Duboki korijeni na tlu današnje Crne Gore

Prikaz knjige Hrvati u Crnoj Gori na početku trećeg milenijuma - demografske i identitetske karakteristike, Milenko M. Pasinović, 2014.

Krajem prošle godine, u izdanju Hrvatskog građanskog društva Crne Gore iz Kotora, iz štampe je izašla knjiga pod gornjim naslovom, koja je, nastavak knjige „Hrvati u Crnoj Gori, s posebnim osvrtima na Boku Kotorsku i drugu polovicu XX stoljeća”, istog autora, Milenka M. Pasinovića, izašle iz štampe 2005. godine.

U knjizi “Hrvati u Crnoj Gori na početku trećeg milenijuma - demografske i identitetske karakteristike”, autor, na osnovu statističkih podataka popisa stanovništva 2003. i 2011. godine, analizira kretanje pripadnika hrvatske manjinske zajednice, koja je, upravo početkom trećeg milenijuma, izgubila status nacionalne manjine i dobila status manjinske zajednice, jer se smanjilo njeno učešće u ukupnom stanovništvu Crne Gore - sa 1,10% na 0,97%.

Razlog ovom padu učešća pripadnika hrvatske populacije u Crnoj Gori autor vidi, prije svega, u smanjenju prirodnog priraštaja njenih pripadnika, koji je dvostruko manji od prosječnog u Crnoj Gori. Kao posljedica niskog prirodnog priraštaja, učešće djece hrvatske populacije u Crnoj Gori, 2011. godine, u odnosu na 2003, smanjeno je za 4,9%.

Razlog padu prirodnog priraštaja hrvatske populacije u Crnoj Gori treba tražiti i u činjenici da je na popisu stanovništva Crne Gore 2003. godine registrovano 817 neoženjenih i 649 neudatih pripadnika hrvatske manjinske zajednice.

Treći razlog pada broja pripadnika hrvatske manjinske zajednice u Crnoj Gori treba tražiti u nacionalnom neizjašnjavanju, što potvrđuje visok procenat nacionalno neizjašnjenih, 9,08% na području Boke Kotorske, na kome živi najveći broj Hrvata u Crnoj Gori, što je 80% više od prosjeka u Crnoj Gori. Među nacionalno neizjašnjenim ima i onih koji se ne deklarišu kao Hrvati. Autor, računa, njih oko 1300. Većina Hrvata pripada katoličkoj vjeroispovjesti i to je jedno od identiteskih obilježja pripadnika hrvatske manjinske zajednice, koji naseljavaju čitav prostor Crne Gore, najviše primorski dio 84,23%, središnji 13,74% i sjeverni 2,03%.

Hrvatskim jezikom govori 2.791 pripadnik hrvatske manjinske zajednice, a 180 djece uči hrvatski kao maternji jezik.

Hrvatska manjinska zajednica, zahvaljujući razumijevanju onih koji odlučuju o tome, zadržala je učešće u Skupštini Crne Gore sa jednim poslaničkim mjestom kao i učešće u nekim organima izvršne vlasti.

Autor ističe značaj hrvatske manjinske zajednice u Crnoj Gori kao baštinika velikog dijela materijalne i nematerijalne kulturne baštine.

Takođe, u knjizi su prikazani i oblici političkog, društvenog i kulturnog organizovanja Hrvata u Crnoj Gori.

Knjiga „Hrvati u Crnoj Crnoj Gori na početku trećeg milenijuma - demografske i identitetske karakteristike”, logičan je nastavak njene prethodnice, što čitaocu omogućava da stvori sliku jedne nacionalne zajednice, njene uspone i padove, kao posljedicu djelovanja vanjskih i unutrašnjih faktora, na demografska kretanja u njoj, njenom položaju u društvu, ali i njenom doprinosu kulturi koju baštini, kulturnoj baštni Crne Gore.

Stručna, argumnentovana i korektna interpretacija demografskih kretanja pripadnika hrvatske manjinske zajednice u Crnoj Gori, njena društvena i politička organizovanost, u ovoj, kao i u prethodnoj knjizi, rezultat su stručnog i profesionalnog pristupa autora, problemima koje tretiraju navedene knjige.

U cjelini gledano, iako po obimu nije velika, ova knjiga, sa dosta podataka, ali i kritičkog osvrta, govori o jednoj manjinskoj zajednici, dubokih korijena na prostoru današnje Crne Gore.

( Stevan Popović )