Kako je član kineske Trijade kupio crnogorsku obalu
Prema transkriptima FBI, predsjednik Crne Gore Milo Đukanović trebalo je da se sastane sa Polom Puom u martu 2014. u italijanskom gradu Veneciji
”U saradnji s Nacionalom, zvaničnom partnerom Evropske istraživačke saradnje (EIC), Vijesti objavljuju priču na osnovu dokumenata Football Leaksa, koje je dobio njemački nedjeljnik Der Spiegel i podijelio s Nacionalom, The Black Sea i drugim partnerima u Evropskoj istraživačkoj saradnji" Članku doprinijeli Stefano Vergine (L'Espresso), Goran Kapor i Mihailo Jovović (Vijesti)
Tokom Svjetskog prvenstva 2018. u Rusiji ovog ljeta, vođena je velika prekogranična policijska istraga protiv ilegalnih operacija u mnogim azijskim zemljama, kojom je koordinirala Interpolova Direkcija za organizovani i kriminal u razvoju. Tokom Interpolove operacije “Soga VII” (skraćenica za fudbalsko klađenje - soccer gambling), izvedeno je više od 14.900 racija u ilegalnim kockarskim jazbinama širom Kine - uključujući Hong Kong i Makao - Malezije, Tajlanda i Singapura. Interpol procjenjuje da su one baratale sa opkladama vrijednim 1,6 milijardi dolara.
Tako se tokom takmičenja na ruskim stadionima, gdje su se najbolje fudbalske reprezentacije borile za trofej Fifinog Svjetskog kupa, igrala i druga, mnogo mutnija utakmica između organizovanih kriminalnih grupa i državnih vlasti oko ogromne finansijske koristi od ilegalnog klađenja.
Na zahtjev partnera EIC u vezi sa Interpolovom istragom, hongkonški Biro za organizovani kriminal i Trijade objasnio je da je “Policija Hong Konga (HKP) pretresla ukupno 103 lokacije, što je dovelo do 82 uspješne racije i hapšenja 242 osobe, starosti od 17 do 87 godina. Među krivičnim djelima su “učestvovanje u klađenju“, “klađenje sa kladioničarem ”, “rukovanje prihodima za koje se zna ili vjeruje da predstavljaju prihode od kažnjivog djela” i “vođenje lokala za ilegalno klađenje”. Policija je u ovoj operaciji zaplijenila i dokumentaciju o klađenju ukupne vrijednosti 130 miliona dolara, 4 miliona dolara od sumnjivih kriminalnih prihoda gotovine i 46 kompleta kompjutera. Istraga Biroa za organizovani kriminal i Trijade je u toku.”
Azijske policije ozbiljno tretiraju krivična djela u vezi sa onlajn klađenjem a novac zarađen tokom ove kriminalne aktivnosti je po definiciji nezakonit.
Interpol je dodao, da je nakon uspješnih racija, “do danas, kombinovani rezultat sedam operacija ‘Soga’ više od 30.000 hapšenja, zapljena oko 57 miliona dolara u gotovini i zatvaranje više od 3.700 ilegalnih kockarskih jazbina koje su baratale sa opkladama vrijednim blizu 8 milijardi dolara.”
Slične ilegalne kladioničarske operacije, vrijedne na stotine miliona eura vođene se i četiri godine ranije, tokom Svjetskog prvenstva 2014. u Brazilu. A tada su policija Makaa i američki Federalni biro za istrage (FBI) uspjeli da uhapse jednog od glavnih globalnih provajdera sajtova za onlajn klađenje i kralja pokera. Njegovo ime je Vei Seng Pua.
Sada 54-godišnjak, rođen u Maleziji, i poznatiji pod imenom Pol Pua, on godinama vodi jedan od najvećih sajtova za onlajn klađenje IBCbet.com [sada poznat kao MaxBet.com], ali izgleda da stoji i iza mnogih drugih povezanih sajtova za klađenje, poput 12bet.com. Maxbet je negirao da je Pol Pua bio ili jeste njegov vlasnik. 12bet.com nije odgovorio na zahtjev za komentar. Prema podacima FBI, Pua je visoko rangirani član Trijade 14-K, jedne od najvećih i najnasilnijih trijadskih udruženja, koja su odgovorna za šverc droge velikog obima širom svijeta, uglavnom heroina i opijuma iz Kine ili Jugositične Azije.
Prema podacima FBI, Pua je visoko rangirani član Trijade 14-K, jedne od najvećih i najnasilnijih trijadskih udruženja, koja su odgovorna za šverc droge velikog obima širom svijeta, uglavnom heroina i opijuma iz Kine ili Jugositične Azije
Među 70 miliona dokumenata Football Leaksa, koje je dobio Špigl i podijelio sa Nacionalom, Blek sijem i drugim partnerima EIC, bilo je malo dokumenata koji otkrivaju veze Pola Pue sa onlajn klađenjem i pranjem novca. Međutim, tokom novinarskog istraživanja, partneri EIC došli su u posjed mnogih sudskih spisa i drugih dokumenata koji pokazuju kako osumnjičeni visoko rangirani član Trijade 14-K Pol Pua funkcioniše i kako je kupio najdragocjenije hotele na jadranskoj obali članice NATO Crne Gore.
U izvještaju katarskog Međunarodnog centra za bezbjednost sporta (ICSS), u koji je Nacional imao uvid, stoji: “Obavještajni pokazatelji ukazuju na Crnu Goru kao centar međunarodnog sistema pranja novca koji koriste azijske [organizovane kriminalne grupe] OKG za pranje prihoda od kriminalnih aktivnosti. Kompanije povezane sa Puom i njegovim poslovnim saradnikom, grčkim državljaninom Petrosom Statisom u centru su ove ilegalne aktivnosti preko niza kompanija povezanih sa crnogorskom Frst fajnenšl bankom.”
Statis je vlasnik Frst fajnenšl banke, koja je počela sa radom 2007. a 2014. promijenila ime u Univerzal kapital banka, od oktobra 2013. godine.
Obavještajni pokazatelji ukazuju na Crnu Goru kao centar međunarodnog sistema pranja novca koji koriste azijske [organizovane kriminalne grupe] OKG za pranje prihoda od kriminalnih aktivnosti. Kompanije povezane sa Puom i njegovim poslovnim saradnikom, grčkim državljaninom Petrosom Statisom u centru su ove ilegalne aktivnosti preko niza kompanija povezanih sa crnogorskom Frst fajnenšl bankom
Izgleda da je crnogorska vlast slijepa za Puine sumnjive aktivnosti. Štaviše, premijer Duško Marković lično je prisustvovao svečanom otvaranju Maestral Resorts&Kasino 2017. godine, čiji su vlasnici Pua i njegov grčki partner Petros Statis. Prema transkriptima FBI, predsjednik Crne Gore Milo Đukanović trebalo je da se sastane sa Polom Puom u martu 2014. u italijanskom gradu Veneciji.
Protiv Đukanovića, koji je na čelu male bivše jugoslovenske republike u posljednjih 27 godina, sa sedam mandata kao premijer a trenutno drugim predsjedničkim, tužilac u italijanskom gradu Bariju podigao je optužnicu 2003. nakon istrage italijanske policijske antimafijaške jedinice o njegovom učešću u velikom švercu cigareta vrijednom milijarde eura u saradnji sa italijanskim mafijaškum grupama Kamora i Sakra korona unita.
Diplomatski imunitet spasio je Đukanovića od naloga za hapšenje i krivičnog progona u Italiji. Međutim, njegovo ranije učešće u slučaju šverca sa italijanskom mafijom i sada sa kineskim Trijadama, izgleda nije nikakva prepreka za njegovo prisustvo na NATO samitu Bruselu 2018. gdje je sjedio za istim stolom sa mnogim evropskim liderima, poput Angele Merkel, Žan Klod Junkera i drugih šefova evropskih država i, naravno, sa američkim predsjednikom Donaldom Trampom.
Hapšenja u Makau i suđenje u Las Vegasu
Pol Pua, Malezijac sa crnogorskim državljanstvom, je multimilioner i kladioničar koji je osuđen za vođenje ilegalne šeme za klađenje u Maleziji tokom Evropskog fudbalskog prvenstva 2004., prema podacima malezijske štampe. Uhapšen je u Makau 18. june 2014. zbog ilegalnih sportskih opklada na Svjetskom prvenstvu 2014, zajedno sa još 21 osumnjičenim.
Zvanično, pušten je uz kauciju dva dana kasnije, ali postoje kredibilne indicije da je podmićivanjem uspio da izađe iz zatvora u Makau.
Odmah nakon puštanja, Pol Pua se ukrcao na svoj 48 miliona dolara vrijedan privatni mlaznjak „Gulfstream 550“ i sam odletio u Las Vegas da se sastane sa svojim sinom Darenom i njegovim saradnicima u Caesar Hotel&Casino. Tamo su u tri vile namjestili “poslovnicu” gdje se odvijalo i nadgledalo ilegalno klađenje. Hotelski radnik rekao je da nikad nije vidio da je ijedan gost naručio toliko ogromnu količinu laptopova i druge elektronske opreme.
Nakon što su ih Odbor za kontrolu kockanja Nevade i FBI nekoliko dana posmatrali, hotelski tehničari prekinuli su internetske veze u jednoj od vila, a ilegalni kladioničari zatražili su pomoć da ih ponovo uspostave. Sa hotelskim osobljem u njihovu sobu je ušao i jedan prikriveni specijalni agent FBI. Uz pomoć informacija koje je on prikupio, FBI je dobio nalog za pretres prostorija pod sumnjom da se vrše krivična djela. Međutim, ovaj djelotvorni policijski trik, bio je glavni razlog kasnijeg kolapsa predmeta Pola Pue na sudu.
Tog dana, 9. jula 2014. godine, kada su agenti FBI pretresli njihove sobe, bile su otvorene mnoge onlajn opklade tokom polufinalne utakmice Svjetskog prvenstva 2014 između Holandije i Argentine. Agenti su gledali prenos polifinalnog meča na velikim ekranima i mnogobrojnim laptopovima i telefonima oko Pue i njegovih saradnika, većinom povezanih sa sajtovima za klađenje IBCbet.com i SBObet.com. Opklade su bile u milionima dolara. Na primjer, samo jedna opklada na hrvatsku reprezentaciju od 23. juna 2014, kada je izgubila od Meksika 1:3, bila je vrijedna 19 miliona nepoznate valute.
Pua i njegovi saradnici njesu zadržani u pritvoru, a saslušani su dobrovoljo nakon pretresa prostorija. Ubrzo su optuženi za krivična djela prenošenja informacija o klađenju i za vođenje ligalnog kockarskog biznisa pred Američkim okružnim sudom Nevade. Tokom ovog suđenja, FBI je objelodanio da je Pua poznat kao visoko rangirani member Trijada.
Pua je čak, preko crnogorske kompanije koju kontroliše, angažovao hongkonšku privatnu obavještajnu kompaniju Hil&Asošijejts da mu opere ime i veze sa Trijadama
“Na dan ili oko 18. juna 2014, Vei Seng Pua, koji je poznat organima gonjenja kao visoko rangirani član Trijade 14K, uhapšen je u Makau, zajedno sa preko dvadeset drugih lica, zbog vođenja ilegalnog sportskog klađenja. Trijada 14K je poznata organima gonjenja kao kriminalna organizacija koja učestvuje u ilegalnom kriminalnom poduhvatu koji je u toku,” rekao je pod zakletvom specijalni agent FBI Min Fam istražnom sudiji Američkom okružnom sudu za okrug Nevada 14. jula 2014.
“Prije hapšenja, Pua i njegovi saradnici obavili su transakcije u stotinama miliona dolara u ilegalnim opkladama na turnir Svjetskog prvenstva u fudbalu. Većina njihovih opklada učinjena je korišćenjem elektronskih komunikacija, odnosno onlajn ili preko telefona. Pua je platio kauciju u Makau i pušten je. Uslovi njegovog puštanja ostaju nepoznati,” dodao je agent, pripadnik odreda za borbu protiv organizovanog kriminala, sa kojim je učestvovao u nekoliko istraga, uključujući onim o operacijama ilegalnog klađenja.
FBI je na ovom suđenju dostavio i dokaz br. 49 pod naslovom: “Trijade Pol Pua”.
Tokom prvog pojavljivanja optuženih pred sudom u Las Vegasu 14. jula 2014, i tužiteljka Kimberli Frejn saopštila je da Pua, prema dokazima, posjeduje i vodi ofšor kockarski vebsajt IBC, na koji su njegovi saradnici bili ulogovani, igrajući i provjeravajući dobitke. Frejn dodaje da je Pua, prema izvorima iz organa gonjenja, “poznati dokumentovani član Trijade 14K… međunarodne kriminalne organizacije, koja trenutno sprovodi kriminalni poduhvat.”
Advokat odbrane Dejvid Česnof tvrdi da su gosti Palate Cezar učestvovali u „transakcijama sa drugim ljudima koji su bili van zemlje, koji su se kladili”, ali da nisu znali da je to što rade nezakonito. Pua je dobio nalog da plati kauciju od dva miliona dolara, primoran je da ostane u Las Vegasu, a policajci su ga elektronski pratili deset mjeseci, i zaplijenili su njegov mlaznjak od 48 miliona dolara. Međutim, slučaj je propao uz obrazloženje da je FBI narušio njihovu privatnost kada je prikriveni agent ušao u njihovu sobu da bi dobio nalog za pretres od suda. Sudija je 1. juna 2015. odbacio optužbe za zavjeru i ilegalno klađenje protiv Pue.
Pua negira da je kriv i da je član Trijada ili bilo koje druge kriminalne organizacije. Pua je čak, preko crnogorske kompanije koju kontroliše, angažovao hongkonšku privatnu obavještajnu kompaniju Hil&Asošijejts da mu opere ime i veze sa Trijadama. Međutim, dokazi u ovom izvještaju u koje je Nacional imao uvid bili su tipa – nismo našli tu informaciju na internetu, tako da on nije član Trijade.
Pol Pua nije odgovorio na naša pitanja.
I u Makau i u Sjedinjenim Državama Pol Pua je pukom srećom izbjegao da bude osuđen. Međutim, pravna pobjeda Pola Pue u sopstvenom slučaju, nije spriječila druge članove njegovog najbližeg kruga, uključujući njegovog sina Darena Puu, da prihvati sporazum o priznanju krivice sa tužilaštvom SAD za krivično djelo“prenošenje informacija o klađenju”.
Daren Pua je 6. marta 2015. potpisao sporazum o priznanju krivice za pomaganje učiniocu nakon krivičnog djela za djelo prenošenje informacija o klađenju i pristao da plati 100.000 dolara kazne. Prema ovom sporazumu, vlada SAD takođe je konfiskovala Darenova 84 laptopa, tablete i drugu elektronsku opremu, uključujući i 54 mobilna telefona.
Ko to od običnih ljudi ima 54 mobilna telefona kod sebe u jednom trenutku? Niko, osim saučesnika u ilegalnom klađenju. Ovo pokazuje kolike su dimenzije potrebnih globalnih komunikacija tokom onlajn klađenja na turnire Svjetskog privenstva. I prihodi su ogromni jer se iznosi kreću i u stotinama miliona eura.
Daren Pua nije odgovorio na naša putanja.
Švajcarska istraga pranja novca
Prema izvještaju švajcarske privatne obavještajne kompanije za privredni kriminal i računarsku forenziku o istrazi koju je naručila švajcarska banka IHAG, Puini sajtovi za klađenje IBCbet.com (danas Maxbet.com) i 12bet.com dio su mreže za pranje novca. Ovaj dokument, do kojeg je došao partner EIC, dio je sudskog predmeta sa suđenja bivšem šefu države sićušne Republike San Marino, Klaudiju Podeskiju. On je 2017. osuđen za pranje novca tokom Puine kupovine titule nerezidentnog ambasadora San Marina u Crnoj Gori.
“Detaljna analiza transakcija među ovim kompanijama dovela nas je do zaključka da glavni prihod koji ostvaruje ovaj konglomerat potiče od aktivnosti povezanih sa profesionalnim pružanjem usluga pranja novca,” zaključili su autori švajcarskog izvještaja u septembru 2012.
U ovom izvještaju analizirane su transakcije 21 kompanije preko računa u švajcarskim bankama, povezanim sa Polom Puom, Kong Jung Mark Jongom (Mark Jong) iz Singapura i Karlosom Luisom Salasom Porasom (Karlos Salas), advokatom iz Kostarike, od februara 2011. do aprila 2012. Njih trojica bili su “centralne osobe ” istrage koja je obuhvatila 15 ljudi, uglavnom iz Azije, čiji su lični dokumenti predstavljeni u ovom izvještaju.
Izvještaj o ovoj istrazi ubrzo je analizirala Kancelarija za izvještavanje o pranju novca (MROS), glavna jedinica švajcarske savezne policije za borbu protiv pranja novca, a potom ga prosijedila švajcarskom saveznom tužilaštvu.
“Evaluacija dokumentacije o računima koju je prikupio IHAG otkrila je da je na preko 74 računa sa ukupno 30 različitih klijentskih odnosa, od kojih su svi na ime ofšor kompanija, doznačen veliki broj transakcija ogromnog obima,” zaključili su tužioci.
Oni su se fokusirali na šest kompanija, registrovanim na Britanskim Djevičanskim Ostrvima sa veoma visokim rizikom od pranja novca, koje su sve povezane sa Puom, Jongom i Salasom. “Tokom perioda od dvije godine, oko 190 miliona američkih dolara prebačeno je samo preko kompanija Black Sea Pearl Ltd., Blue Torch Ventures Inc., Clear Hill Management Ltd., Eagle Ray Investments Inc., Ornate Investments Inc. i Quickcore Holding Ltd. Imajući u vidu da je ovih šest kompanija imalo centralnu ulogu u protoku sredstava kroz Švajcarsku, tokom perioda od tri godine, sredstva od nekoliko stotina miliona ukupno, prebacivana su preko šest banaka u Švajcarskoj,” napisali su švajcarski tužioci.
Ovih šest kompanija, koje su služile kao „kompanije za solucije plaćanja“, potom je prosljeđivalo novac još jednoj kompaniji sa Britanskih Djevičanskih Ostrva u vlasništvu Pue, Nero Enterprises Ltd., i firmi Pacific Sea Invests S.A. sa sjedištem na Filipinima, koja ima filipinsku dozvolu da vodi još jedan sajt za klađenje u Puinom vlasništvu – 12bet.com.
Ovaj provajder onlajn klađenja bio je sponzor mnogim fudbalskim klubovima od FK Sevilje (Španija) do Birmingem Sitija, Vigan atletika, Kristal palasa i Njukasl junajteda (Engleska). Danas je 12bet zvanični partner FK Arsenala. 12bet.com nije odgovorio na pitanje da li je Pua bio ili jeste njihov vlasnik.
Švajcarski istražitelji rekonstruisali su da je Nero Enterprises Ltd. kasnije proslijedio novac na račune dvije firme za“upravljanje bogatstvom” ili “investicione kompanije”, Mellington International Ltd and Really Useful Services Ltd, obje registrovane na Britanskim Djevičanskim Ostrvima i u vlasništvu Pola Pue.
Međutim, u finalnom izvještaju u kojem je analizirano mnogo sumnjivih transakcija vrijednih stotine milione eura, povezanih sa Puinim kompanijama, švajcarski tužioci su napisali da je “gotovo nemoguće, na osnovu strukture gnijezda koju su odabrali odgovorni, da se rekonstruiše ukupan tok novca uz razumne troškove, kako bi se utvrdio početak toka novca i provjerila njegova zakonitost.”
Švajcarske vlasti su istraživale Puu 2014. godine u slučaju pranja najmanje 190 miliona eura preko švajcarskih banaka, koji su završili uglavnom u Puinim investicionim kompanijama
Potom su zaključili da nedostaju konkretni dokazi da su osobe koje se pojavljuju u dokumentaciji banke svrstane u kriminalni milje ili da njihova konkretna aktivnost sadrži elemente kriminala, a time predikatno krivično djelo pranja novca. “Kancelarija vrhovnog državnog tužioca Švajcarske ne smatra vjerovatnim da oni mogu biti pribavljeni u sljedećem koraku putem međunarodne pravne pomoći.” Zato su zatvorili istragu bez optužnice 11. jula 2014, samo dva dana nakon racije FBI u Las Vegasu, i nekoliko sedmica prije nego je ova informacija preplavila azijske medije i kockarske vebsajtove krajem tog mjeseca. Pol Pua nije odgovorio na pitanja. Karlos Salas je odgovorio: “Nijesam upoznat sa bilo kakvom istragom. Nijesam vlasnik nijedne od pomenutih kompanija. Nijesam imao nikakvu ulogu u transakcijama koje pominjete. Vaše uvjerenje je potpuno netačno.” Mark Jong je bio nedostupan za komentar.
Onlajn klađenje nosi sa sobom poseban rizik od pranja novca. Prema izvještaju iz juna 2017., čijom izradom je koordinirao Francuski institut za međunarodne i strateške poslove sa sedam univerziteta i drugih partnera, i koji je pripremljen za Evropsku komisiju, pod naslovom “Sprječavanje rizika od kriminala povezanog sa tržištem sportskog klađenja”, to funkcioniše sasvim jednostavno.
Prvo, kriminalac otvori račun za klađenje u poznatoj kompaniji za onlajn klađenje i položi izvjesne depozite prljavog novcem. Kriminalac ima više načina da vrši takve uplate, zavisno od kladioničara. Drugo, oni se potom klade sa najvišom mogućom stopom isplate (onlajn sportsko klađenje, kao i kazino i poker, većinom nude isplate od preko 90 odsto). Treće, dobitak se onda može prebaciti na bankovni račun koji kriminalac odabere. Novac sada izgleda sve legitimniji. A konačno, ako kriminalac ponovi ovu operaciju nekoliko puta sa različitim onlajn operaterima i/ili bankovnim računima, oni povećavaju percepciju legitimnosti nezakonitog novca.
Sajt Pola Pue za klađenje IBCbet (danas Maxbet) je među najvećim u Aziji, ima ogroman promet i prihode, ali prilično male marže. To odgovara nalazima švajcarskih istražitelja da bi to mogao biti i alat za pranje novca
Sajt Pola Pue za klađenje IBCbet (danas Maxbet) je među najvećim u Aziji, ima ogroman promet i prihode, ali prilično male marže. To odgovara nalazima švajcarskih istražitelja da bi to mogao biti i alat za pranje novca. To je potvrdio i univerziteski profesor koji je analizirao poslovanje IBCbet-a i koji je želio da ostane anoniman. “IBCbet pravi tako slabe marže da sam iznenađen što kompanija uopšte ima ikakav profit. Imaju toliko niske marže, da bi se mogli iskoristiti za pranje novca,” rekao je on partneru EIC.
Profil Pola Pue, dokument koji je pribavila policija San Marina tokom pretresa u kući Klaudija Podeskija, pokazuje enormne dimenzije njegove onlajn imperije. Ovaj nepotpisani papir, koji izgleda kao Puina investiciona biografija sa potpunim detaljima Puine mreže, nastao je u Milanu 14. novembra 2013. U njemu se objelodanjuju informacije o njegovim navodnim preduzetničkim aktivnostima, biznisima u razvoju softvera i onlajna (12bet, IBCbet, OneWorks, SMS Group, GWI Group), njegovim investicijama od 207 miliona dolara u rudnike u Mongoliji i Kini i ulaganjima od 250 miliona dolara u nekretnine i izgradnju hotela u Evropi i SAD. Profil se završava Puinim dobrotvornim aktivnostima, uglavnom u Vijetnamu.
Đovani Lega, Puin italijanski advokat, koga su salušavali na suđenju u San Marinu kao svjedoka, nije odgovorio na pitanje jesu li on ili njegova kancelarija autori ovog profila. Klaudija Podesku i njegovu slovenačku partnerku Biljanu Baruca sud u San Marinu osudio je 2017. godine na osam i četiri godine zatvora. Oboje se žalilo višem sudu. Međutim, u avgustu 2017, uslijedila je nova tužba tužilaca San Marina. Pol Pua i Klaudio Podeski optuženi su za korupciju a Podeski i Baruca za pranje novca.
Prema tome, izgleda da je Pua stvorio kompleksnu mrežu sastavljenu od mnogobrojnih ofšor kompanija kako bi sakrio svoje investicije, koje bi takođe mogle biti zaista korisne za pranje novca i skrivanje miliona dolara prihoda od onlajn klađenja, koje je zabranjeno u mnogim zemljama.
23 miliona eura deponovano sa Filipina i Vijetnama za zajam za kupovinu hotela u Crnoj Gori
U švajcarskom izvještaju, jedna od mnogih kompanija koje su prikupile Puin novac i dalje ga investirale bila je i Really Useful Services Ltd, registrovana na Britanskim Djevičanskim Ostrvima. Međutim, Pol Pua je u novembru 2010. osnovao kompaniju sa vrlo sličnim imenom, Really Useful d.o.o. Naveden je kao vlasnik ove kompanije do decembra 2013., kada ga je zamijenio Emanuel Pairaktaridis, za koga se vjeruje da je partner Petrosa Statisa, grčkog biznismena i bankara, koji je Puin glavni partner u Crnoj Gori.
Prema spisima suda u San Marinu o navodnom pranju novca tokom Puine kupovine ambasadorskog položaja u Crnoj Gori, kompanija Really Useful d.o.o. prebacila je 740.000 eura crnogorskom biznismenu Siniši Ivančeviću, koji je proslijedio tu sumu drugoj crnogorskoj kompaniji First Financial Holdings d.o.o., koja je konačno prebacila ovu sumu kompaniji R.P. S.r.l. u San Marinu, odakle je navodno mito uzeto. Ova sumnjiva transakcija dogodila se u periodu od oktobra 2012. i februara 2013, kada je Pua bio vlasnik ove kompanije. Osim toga, tužioci u San Marinu kažu da je dodatnih 2,5 miliona eura mita prebačeno iz Puine kompanije Black Sea Pearl Ltd., sa Britanskih Djevičanskih ostrva, koju su istraživali švajcarski tužioci.
Međutim, finansijski izvještaji crnogorske firme Really Useful za posljednje četiri godine otkrivaju da je kompanija sa samo jednim zaposlenim imala ogromne sume novca. Od 2014. do 2016. kompanija je na svom bilansu stanja imala 34 do 37 miliona eura dugoročnih kredita, što je palo na pet miliona eura u 2017. godini.
Pol Pua nije odgovorio na pitanja da li je firma Really Useful Services (sa Djevičanski Ostrva) prebacivala ikakav novac firmi Really Useful (Crna Gora). Siniša Ivanćević nije odgovorio na pitanja. Ovo je samo prvi mali primjer sumnjivih aktivnosti Pola Pue i njegovih grčkih partnera u Crnoj Gori, koja je bila sklonište za mnoge ruske investitore tokom devedesetih, kasnije za tajlandskog odbjeglog bivšeg premijera Taksina Šinavatru i grčkog brodovlasnika Viktora Restisa, i na kraju za osumnjičenog člana Trijada.
Šinavatra je bio vlasnik Mančester sitija a prodao ga je šeiku Mansuru 2008. godine a onda preselio za Crnu Goru, gdje je takođe dobio državljanstvo. Sarađivao je sa Viktorom Restisom, čiji je partner u Crnoj Gori u to vrijeme bio drugi grčki biznismen Petros Statis.
Od 2013. Statis je većinski vlasnik male Univerzal kapital banke, registrovane u Podgorici, koja je igrala važnu ulogu u Puinoj kupovini Maestral rizorta end kazina 2015. i njegovom renoviranju. Vlasnik hotel Maestrala u Pržnu godinama je bila slovenačka državna kockarska kompanija HIT d.d, koja je imala poveliki dosije saradnje sa bivšom komunističkim slovenačkom tajnom službom i sada raspuštenom italijanskom mafijškom grupom Mala Del Brenta iz Venecije. Hit je bio vlasnik branše Hit Montenegro d.o.o., čija je glavna imovina bio hotel Maestral sa kazinom na jednom od najljepših djelova crnogorske obale.
Međutim, ovaj hotel je postao interesantna prilika za investiciju Pola Pue, a, kao što pokazuju dokumenti suda i registara kompanija, u kompleksnoj transakciji koja je trajala dvije godine, on je koristio svoju kompaniju za onlajn klađenje, koja nosi rizik od pranja novca, da bi pomogao finansiranje kredita kompaniji Petrosa Statisa, koja je zvanično kupila hotel i dvije godine služila kao pokriće, do zvaničnog otvaranja hotela 2017, kome je prisustvovao i crnogorski premijer Duško Marković.
Prema švajcarskom izvještaju i investicionom profilu Pola Pue, sačinjenom u Milanu, kompanija Firstright Developments Ltd, registrovana na Filipinima glavna je kompanija koja kontroliše vebsajt IBCbet (danas Maxbet) i njen je vlasnik Pol Pua. Posjeduje licencu za onlajn klađenje koju su izdali Prva kagajanska korporacija za zabavu i odmarališta i Kagajanska uprava za ekonomsku zonu sa Filipina.
Međutim, prema švajcarskom izvještaju, vlasnik filipinske firme Firstright Developments je kompanija istog imena registrovana u Kostariki, čija je azijska kancelarija na Filipinima. Puin profil otkriva dodatno da je njen vlasnik druga firma, Complete Network Pte Ltd. Baza podataka Ofšor liksa ICIJ-a pokazuje da je to kompanija sa Britanskih Djevičanskih Ostrva čiji je vlasnik i direktor Mark Jong, čovjek koji je pored Pola Pue i Karlosa Salasa u središtu švajcarske istrage o pranju novca.
Revidirani godišnji izvještaj Univerzal kapital banke za 2015 otkriva da je firma Firstright Developments Limited položila depozit od 6,2 miliona eura u ovu banku. Navedena je kao povezano lice banke. U istom periodu, druga azijska firma Noble Power Group Limited, registrovana u Vijetnamu, položila je drugi depozit od 16,8 miliona eura u ovu banku. I ova kompanija je navedena kao povezano lice u revidiranom godišnjem izvještaju jedne od najmanjih banaka u Crnoj Gori. Prema tome, banka je dobila značajnu finansijsku injekciju sa 23 miliona eura depozita, što je bila značajna suma za ovako malu banku.
Prema njenim kvartalnim detaljnim izvještajima, koje je objavila Centralna banka Crne Gore, iznos „depozita klijenata” između jula i septembra 2015. porastao je sa 58,6 miliona eura na 82,5 miliona eura, odnosno za 23,9 miliona eura. To je potvrđeno i izvještajem banke o protoku gotovine, koji se povećao sa 11,7 miliona eura na 34,8 miliona eura u kategoriji “Prilivi/odlivi od depozita i drugih potraživanja”. Ovih 23 miliona eura depozita od firme Firstright Developments sa Filipina/Kostarike, povezane sa Puom i njegovim partnerima Markom Jongom i Karlosom Salasom, i od vijetnamske firme bili su značajan bonus za likvidnost banke.
A ko stoji iza ove vijetnamske kompanije? I kako je moguće da vijetnamska kompanija odluči da posluje sa jednom od najmanjih banaka u jednoj od najmanjih evropskih država, i deponuje 16,8 miliona eura?
Prema vijetnamskom registru Noble Power Group Limited (poreski broj: 0311592969-002) na istoj je adresi u Ho Ši Min Sitiju i ima isti poreski broj kao i Hong Ma Joint Stock Company (poreski broj: 0311592969). Registar kompanija pokazuje da je ona u vlasništvu Ngujen Ngok Maj, koju u vijetnamskoj štampi zovu “žena bilion”, odnosno jednom od najbogatijih žena u toj zemlji. Šta ova vijetnamska kompanija i njena bogata vlasnica imaju sa Crnom Gorom?
Registar kompanija pokazuje da je ona u vlasništvu Ngujen Ngok Maj, koju u vijetnamskoj štampi zovu “žena bilion”, odnosno jednom od najbogatijih žena u toj zemlji. Šta ova vijetnamska kompanija i njena bogata vlasnica imaju sa Crnom Gorom?
Od maja 2015. Puin partner Karlos Salas bio je direktor hongkonške kockarske kompanije Success Dragon International Limited, registrovane na Bermudama, koja upravlja kazinima u Vijetnamu. Još jedan veliki akcionar, sa 27 odsto u 2015. godini, bio je Mark Jong, drugi Puin partner iz švajcarske istrage osim Salasa.
Kompanija čiji je vlasnik Ngujen Ngok Maj izgradila je hotel Opera u blizini aerodroma Da Nang u Vijetnamu i potpisala “Ugovor o upravljanju Operom” 10. decembra 2015. sa firmom Success Dragon International Limited o upravljanju kockarskim slotovima u ovom 20-spratnom hotelu sa pet zvjezdica. Nekoliko mjeseci kasnije, Success Dragon je razmijenio akcije sa Ngujen Ngok Maj. Stekao je 45 odsto akcija hotela, a Ngujen Ngok Maj dobila je 15 odsto akcija u firmi Success Dragon. Navedena je kao akcionar u godišnjim izvještajima kompanije za 2015/16, ali je kasnije izbrisana jer je dil u hotelu Opera otkazan. Bez obzira na to, u revidiranom godišnjem izvještaju u crnogorskoj Univerzal kapital banci, ostao je depozit od 16.8 miliona eura.
Je li Pua povezan sa kompanijom Success Dragon? Kompanija je poznata po ovom imenu od 2015. Ranije se zvala C Y Foundation, i Pua je bio vlasnik 16 odsto akcija barem u periodu od 2012. do 2015. Hongkonški agenti za borbu protiv korupcije izvršili su raciju na ovu kompaniju 2013.
A šta se dogodilo sa ovih 23 miliona eura koje su deponovale filipinsko/kostarikanske i vijetnamske kompanije kojima su direktori i vlasnici saradnici Pola Pue? U julu 2015., slovenačka štampa izvijestila je da su hotel Maestral i njegova majka kompanija Hit Montenegro prodati crnogorskoj kompaniji Monte Rock d.o.o. Jedini vlasnik ove kompanije bio je Petros Statis, a prema godišnjem završnom računu UCB banke, ova kompanija, ponovo navedena kao povezano lice sa bankom, dobila je kredit od 15 miliona eura od UCB 2015. godine. Izvještaj o tokovima gotovine pokazuju da je zajam dat u posljednjem kvartalu te godine, između oktobra i decembra 2015.
Pua je vlasnik Maestrala preko šel kompanije iz Dubaija, a nakon što je Statisova privatna banka otvorila kancelariju u Dubaiju 2016. investicije iz UAE u Crnu Goru dramatično su skočile na više od 100 miliona eura 2017. godine vjerovatno preko Univerzal kapital banke
Prvo je u julu 2015. Monte Rock kupio 25 odsto akcija Hita Montenegro od slovenačke kompanije Daimond d.o.o., koja je bila u stečaju. Bilo je potrebno da slovenački advokat zastupa Monte Rock na sudskoj licitaciji ovih akcija. Statis je angažovao slovenačkog advokata Mira Senicu, koji je optužen za pranje novca u drugom slučaju u Sloveniji, i koji je partner bivše slovenačke ministarke policije Katarine Kresal, koja je 2011. podnijela ostavku nakon optužbi za korupciju. Kao jedina zainteresovana strana na sudskoj licitaciji, Monte Rock je kupio 25 odsto akcija za samo 1.1 miliona eura.
Preostalih 75 odsto Monte Rock je kupio direktno od Hit Grupe. Ugovor o prenosu akcija potpisan je 25. novembra 2015. a 20 miliona eura trebalo je da završi na bankovnom računu u Sloveniji, dan nakon prenosa akcija u decembru. HIT je dobio ovu uplatu na računu u slovenačkoj banci NKBM, koja se našla u skandalu zbog pranja novca sa italijanskom mafijom 2017. godine.
Godišnji završni računi Monte Rocka otkrivaju da je 2014. firma imala samo 9,000 eura aktive, ali je sljedeće godine taj iznos u vidu dugoročnih kredita porastao na 35 miliona eura, što odgovara cijeni od 20 miliona za 75 odsto akcija i zajmu od 15 miliona eura od UCB. Za renoviranje ovog hotela bila je potrebna dodatna suma.
Na ovaj način je Petros Statis postao formalni vlasnik Hita Montenegro i hotela Maestral, a u stvari je služio samo kao pokriće za Pola Puu.
Monte Rock je kasnije preimenovan u Fasamo d.o.o., ali je u maju 2017. godine, 51 odsto akcija ove crnogorske kompanije, koja je posjedovala, renovirala i preimenovala Maestral Resort&Casinos, kupila je druga kompanija sličnog imena iz Dubaija u Ujedinjenim Arapskim Emiratima. Ime ove kompanije je Fasamo Limited, i ona je platila 12.420.000 eura za većinski dio akcija. Jedini vlasnik ove kompanije iz UAE je Pol Pua.
Svečano otvaranje renoviranog hotela uslijedilo je 15. jula 2017. Suvlasnicima hotela Polu Pui i Petrosu Statisu pridružio se crnogorski premijer Duško Marković. “Hotel Maestral u Evropi i šire prepoznat je kao jedan od simbola turističke Crne Gore,” rekao je premijer. “Noćas ga vidimo u novom sjaju i kao prestižni primjer graditeljstva na Crnogorskom primorju... i najbolju potvrdu Crne Gore i njenih investicionih mogućnosti.”
Sa 196 soba i 18 apartmana, hotel je bio spreman da postane raj za kockare i magnet za zaljubljenike u poker, sa slot mašinama, ruletom, stolovima za kockanje i VIP turnirima. Govoreći o hotelu Maestral i njegovim vlasnicima, Marković je objavio da Vlada cijeni napor, povjerenje i partnerstvo kompanije Monte Rock, koja je usula 50 miliona eura u hotel tokom dvije godine, od kada ga je kupila od slovenačke državne kockarske kompanije, HIT Group.
“Naši partneri [u hotelu] su snažno doprinijeli dostizanju internacionalnih standarda u oblasti hotelijerstva i održivog razvoja,” dodao je on.
Takvu raskošnu pohvalu pratilo je svečano presjecanje vrpce, tokom koje je Marković stajao pored investitora, 54-godišnjeg Malezijca Pola Pue.
Nakon završnih radova ceremonije otvaranja, promijenjen je i odbor direktora 16. oktobra 2017. Od sedam novih članova, četiri, odnosno većina, dolazi iz Azije i povezani su sa Polom Puom. Prvi put su održali sjednicu dan kasnije, kada su Pol Pua i Petros Statis otkrili kako su zajedno planirali i sproveli preuzimanje hotela.
Prema zapisniku odbora direktora HIT Montenegra od 17. oktobra 2017., Statis je objasnio: “Ovo je nešto što je počelo kao moja ideja, odavno, kada sam čuo da je ovaj hotel na prodaju, i kada sam se sastao sa g. Puom i zatražio njegovu pomoć. Gotovo dvije godine kasnije, u dobroj smo poziciji da učinimo da se stvari dogode i poboljšaju.” A Pua je dodao: “I tako sada, dvije godine nakon preuzimanja, šta smo postigli, imamo dodatne klijente/igrače iz Kine, Azije i Jugoistočne Azije. Svi klijenti koji dođu ovdje žele da se vrate. Osnovaćemo i kompaniju u Makau, Hong Kongu da servisiramo ove klijente u Aziji.”
Prije dvije sedmice, 12. novembra 2018, Fasamo Limited postao je 100-procentni vlasnik crnogorskog Fasama koji je vlasnik Maestral Resort&Casino.
Ali je zašto je bila potrebna tako kompleksna finansijska transakcija sa 23 miliona eura depozita filipinske kockarske kompanije i vijetnamske kompanije? Koja je potom rezultirala zajmom od 15 miliona eura od male privatne banke Petrosa Statisa? Čemu još jedan bajpas iz Dubaija? Pošto je Firstright Developments Ltd kockarska kompanija čiji je vebsajt IBCbet (Maxbet) zabranjen u mnogim zemljama, i sa 100-odstotnim rizikom od pranja novca prema tvrdnjama švajcarskih istražitelja postoji velika vjerovatnoća da je porijeklo ovog novca nezakonito, i da je zato čitava ova šema stvorena da bi se oprao nezakonit prihod.
Korištenje deponovanja nezakonitog novca da bi se dobili krediti kao legitiman izvor novca jedan je od poznatih načina pranja novca, sve što je potrebno je banka spremna da to uradi. To izgleda nije veliki problem za Statisa koji je bio većinski akcionar u sićušnoj Univerzal kapital banci, koja godinama uglavnom služi njegovim i Puinim poslovnim interesima.
Ekspert iz jedne od evropskih vlasti za borbu protiv pranja novca, koji želi da ostane anoniman i koji je pregledao ovu šemu kupovine Maestrala, potvrdio je da postoji sumnja u pranje novca u ovom slučaju.
Odgovarajući na detaljna pitanja koja je mu je EIC partner poslao, Petros Statis je rekao i u ime Univerzal kapital banke, da su“optužbe” da je Statis “javno pokriće za lične investicije Pola Pue u nekretnine i neke druge djelatnosti” lažne i da on to izričito i odlučno negira. Statis je snažno negirao da su on i Pol Pua koristili Univerzal kapital banku za pranje novca od ilegalnih sajtova za klađenje. On je saopštio i da Pua nema vlasnički interes u UCB niti bilo kakvo učešće u njenom poslovanju.
Statis je rekao i da“tvrdnje” da su“milioni eura ‘gotovine’ deponovani u UCB potpune besmislice” i objasnio da UCB banku reguliše Centralna banka Crne Gore i da je ona uvijek u potpunosti poštovala sve zakone i propise koji se tiču finansija i sprječavanja pranja novca. “Ovu su potvrdile razne vladine agencije u Crnoj Gori, uključujući Centralnu banku, kao i Upravu za sprječavanje novca i finansiranje terorizma,” objasnio je on.
Karlos Salas negirao je da je bilo kada u prošlosti ili sadašnjosti bio vlasnik bilo koga sajta za klađenje. “Ovo su potpuno apsurdne i potpuno netačne i lažne optužbe.” Na pitanje o depozitima u UCB banci on je odgovorio: “Nemam pojma, saznanja niti uvjerenja o bilo kojim kompanijama ili transakcijama koje pominjete. Nijesam učestvovao ni u jednoj od ovih kompanija niti transakcija, nemam saznanja o bilo čemu šta pominjete, ne znam ništa o bankama u Crnoj Gori, depozitima ili transakcijama.” Međutim, na pitanje o svojoj ulozi u firmi Success Dragon International on je rekao: “Bio sam direktor Success Dragona (kompanija kotirana na berzi) kao što javni dokumenti pokazuju. Kompanija je zaključila ugovor o konjskim trkalištima u Vijetnamu, kako pokazuju javni izvještaji, takva transakcija je obavljena u potpunosti i apsolutno u skladu sa svim propisima i zakonito, a koja transakcija je u svakom slučaju obustavljena znog neispunjavanja obaveza lokalnog partnera u Vijetnamu. Transakcija nije u bilo kom trenutku uključivala takvu kompaniju Noble Power, niti bilo kakvu transakciju u Crnoj Gori, niti ja imam saznanja o poslovima vijetnamske kompanije koju pominjete.” Pol Pua i Daren Pua nijesu odgovorili na naša pitanja. Nijesu ni Ngujen Ngok Maj niti crnogorski premijer Duško Marković. Mark Jong bio je nedostupan za komentar.
Korištenje deponovanja nezakonitog novca da bi se dobili krediti kao legitiman izvor novca jedan je od poznatih načina pranja novca, sve što je potrebno je banka spremna da to uradi. To izgleda nije veliki problem za Statisa koji je bio većinski akcionar u sićušnoj Univerzal kapital banci, koja godinama uglavnom služi njegovim i Puinim poslovnim interesima
Centralna banka Crne Gore objasnila je da je koeficijent solventnosti Univerzal kapital banke (UCB), kao relevantan pokazatelj adekvatnosti kapitala, “bio daleko iznad propisanih limita i adekvatno je podržavao profil rizika banke. Štaviše, na kraju 2017. i tokom 2018., banka je dodatno ojačala svoj kapital povećanjem suplementarnih elemenata sopstvenih fondova u vidu plaćanja subordinisanog duga i izdavanjem hibridnih instrumenata.” Centralna banka je obavila i dvije neposredne kontrole UCB. Jednu 2016. i drugu 2018. godine za dio usklađenosti poslovanja banke sa propisima u oblasti sprečavanja pranja novca i finansiranja terorizma.
“U skladu sa Zakonom o bankama, izvještaji o neposrednoj kontroli su povjerljivi, i kao takvi ne mogu se javno objelodaniti. Takođe, Centralna banka podnosi dio izvještaja Upravi za sprječavanje pranja novca i finansiranje terorizma.”
Odgovorila je i Uprava za sprječavanje pranja novca i finansiranje terorizma. Ona je saopštila: “UCB banka nije prijavila gotovinske depozite u velikim iznosima 2015. od strane bilo kojeg subjekta koji potiče sa destinacija koje ste pomenuli (Filipini, Kostarika i vijetnam)” i “ne postoje gotovinski depoziti koji su označeni kao sumnjivi od strane naše analitike, drugih domaćih organa ili naših stranih partnera.”
„Tokom 2015. i kasnije, primili smo mnogo izvještaja od UCB banke, ali ti izvještaji nisu sadržavali transakcije novca visokog nivoa označene kao sumnjive, niti svift transfere od subjekata sa destinacija Filipina, Kostrike i Vijetnama“.
“Nemamo informacije da je bilo koji od ulaznih transfera UCB banci u Crnoj Gori bio predmet suspenzije od strane renomiranih evropskih banaka koje su korespondentne banke UCB za međunarodna plaćanja,” dodali su oni.
Legendarni luksuzni hotel Sveti Stefan pod Puinom kontrolom od avgusta 2013.
Maestral nije prva investicija Pola Pue u hotele u Crnoj Gori. Njegov partner Petros Statis ima sljedeću objavu na svom ličnom vebsajtu: “On [Statis] je uspio da preuzme ‘Aman Sveti Stefan’ od japanskog fonda i postane suvlasnik najprestižnijeg hotelskog projekta u regionu.” Nema dostupnih informacija na Internetu ko je drugi suvlasnik.
Prema profilu Pola Pue, do kojeg je došla policija San Marina, upravo je Pol Pua vlasnik većine akcija elitnog Svetog Stefana. To je potvrđeno promjenama u vlasništvu kompanije skrivenom u ofšor zemljama i transkriptima FBI. Nekadašnja tvrđava u 15. vijeku, bila je destinacija za odmor jugoslovenske kraljevske porodice, a maršal Tito je koristio da ugosti holivudske gigante popot Orsona Velsa, Elizabet Tejlor i and Sofije Loren u šezdesezim. I dalje je popularna destinacija za novu generaciju glumaca poput Breda Pita, Anđeline Džoli i mnogih drugih.
Ali kako je Pua stekao kontrolu nad elitnim hotelom koji je dugoročno zakupljen od vlade Crne Gore do 2049. za 1,1 milion eura godišnje?
Godine 2007. legendarni crnogorski hotel dat je u zakup crnogorskoj kompaniji Adriatic Properties, čiji je jedini vlasnik Aidway Investments, registrovan na Britanskim Djevičanskim Ostrvima. Adriatic Propertis su osnovali osnivači globalnog hotelskog lanca Aman uz pravnu pomoć sestre Mila Đukanovića Ane Kolarević, koja je bila advokat ove kompanije do 2013. Kompanija je 2010. dobila zajam od 37 miliona eura od Evropske banke za obnovu i razvoj za renoviranje Svetog Stefana, a u novembru 2010. Grk Viktor Restis bio je vlasnik firme Aidway Investments a time i Adriatic Propertiesa preko druge kiparske kompanije First Balkan Resorts Ltd.
Nakon što je FBI pretresla Pola Puu i saradnike Las Vegasu jula 2014. i izvršila forenzičku analizu njihovih telefona, tamo je pronašla dosta transkripata komunikacije među njima, što pomaže da se razotkriju njihovi skriveni poslovi.
Prema jednom od transkripata FBI-a poruka, koje je 12. avgusta 2013. poslao Hing Čuan Ngie, kraće Dejvid Ngie, Darenu Pui, sinu Pola Pue, razgovarali su o preuzimanju kontrole nad hotelom Sveti Stefan. “Za sada plaćamo 18 M [miliona] eura da bi bili vlasnici 51% kompanije koja je vlasnik Amana na Svetom Stefanu,” napisao je David Ngie. “Ko je vlasnik preostalih 49%?” pitao je Daren. “Grk Petros koji je posjetio Makao nekoliko puta,” odgovorio je Ngie. Petros Statis je jedina osoba koja odgovara tom opisu
Prema jednom od transkripata FBI-a poruka, koje je 12. avgusta 2013. poslao Hing Čuan Ngie, kraće Dejvid Ngie, Darenu Pui, sinu Pola Pue, razgovarali su o preuzimanju kontrole nad hotelom Sveti Stefan. “Za sada plaćamo 18 M [miliona] eura da bi bili vlasnici 51% kompanije koja je vlasnik Amana na Svetom Stefanu,” napisao je David Ngie. “Ko je vlasnik preostalih 49%?” pitao je Daren. “Grk Petros koji je posjetio Makao nekoliko puta,” odgovorio je Ngie. Petros Statis je jedina osoba koja odgovara tom opisu.
Diskusija se nastavila 21. avgusta 2013. Ngie je napisao Darenu: “Namjeravamo da kupimo kompaniju koja drži 100% Aman nekretninu u Crnoj Gori … Kupujemo 51% Balkan Ltd koji drži 100% Adriatic Propertiesa ltd koji je vlasnik 100% Aman nekretnine. To je dugoročna investicija pošto je to hotel u špic sezone samo tri mjeseca (ljeto) godišnje ali ima bonus od prodaje apartmana - 60 jedinica koje namjeravamo da izgradimo u fazi 2. Zaista ne mogu komentarisati dok ne pogledam finansijske brojke.”
Osim Svetog Stefana razgovarali su i o preuzimanju obližnjeg hotela Kraljičina plaža, koji je sada dugoročno zakupljen od Vlade Crne Gore do 2097. Stari hotel će biti srušen i kompanija Adriatic Properties planira izgradnju novog hotela.
Međutim, promjene u odboru direktora Adriatic Propertiesa, glavne crnogorske kompanije koja ima koncesije na elitnom hotelu Sveti Stefan, otkrivaju promjene u vlasništvu, skrivene na ofšor destinaciji. Siniša Ivančević, Crnogorac koji je prebacio 740.000 eura iz Puine kompanije Really Useful u San Marino, prema tvrdnjama tužilaca, postao je 22. avgusta 2013. jedan od tri člana borda, gdje je ostao do decembra 2014.
I Puin profil sačinjen u Milanu u Novembru 2013. do kojeg je došla policija San Marina otkriva da je Pua imao 51 odsto Svetog Stefana. “Ugovor nije finalizovan”, dodato je u ovoj liniji. Međutim, izgleda da je finalizacija u kojoj bi Pua mogao dobiti veći udio ubrzo uslijedila. Kiparska kompanija First Balkan Resorts Ltd, kao jedini vlasnik firme Aidway Investments, zamijenjena je u oktobru 2015. gibraltarskom kompanijom Blue Essence Holdings Ltd. Krajnji vlasnik ove kompanije bio je skriven iza druge gibraltarske kompanije Mekagus Limited, čiji je vlasnik firma Riverside Enterprise Ltd, registrovana na Sejšelima, gdje je nemoguće provjeriti registar kompanija.
60 apartmana za gradnju na Svetom Stefanu pominju saradnici Pue 2013. godine u razgovoru koji je zabilježio FBI
Promjene u bordu crnogorske Adriatic Properties iz oktobra 2016. pokazuju da je dobio novog člana - Hing Čuan Ngie ili Dejvida Ngie, koji je 2013. objasnio Darenu Pui planove za preuzimanje kompanije, koja ima dugoročni zakup hotela Sveti Stefan.
Pol Pua nije odgovorio na pitanje da li je on krajnji vlasnik ove sejšelske kompanije i da li je vlasnik kompanije koja posjeduje dugoročni zakup na Svetom Stefanu. Nijesu odgovorili ni Daren Pua, Dejvid Ngie, Siniša Ivančević ni Petros Statis.
Slična saradnja Statisa i Pue postoji i u slučaju drugih Amanovih luksuznih hotela. Statis je na svom vebsajtu objavio sljedeće saopštenje: “Njegovi [Statisovi] odlični odnosi sa AMAN Resorts učinili su da odluči da uloži u još dva projekta ove grupe, a to su“AMAN Cavtat” u Hrvatskoj i “Aman Venice” na kanalu Grande u Veneciji, Italija. ‘Aman Venice’ otvorio je svoja vrata tokom 2013. i već je referentna tačka među hotelijerima zbog svoje visoke estetike i posebne arhitekture. Petros Statis je investirao i u veliku nekretninu pored Njujorka, u SAD, koju čini 2,000 jutara zemljišta gdje ispituje mogućnost da izgradi prvi ‘AMAN Country Club’ na svijetu. Trenutno provjerava mogućnosti da razvije ‘AMAN’ rizorte u Dubaiju, UAE i na Kubi.”
Međutim, profil Pola Pue iz novembra 2013, sa očigledno najpreciznijim informacijama o Puinim mrežama kompanija i investicija, prikazuje ove informacije pod nazivom Puine “nekretnine”: „Italija, Veneto, Aman Venice Hotel&Spa, vrijednost: 52 miliona dolara; Crna Gora, Sveti Stefan, Aman Montenegro, vrijednost: 104 miliona dolara; SAD, Njujork, Aman Broadland, 20 miliona dolara.”
U Veneciji i Njujorku vlasnik 85 odsto Aman hotela bila je firma Junlo Properties Ltd, u vlasništvu Pue, a 15 odsto Mantex Ltd čiji je vlasnik Statis, prema podacima iz istog dokumenta. I Junlo Properties i Mantex registrovane su na Gibraltaru i pojavljuju se u zahtjevu San Marina za međunarodnu pravnu pomoć koji je poslat Velikoj Britaniji u novembru 2014., u vezi sa istragom o pranju novca.
Gdje god je Statis naveden kao vlasnik, izgleda da je tu i njegov tajni partner Pua sa većinskim udjelom iza.
Širenje na Dubai
Univerzal kapital banka osnovana je 2007. a od 2013. njen većinski vlasnik je Petros Statis. U nekoliko perioda, manjinski vlasnici su bile ili sumnjive estonske kompanije ili azerbejdžanski igrači pokera sakriveni iza malteške kompanije. Međutim, izgleda da ova privatna banka prvenstveno služi poslovnim interesima Petrosa Statisa i Pola Pue. Osim jedne filijale u Podgorici, gdje joj je sjedište, imala je samo još dvije filijale – prvu u hotelu Sveti Stefan a drugu u hotelu Maestral Resort&Casinos, oba pod kontrolom Pola Pue.
Predstavništvo Univerzal kapital banke osnovano je 2016. u Dubaiju, Ujedinjeni Arapski Emirati, a Statis planira da otvori nove filijale u Indiji i Singapuru. “UCB planira da podrži svoj rast u međunarodnom i investicionom bankarstvu etabliranjem na ove tri odabrane lokacije (UAE, Indija i Singapur) prema kojima su glavni klijenti orjentisani,” napisao je Statis na svom ličnom vebsajtu. On je osnovao i konsultantsku kompaniju SDS Management u Dubaiju.
A od 2016 Ujedinjeni Arapski Emirati postali su najveći strani investitor u Crnoj Gori. Tokovi gotovine UCB-a pokazuju da su se 2017. depoziti u ovoj banci povećali za gotovo 100 miliona eura a bilans stanja banke porastao je sa 116 miliona na 229 miliona eura ili za 97 odsto.
Crnogorska državna agencija za investicije objavila je na svom sajtu u januaru 2018. da su “Ujedinjeni Arapski Emirati (UAE) najveći strani investitor u Crnoj Gori, u koju su u prvih 11 mjeseci prošle godine uložili 92,8 miliona eura… Ta zemlja je, prema podacima CBCG, najviše ulagala u preduzeća i banke. Oni su prethodnih godina investirali u mnoge značajne projekte u Crnoj Gori, a jedna od većih investicija UAE bila je gradnja centra Capital Plaza u Podgorici, u koji je uloženo 140 miliona eura. Takođe, investitori iz Emirata ulagali su u posljednje dvije godine i u nautičko naselje Porto Montenegro u Tivtu, a znatna sredstva su uložili u izgradnju Novog duvanskog kombinata, koji treba da počne rad sljedećeg mjeseca.”
Pol Pua nije odgovorio da li su on ili njegove kompanije na bilo koji način povezani sa investicijama iz UAE u Crnu Goru. Ni Statis nije odgovorio na zahtjev da komentariše isto pitanje. U septembru 2016, jedan od sajtova za klađenje BET-ibc.com, redizajniran je a od aprila 2017 u registar je unesena promjena uprave i djelatnosti kompanije. BET-ibc.com je „partner“ Maxbeta (bivšeg IBCbet-a), čiji je vlasnik sejšelska kompanija Semsis International Ltd. BET-ibc.com nudi i klađenje za VIP kljente koji se klade sa većim iznosima opklada i garantovana im je i veća anonimnost,. U trenutku završetka ovog teksta na sajtu se nalazila napomena sljedeće saržine: “Sajtom Bet-ibc.com upravlja E-Gambling Montenegro d.o.o. u ekskluzivnoj saradnji sa firmom Semsis International kao pružaocem usluga. E-Gambling Montenegro potvrđuje da po koncesiji i odobrenju (br. 02/01-118/4), organizuje i priređuje igre na sreću u Crnoj Gori na vebsajtu www.bet-ibc.com.”
Firmu E-Gambling Montenegro osnovao je 2011. Milovan Maksimović, rođak sadašnjeg predsjednika Mila Đukanovića, preko firme sa Djevičanskih ostrva Royal Online Limited i firme Merig International sa Sejšela koja je registrovana na istoj adresi u gradu Providens na otsrvru Mahe kao i kompanija Semsis International, vlasnica BET-ibc.coma. U oktobru 2016, Maksimovićeva ofšore kompanija napustila je E-Gambling Montenegro, čiji je jedini vlasnik od tada Merig International. Kompanija je izgubila licencu u julu 2017. i morala je da zvanično prestane sa poslovanjem u onlajn klađenju februara 2018., prema saopštenjima crnogorske Uprave za igre na sreću. Maksimović je Vijestima 2015. negirao bilo kakvu svoju umiješanost u onlajn klađenje i vezu sa E-Gamblingom.
Zvanična inspekcija objavila je da je E-Gambling Montenegro počeo da izdaje sopstvene dozvole mnogim sajtovima za klađenje, što je bilo suprotno uslovima koncesije, i suprotno zakonu. Međutim to nije spriječilo na desetine sajtova za klađenje da danas navode ovu nepostojeću licencu. Jedan od njih je BET-ibc koji snažno promoviše Maxbet (bivši IBC-bet). Sjetimo se, vlasništvo nad kompanijom koja je zakupila Sveti Stefan je takođe skriveno iza sejšelske kompanije.
Pua nije odgovorio da li je on krajnji vlasnik E-Gambling International, niti je odgovorio da li su njegovi odnosi sa premijerom Duškom Markovićem i predsjednikom Milom Đukanovićem pomogli da ova kompanija dobije crnogorsku dozvolu za priređivanje klađenja u prošlosti. Ni E-Gambling Montenegro, čiji je vebsajt i danas u funkciji, nije odgovorio.
Tajni sastanak premijera i visoko rangiranog člana Trijada
A Pol Pua se vjerovatno bar jednom tajno sastao sa predsjednikom Crne Gore Milom Đukanovićem u hotelu Aman u Veneciji. Prema transkriptima FBI, Dejvid Ngie poslao je emailom poruku Darenu Pui 1. marta 2014. u kojoj je rekao: “Najnovija informacija. Šef će biti u Veneciji 19. marta da se sastane sa PV - Milom. Molim te neka ova info bude P n C pošto može biti osjetljiva za neke ljude. Ovo znači da ćemo biti u Crnoj Gori dva dana i Petros će srediti logistiku da nas odvede u Veneciju.” Šef Ngieu i Darenu bio je Pol Pua a tadašnji predsjednik Vlade Milo bio je Milo Đukanović. “P n C” znači „privatno i povjerljivo (“private and confidential)”.
Ovo je izgleda zaista osjetljivo pitanje i za crnogorsku vladu pošto nije odgovorila na mnogo pitanja i zahtjeva za informacijama od strane Vijesti o putnim nalozima tadašnjeg premijera, što će biti javnosti dostupni dokumenti, osim ako nisu proglašeni tajnim.
Vladina kancelarija odgovorila je samo da je Đukanović vodio sjednicu Vlade 19. marta a potom se pojavio 22. marta u Briselu. Dana 19. marta 2014. bila je srijeda, a sjednice Vlade Crne Gore obično se održavaju svakog četvrtka.
Ovo može značiti samo da je sjednica bila dan ranije jer je Đukanović moguće putovao 19. marta kasno popodne ili uveče ili dan kasnije na sastanak sa Puom. Podaci o letovima vladinog VIP aviona nisu više dostupni, pa ostaje nepoznato gdje je predsjednik Đukanović bio ova dva dana 20. i 21. marta.
Ni Đukanović ni Pua nisu odgovorili na pitanja jesu li se sastali u Veneciji u martu 2014. i šta je bila svrha ovog sastanka.
Galerija
( Blaž Zgaga (Nacional) Michael Bird (The Black Sea) )