Najpopularniji mađarski roman: Literarni kosmos pun iznenađenja

Mađarski pisac P. Hovard svojim avanturističko-humorističkim romanima plijeni generacije najšire čitalačke publike od 1930-ih godina pa do danas, a stiče i priznanje književnih istoričara. Njegov roman “Kapetan Prljavi Fred“ nedavno je objavila zrenjaninska Agora u prevodu Petra Miloševića.

Jedan od najslavnijih likova ovoga pisca je Kapetan Prljavi Fred, junak istoimenog romana, koji je od prvog objavljivanja 1940. godine doživio bezbroj izdanja, a inače spada među najpopularnije mađarske romane svih vremena. More i luke, afrička pustinja i Legija stranaca, podzemlje i vladarski dvorovi egzotičnih okeanskih arhipelaga - to su okviri piščevog svijeta, koji se doživljava kao spoj stvarnosti i bajke. P. Hovard spada među one pisce koji su uspjeli da izgrade svoju mitologiju, literarni kosmos pun likova koje pamtimo kao junake narodnih priča i likove velikih romana svjetske literature.

P. Hovard predstavlja jedinstvenu pojavu u svijetu knjige: pisao je petparačke romane i ujedno njihovu parodiju, ali takvu koja čuva i pojačava vrline toga žanra. Njegova djela su prvoklasna petparačka literatura s kriminalističkom radnjom, tajnama, tučama, romantičnim ljubavima, iznenađenjima, obaveznim hepiendom i specifičnim humorom i ironijom.

Pod literarnim pseudonimom P. Hovard krije se mađarski pisac Jene Rejte (1905-1943), jedan od najčitanijih mađarskih pisaca svih vremena. Međutim, ni ovo nije njegovo originalno ime, rođen je kao Jene Rejh, u mađarkoj jevrejskoj porodici u Budimpešti, ali kasnije je mađarizirao prezime. Pisao je drame, romane, scenske igre, libreta za opere i tekstove za kabare. Slavu su mu donijeli romani koje je pisao pod pseudonimom P. Hovard (humorističko-avanturistički romani) i Gibson Lavery (vestern romani). U mladosti je skitao po svijetu, obišao je Njemačku, Švajcarsku, Francusku, Tursku, Afriku. Radio je kao utovarač u lukama, mornar, cirkuzant. Po povratku u Budimpeštu živio je od pisanja. Za vrijeme progona Jevreja tokom Drugog svjetskog rata odveden je u radni logor u Ukrajinu, gdje je i umro 1943. godine.

Knjige kao inspiracija za filmove i stripove

U godinama poslije Drugog svjetskog rata Hovardove knjige su se mogle naći samo na crnom tržištu, a tokom 1960-ih ponovo se preštampavaju i doživljavaju veliku popularnost u Mađarskoj.

Njegove knjige bile su inspiracija za stripove i filmove. Posljednjih godina njegov rodni grad Budimpešta mu se odužio, nazvavši po njemu jednu ulicu u gradu, 2003.

Na 60. godišnjicu od smrti priređena je izložba o njemu u Muzeju Petefi, a 2005. pojavila se poštanska marka sa njegovim likom u serijalu „Veliki Mađari“, a u toku je inicijativa za podizanje spomenika.

Galerija

( Vujica Ognjenović )