O smislu života u periodu velikih kulturnih promjena

Roman "Traktat o čišćenju pasulja" (2006) uglednog poljskog pisca Vjeslava Mislivskog svojevrsna je ispovijest glavnog junaka koji, obraćajući se misterioznom strancu, pokušava da sumira svoj život.

Vjeslav Mislivski je jedan od najpoznatijih poljskih pisaca starije generacije, a ovaj roman objavio je Clio u znamenitoj ediciji Gral i u prevodu Jovana Jovanovića.

Glavni junak i narator romana “Traktat o čišćenju pasulja” (objavljen 2006. godine), je starac koji radi kao čuvar grupe vikendica i razgovara sa posjetiocem - likom koji se nikada ne otkriva čitaocu, pa tako i može biti simboličan - priča o svom životu od djetinjstva u njegovom rodnom selu za vrijeme rata, pa sve do starosti, kada se sticajem neobičnih okolnosti vratio u zavičaj pošto je godine proveo po svijetu svirajući saksofon.

Njegova ispovijest uključuje i uspone i padove u životu i neke moralne kursore koji se pojavljuju u potrazi za slušaočevim razumijevanjem.

Sve što se dešava junaku u njegovom životu, uključujući i srećno djetinjstvo prekinuto ratom, masovna ubistva njegove porodice, kako se sakrio od nacista u gomili krompira, poslijeratni posao električara i amatersko muzičko obrazovanje, iskustva u politici i ljubavi, putovanja po inostranstvu i na kraju posao u ljetovalištu, sve to piscu pruža priliku da izrazi neke opšte zaključke o ličnoj sreću i njenom smislu.

Junak nam otkriva svoja razmišljanja o univerzalnim životnim temama i pita se koliko je na njegov život uticala sudbina i koliko su njegovu ličnost oblikovali traumatični događaji iz djetinjstva, a koliko istorijska zbivanja u njegovoj rodnoj Poljskoj.

Mislivski piše o smislu života u doba velikih kulturnih promjena, o ljudskoj sudbini kao hronici koja zahtijeva tumačenje i razumijevanje. Roman Mislivskog predstavlja neku vrstu meditacije o ulozi sudbine i sreće u ljudskom životu. To je divna, veoma mudra knjiga, koja čitaoce mami da joj se neprestano vraćaju.

Najznačajniji poljski pripovjedač

Poznati pisac Vjeslav Mislivski rođen je 1932. godine i smatra se jednim od najznačajnijih poljskih pripovijedača našeg doba.

Romane objavljuje od kraja šezdesetih godina i u njima često tematizuje život poljskog sela.

Dva puta je dobio nagradu Nike (poljski ekvivalent za Bukera) - za “Traktat o čišćenju pasulja“ i za roman “Horizont“, a internacionalna priznanja dobijali su i prevodi njegovih djela na engleski jezik. Mislivski vjeruje da se ruralna kultura zasniva na vječnim vrjiednostima i univerzalnim silama koje oblikuju ljudske živote.

Filozofska osnova njegovog djela je ubjeđenje da čovjek spoznaje sebe boreći se protiv sudbine. Pored pomenutih Mislivski je autor i romana “Goli voćnjak” (1967), “Palata” (1970), “Horizont” (1996), a roman “Kamen na kamenu” (1984), smatra se remek-djelom poslijeratne poljske književnosti.

( Vujica Ognjenović )