Klizišta prijete, zalud se upozoravalo

U nevremenu prošle sedmice, kada je za 24 sata palo 250 litara kiše po metru kvadratnom, pokrenuto je desetak klizišta i odrona zemlje u hercegnovskoj opštini, a hercegnovska opština je zbog pomjeranja, odnosno klizanja tla najugroženija opština u Crnoj Gori.

Najdramatičnije je bilo na lokaciji kod rezervoara u Zelenici, iznad Zmijica i u naselju Kamenje.

Problem sa novim klizištima pokazao je da su oni, uglavnom, nastali zbog izostanka adekvatne reakcije nadležnih na ranije nepogode te vrste, ali i zanemarivanja stručnjaka, koji su uzalud upozoravali na hitnost rješavanja tog dugogodišnjeg problema.

“U Zelenici kod kuće Čvora pokrenulo se oko 50 kubika zemlje, u Marićima oko 15, u ulici Pržine na putu ka rezervoaru oko 140 kubika, zatim kod željezničkog tunela u Zelenici oko 100 kubika. Odron je bio kod kuće Bigovića na Podima, na magistrali kod mesare Mandrapa u Igalu, u Zelenici kod željezničkih zgrada i u Baošićima. Manjih odrona bilo je u Kumboru i u Đenovićima”, kazala je načelnica Komunalne policije Marija Andrić.

Bokeljski ekolozi navode da je u Herceg Novom aktivno više od 30 klizišta. Posljednjih petnaestak godina u velikim klizištima stradale su porodične kuće, putna, elektro i vodovodna infrastruktura, a ugroženi su i objekti škola i vrtića, kao i kulturno-istorijski spomenici. Niko ne zna tačnu štetu izazvanu klizištima i odronima zemlje, ali je, kažu stručnjaci, ona višemilionska.

U januaru ove godine, svega nekoliko mjeseci nakon što je firma “Krušo” iz Herceg Novog obavila rekonstrukciju puta Sušćepan-Ratiševina-Mojdež u zaleđu Herceg Novog, dio puta se urušio. Osnovni uzrok deformacija na toj dionici puta su površinske i podzemne vode za koje nije nađeno adekvatno rješenje, utvrđeno je u reviziji Glavnog projekta rekonstrukcije lokalnog puta i tehničke kontrole izvedenih radova na klizištu, koju je obavio tim Instituta za građevinarstvo iz Podgorice.

Prije tri godine u selu Kameno u zaleđu Herceg Novog na južnoj padini brda Šilobod pokrenulo se klizište koje je ugrožavalo stari i novi put ka Trebinju.

Nisu u potpunosti sanirane ni sve posljedice velikog klizišta u zaseoku Mištica na Podima koje se pokrenulo u februaru 2008. godine, nakon što je izvođač radova na putnom pravcu Meljine Petijevići - firma “Prijedor putevi”, deponovao oko 90.000 kubika kamena i zemlje iznad naselja. Deponija je izazvala klizište koje je oštetilo 24 kuće, uništilo putnu, komunalnu infrastrukturu.

Mještani sela Mojdež u zaleđu Herceg Novog strahuju od novog klizišta, jer su još vidljive posljedice onog pokrenutog 2004. godine koje je zahvatilo zemljište od 12 hektara, kada su stradale tri porodične kuće, oštećena 23 objekta, lokalni put, elektroinstalacije, osam mostova iz doba Austrougarske, uništeni vinogradi i oko hiljadu stabala masline.

I u hercegnovskom naselju Savina gdje su izgrađeni škola “Milan Vuković”, vrtić “Naša radost” i gdje se nalazi jedan od najljepših sakralnih objekata arhitekture 18. vijeka - kompleks Manastira Savina, aktivno je klizište. Stručnjaci objašnjavaju da su objekti na tom području izgrađeni na krečnjačkoj drobini dubokoj i do 20 metara. Riječ je od oko pet hektara površine. Velike količine padavina, ali i podzemne vode, čiji su vodotoci naglom i često nekontrolisanom gradnjom skrenuti, dodatno usložnjavaju problem.

Pokazalo se da su apeli stručnjaka da geolozi, hidrogeolozi i geofizičari budu obavezni dio timova za planiranje prostora, da se njihovo mišljenje uvažava, kako bi se spriječile katstrofe izazvane klizanjem tla, ostali bez odgovora.

I nesavjesni građani doprinose katastrofama

Načelnik Službe zaštite i spasavanja Zlatko Ćirović upozorava da su u potoke koji su očišćeni pred kišnu sezonu, nesavjesni građani bacali bijelu tehniku, dijelove namještaja, a u Bijeloj su naišli i na pregrađeni potok Pijavica. Između ostalog i zato je došlo do izlivanja vodotoka iz korita u pojedinim mjestima.

( Slavica Kosić )