Rege uvršten na UNESCO-ovu listu kulturnog blaga: Šta na to kažu muzičari sa Balkana

Svijetom je juče odjeknula vijest da je UNESCO, agencija UN za kulturu i nauku, uvrstila rege muziku na listu “neprocjenjivog kulturnog nasljeđa koje je potrebno štititi i promovisati”.

“Doprinos rege muzike diskursu o pitanjima nepravde, otpora, ljubavi i čovječnosti naglašava njenu elementarnu dinamičnost, koja je istovremeno umna, društvenopolitička, senzualna i duhovna”, saopštio je UNESCO.

Na našim prostorima ljudi koji su na ovaj ili onaj način vezani za taj muzički žanr sa radošću su prihvatili tu vijest uz komentar da je i bilo vrijeme za takvu potvrdu. Polovina crnogorskog hip hop dvojca Who See - Dedduh ljubitelj je ovog zvuka koji je puštao kao DJ i često implementirao u muziku svoje grupe. On je ocijenio da je odluka UNESCO-a privilegija prve vrste.

“Hajle Selasije je imao titulu car nad carevima, kralj nad kraljevima, a ovo je nešto još jače od toga, gdje se cijeli svijet udružio u ideji da je potrebno sačuvati rege muziku i tu kulturu zbog svega onoga što je doprinijela kroz tok razvoja muzike i civilizacije”, izjavio je Dedduh za “Vijesti”. UNESCO doprinos regea vidi prije svega u diskursu o pitanjima nepravde, otpora, ljubavi i čovječnosti, te ističe da je ova muzika uvijek bila glas ugnjetavanih.

“Ovom odlukom je institucionalizovana, odnosno formalizovana jedna realnost koja je svima poznata, a to je da je danas rege muzika jedna globalna pojava koja je donijela nove poglede na svijet”, kazao je frontmen najznačajnijeg i najdugovječnijeg rege benda sa ex-Yu prostora - “Del Arno benda” Jovan Matić.

Još jedan srpski rege muzičar, Nemanja Kojić Kojot smatra da je rege sasvim opravdano doživio ovo priznanje, jer je po njemu to danas jedina muzika koja još uvijek promoviše prave ljudske vrijednosti.

“Ne omalovažavam druge žanrove, ali rege je kralj pobjede nad vremenom jer teme koje izučava i problemi sa kojima se suočava su vječni. Prema tome, bilo je vrijeme da ta kultura bude priznata na takvom nivou. I ja sam kao neki predstavnik, čovjek koji je u toj muzici već 20 godina jako ponosan”, poručio je on.

U Crnoj Gori je rege još uvijek na margini, izvođača praktično nema, ali već sedam godina za ljubitelje ovog zvuka tu je Montenegro Sun Reggae festival u Petrovcu. Direktor ovog festivala Vinko Mihajlović takođe smatra da je rege zaslužio počasno mjesto.

“Od svih pravaca on je nekako bio nepropraćen, naročito kod nas, ali su ljudi shvatili da u tim pjesmama i razmišljanjima dominira najviše ljubav. Mene je obradovala ta vijest i nadamo se da će i naš festival samim tim dobiti na još većem značaju”, kazao je on.

Mihajlović je podsjetio da ima i onih koji rege doživljavaju sa predrasudama, uporedivši ga sa doživljajem panka svojevremeno, ali i dodao da je takvih sve manje.

“Mnogi se hvataju za to da rege izvođači vole da puše marihuanu, ali sa muzičkog aspekta to je jedna sasvim drugačija priča, sa unikatnom formom i jakom porukom”, dodao je on.

I Kojot ističe da je u pitanju pozitivan pokret koji su počeli da prihvataju i oni koji su imali predrasude o njemu.

“Negdje nas ta muzika uči i lijepom ponašanju i određenom stilu života koji nije samo ono što su ljudi nekad mislili da jeste. Rege muzičari su jako socijalno angažovani, svi oni na Jamajci imaju svoje humanitarne fondacije, daju novac siromašnima i tu se vidi opšta kultura tog pokreta”, pojasnio je muzičar.

Poruka mira i borbe za slobodu koju rege nosi i te kako je bila značajna za njega tokom 90-ih kada je bio tinejdžer i kada ga je privukla ta muzika.

“Mogli smo da se nađemo u toj muzici zato što je bilo tako specifično vrijeme na Balkanu i mislim da je zato rege prihvaćen i ipak ga ljudi razumiju ovdje. Osim tematike tekstova, privukla me i duhovnost u toj muzici, koju rijetko koja popularna muzika može da pruži”, kazao je Kojot.

Dedduh je dodao da ga je regeu privuklo to što kroz njega može da se izrazi kako želi i što ta muzika čini da se dobro osjeća, dok Matić poput Kojota ukazuje na poruku regea, koja je po njemu značajno drugačija od svega što je ranije bilo poznato, makar u svjetskoj muzici.

“Taj različiti pristup stvarnosti i ta neka širina i uvođenje određenih mehanizama kako da se čovjek postavi u odnosu na takvu stvarnost, tu između ostalog leži vrijednost regea”, zaključio je Marić. Aktuelniji nego ikada

Mada su danas elementi regea prisutni i u svjetskoj mejnstrim muzici, Matić ističe da poruka regea ima smisao samo u onom izvornom obliku.

“To što je on komercijalizovan su neke tendencije na koje ne možemo da utičemo, ali svakako da puni smisao ima samo u toj izvornoj poruci i ona je, kao u ono vrijeme kad je rege postao svjetski vidljiv, tako i danas vrlo značajna. Ako ne i značajnija zbog svega što se dešava, ne samo u našim krajevima, nego u svijetu, savršeno je jasno da poruke i razmišljanja koje ta muzika nudi su aktuelnije nego ikada”, objasnio je muzičar.

( Stefan Strugar )