šuma i dijelimično proizvodnja mermeranih ploča i kartonskog papira.
Ostala proizvodnja sa spiska Zavoda za statistiku Monstat je u padu, a neke čine svega jedan odsto proizvodnje od prije samo 15 godina.
To se može zaključiti iz izvještaja Monstata o industrijskoj proizvodnji koji sadrži podatke od 2000. do 2017.
Crnogorska industrija više i nema složenijih gotovih proizvoda kao prije 30 i više godina, kao što su bile građevinske mašine “Radoja Dakića” i frižderi “Oboda”. Takve industrije više nema ni na spisku.
Većina sadašnje proizvodnje odnosi se na sirovine sa malim stepenom obrade, što je obilježje industrijski nerazvijenih država.
Iako iz Vlade godinama govore da im je razvoj drvoprerade jedan od prioriteta jer je to velika šansa za ekonomski oporavak sjevernog regiona, ona je iz godine u godinu sve manja i na nivou je statističke greške u ukupnoj industrijskoj proizvodnji, ali zato konstatan rast ima proizvodnja sirove drvne građe.
Lani je u Crnoj Gori proizvedeno 365 komada stolarije od drveta, a 2000. godine - 37.612 komada. Proizvodnja sirove građe od smrče i jele 2000. iznosila je 76.000 kubika, da bi zatim postepeno padala na nekih 40.000 prije pet-šest godina.
Nakon toga, počinje veliki rast, da bi prošle godine bilo ispilano 93.000 kubika smrče i jele.
Proizvodnja rezane bukove građe prije 15 godina kretala se oko 8.000 kubika, a posljednjih nekoliko godina iznosi između četiri i sedam hiljada.
Istovremeno, proizvodnja bukovog parketa ima stalan pad od 21.000 kvadrata prije 17 godina, do prošlogodišnjih svega 1.000.
Kopanje boksita je od 2000. do 2008. iznosilo između 600 do 650 hiljada tona, da bi 2009. godine, kada je ugašena fabrika Glinice Kombinata aluminijuma, palo na svega 45.000.
Proizvodnja nakon toga bila je simbolična, a uopšte je nije bilo, prema podacima Monstata, 2012. i 2016. godine.
Prošle godine, kada je Uniprom iz Nikšića obnovio proizvodnju koju izvoze u Kinu, iskopano je 927 hiljada tona što je apsolutni rekord iz ovih podataka Monstata od 2000. godine.
Proizvodnja metala, čelika i aluminijuma je na veoma niskom nivou.
Proizvodnja aluminijuma u protekle dvije godine bila je na 38.000 tona godišnje, što je najniži nivo od 2000.
Najveća proizvodnja bila je 2006. godine - 118.000 tona i 2007. - čak 124.000.
Nakon toga, dolazi do kraha svjetskog tržišta aluminijuma i pada cijena, ali i svađe između Vlade i njenog partnera u Kombinatu aluminijuma - ruskog CEAC-a.
KAP je u stečaju od 2013. godine, a od 2014. njime upravlja Uniprom koji za narednu godinu najavljuje otvaranje fabrika za prozvodnju legura.
Proizvodnja čelika, s obzirom na četiri loše privatizacije Željezare i brojne probleme, imala je velike padove i pokušaje oporavka proizvodnje u proteklih 17 godina. Najveća proizvodnja bila je 2008. - 52.000 tona, da bi već naredne godine pala na svega 13.000. Zatim je u dvije godine uslijedio rast na 42.000 tona, pa ponovo pad na 19 hiljada tona. U protekle dvije godine iznosi 26 i 27 hiljada tona.
Proizvodnja rezanih mermernih ploča prošle godine je, prema podacima Monstata, iznosila 69.000 kvadrata, što je najveća količina od 2000. U tih 17 godina, najčešće je iznosila između 30 i 50 hiljada kvadrata, osim 2004. kada je pala na 12.000 i 2014. kada je iznosila 64.000.
Proizvodnja kartonske ambalaže od 2000. do 2010. imala je rast sa 667 tona na 1.600 tona, a zatim je počeo pad pa je 2016. iznosila svega 342 tone. Do oporavka i ogromnog rasta je došlo je prošle godine kada je proizvedeno 2.738 tona.
Proizvodnja sirovog mesa imala je veliki rast od 2000. do 2015. godine sa 72 tone na 2.405 tona. Nakon toga dolazi do velikog pada u proizvodnji na 1.720 hiljada tona.
Proizvodnja pasterizovanog mlijeka 2000. i 2001. iznosila je po 140.000 hektolitara godišnje, da bi nakon toga uslijedio veliki pad koji je trajao do 2012. kada je proizvedeno 20.000. Nakon toga, počeo je dijelimični oporavak, da bi prošle godine bilo proizvedeno 41.000 hektolitara.
Proizvodnja knjiga lani pala na 173 tone
Monstat štampanje novina i časopisa, kao i knjiga i brošura, vodi kao oblasti industrijske proizvodnje, i u njima je proteklih godina došlo do značajnog pada.
Proizvodnja novina i časopisa do 2011. godine iznosila je između 1,2 i 1,3 hiljade tona godišnje, da bi nakon toga uslijedio pad.
Prošle godine štampano je 574 tona novina i časopisa.
Sličan pad imale su i knjige, pa je tako u 2014. proizvedeno rekordnih 507 tona knjiga i brošura, a lani 173.
( Goran Kapor )