Nježne senzacije ispričane snažno

Centar savremene umjetnosti Crne Gore, sredinom septembra ove godine, priredio je u podgoričkom Perjaničkom domu izložbu instalacija i objekata istaknute crnogorske umjetnice Ivanke Vane Prelević. Aktuelnu izložbu prati kolorni katalog sa uvodnim tekstom Ljubiše Simovića.

U bašti i intimnoj sali Perjaničkog doma, umjetnica se javnosti predstavila konceptualnom postavkom u okviru koje je supstituisala, shodno raspoloživom prostoru, šest instalacija i pet objekata, pod intrigantnim nazivom “U snu san”. Prelevićeva na veoma suptilan način, onirično i vrlo senzibilno promišlja vlastitu egzistencijalnu problematiku, zatim specifičnu i aktuelnu feminilnu, ali istodobno i sveopšte ljudsku.

Prilikom ostvarivanja svog recentnog, intimističko-ispovjednog, te globalno-ljudskog sižea, Prelevićeva se opredjelila za primjenu, enormne količine, neutralne, bijele, snene, meke i veoma nježne vlaknaste materije-vatelina. U svom kreativno-likovnom diskursu, toj čistoj paperjasto-fluidnoj materiji, Prelevićeva suprotstavlja tamne žičane niti, crne čavle i mrke habitusne grane. Takvim kontrapunktnim krešendom, ona dovodi svoju ideju do nivoa opšte pojmljivosti i univerzaliteta. U strogo središte aktuelnog zbivanja, Prelevićeva je od mekog, sterilno-bijelog vatelina, formirala krevet sa prekrivačem, kao osnovni vizuelno-životni element, kojeg iznutra kupaju optimistički snopovi svjetlosti, dok su jastuci izrazito tamno-cementni, što ukazuje na izvjesno otuđeno stanje ljudske svijesti. Prelevićeva je maksimalno iskoristila prozorske otvore, za svoje sonarno-instalacijske zahvate, u koje je inkorporirala više atributivnih predložaka, takođe sublimatorno ostvarenih od kristalno bijelog i amorfnog vatelina, žice, čavla, grana. Tu su izuzetno poetčna i nježna ptičija gnijezda, dražesna kao snijg blještavo-bijela kućna ljubimica, te smotovi bjeličasto-osvjetljenih oblaka. Zasigurno, kao izrazito kontrapunktno stanje, obličasto-bijelim, prisnim i životnim ekološkim sadržajima, Prelevićeva u jednom od prozora, formira čvrste, krute i geometrizirane, “betonske” kubuse, od tamnog rabic pletiva, sa ostacima grana i listova. Takvim stavom, ona sugestivno ukazuje na bolne posljedice enormne betonsko-graditeljske urbanizacije i aktuelnu devastaciju opšte ljudskog okruženja. U kutijastim i čvrstim zidnim formatima, Prelevićeva supstituiše više oprostorenih slikovno-idiličnih, veoma nježnih vizuelnih senzacija od nestvarno bijelog vatelina, te tamnih žica, grančica i lišća, koje sugestivno upućuju na ekološko-abiotičku sadržajnost.

U vidu preludija ili epiloga, u eksterijernom dijelu Perjaničkog doma, pomeđu dva četinarska debla, Prelevićeva je simbolično razapela gigantiziranu pletenicu, eksplikat naslovljen “Razotkrivanje”, sazdan od sterilno bijelog vatelina, koji emituje multiznačne asocijacije. Pletenica se primarno doživljava kao simbol vaspitno-ustrojene tradicije, a u obrnutom smislu, može da upućuje upravo na raskidanje tradicionalnih stega i strogih moralnih kodeksa. Zasigurno, ova izuzetno nadahnuta, nestvarna i izrazito likovna postavka Vane Prelević u Perjaničkom domu, još jednom ptvrđuje njene visoke estetske domete i imaginativne nivoe.

Do izraza bez klasičnih tehnika

U svojim prethodnim ostvarenjima, Prelevićeva se jasno odredila, da njoj ne odgovaraju uobičajeni vidovi likovnog izražavanja, klasične tehnike i ustaljeni materijali. Već duže vremena, prilikom definisanja svojih ideja i tokom neposrednog likovno-egzekutivnog postupka, ona koristi brojne vanslikarske materijalie, terakotu, drveo, gips, cement, poliester, karton folijum, kanap, žicum, žičanio pletivo, lišće, grane i, djelimično, minimalnim hromatskim premazima.

Najvjerovatnije zbog svoje specijalističke, skulptorsko-scenografske naobrazbe, Prelevićeva sve svoje veoma nadahnute eksplikate, supstituiše kao volumenozno-oprostorena djela, koja posjeduju visok nivo likovnosti i asocijativne usmjerenosti.

( Slobodan Slovinić )