Stočari traže da se napravi klanica
Ljetos manje teladi i junadi na kolašinskim planinama, stočni fond u odnosu na 80. godine umanjen za petinu
Stočarima sa područja kolašinske opštine, kako tvrde, najteže je kad treba prodati stoku.
Tada slijedi pregovranje i cjenkanje s nakupcima, u kojem često budu višestruko oštećeni, nekad ucjenjivani, a nerijetko i prevareni. Kako kažu stvar je sreće pogoditi dobru cijenu i obezbijediti sigurnu naplatu. Na kraju i težak posao nalaženja prevoza za stoku do neke od improvizovanih klanica, jer oni koji kupuju svojim vozilima dolaze samo ako je riječ o većoj količini. Svi ti (ne)uslovi, ove godine značajno su smanjili broj teladi i junadi na području opštine.
Stočari kažu da su svi pomaci koji nadležni prave u poboljšanju uslova, s obzirom da je uz turizam, stočarstvo definisano u zvaničnim dokumentima kao jedna od strateških razvojnih grana kolašinske privrede, ili spori ili kasni. Teško će se na katunima ponoviti “statistika” od prije samo dvije i po decenije, kada se na Snjavini za samo jedan dan otkupljivalo po 1.700 jagnjadi.
“Nedavno smo prdavali dvoje teladi i june, potrošili smo bar 20 eura kredita na telefonu dok smo razgovarali sa pet, šest nakupaca i to po nekoliko puta. Mnogo više dok sam stoku dotjerao do grada. Na kraju smo mjesec čekali da nam plate i saznali da smo mogli čak po euro skuplje po kilogramu “žive vage” prodati da smo pitali kod drugog nakupca”, pričaju u jednom od katuna na Bjelasici.
Oni kažu da je veliki problem što neka bjelopoljska i podgorička preduzeća nude, recimo, svega tri eura po kilogramu “žive vage” za teletinu, dok različite vrste telećeg mesa u svojim maloprodajnim objektima prodaju po cijeni od šest pa do devet, odnosno 11 eura. Za prodaju stoke njima poljoprivrednici se, ipak, radije odlučuju, nego “nepoznatim” nakupcima, za koje nije sigurno da će ikada donijeti novac .
“Iako smo svjesni da višestruko štetujemo, bar znamo da će biti onako kako smo pogodili. Rizik je prodavati nakupcima koji rade samostalno, jer smo naučeni iskustvom od prethodnih godina, kada se znalo desiti da natovare na kamion po 50 jagnjadi, a domaćin ih nikada više ne vidi”, objašnjavaju stočari .
Kolašinci koji su dobro upoznati sa uslovima otkupa stoke u toj opštini tvrde da je neophodna dobra organizacija, u okviru nekog udruženja, koje bi pomoglo i stočarima i onima koji kupuju meso. Na tražištu kažu zbog lošeg iskustva i neisplativosti, ove godine nedostaje teletine i junetine.
“Na području kolašinske opštine je potrebno neko udruženje čija bi djelatnost, između ostalog, bila i organizovanje otkupa, to jest prikupljanje najboljih ponuda i posredovanje između stočara i onih koji kupuju njihove proizvode. To bi olakšalo posao i nama koji kupujemo i onima koji prodaju stoku”, kaže Vesko Popović, vlasnik preduzeća “Bambi trejd” u okviru kojeg posluje nekoliko marketa i pečenjara u Kolašinu.
Broj grla stoke na području kolašinske opštine sada je manji od petine onog s kraja 80-ih godina prošlog vijeka. Na “zlatne dane” kolašinskog stočarstva svježe je sjećanje i u opštinskoj savjetodavnoj službi za poljoprivredu. Sredinom devete decenije prošlog vijeka bilo je mnogo teže “prebrojati” stada na kolašinskim planinama.
“Osamdesetih godina prošlog vijeka bilo je oko 33. 000 ovaca, sada ih je na planinama oko 6.300. Prema tim istim podacima, stočari koji ljetuju na katunima imaju 981 grlo goveda, 467 koza i 145 konja. Jasno je da stočari na katunima nemaju dobre uslove. Fale dobri putevi, struja, voda je, naročito problem na Sinjavini. To su sve razlozi smanjenja stočnog fonda”, priznaju opštinski savjetnici za poljoprivredu.
Nema organizovanog otkupa
Još od kako je početkom 90-ih prošlog vijeka propalo preduzeće „Sinjavina, nekadašnji OOUR „Veletrgovine“ prestalo da postoji, u Kolašinu nema organizovanog otkupa mesa, ali ni klanice, čak ni one koja bi bila uslužna, takozvane “komunalne“.
„U svakom slučaju klanica je neophodna, bar kao uslužna. Klanje se većinom sada obavlja u neadekvatnim uslovima. Svakako bi to trebalo da bude dio planova u oblasti razvoja poljoprivrede u narednom periodu. Naravno, to bi trebalo organizovati tako da se tu obavlja i klanje stoke sa područja drugih opština, kako je to i ranije bilo. Klanje oko 15 000 sitne, odnosno 5 000 komada krupne stoke je ozbiljan posao za klanicu”, kažu u opštinskoj savjetodavnoj službi.
( Dragana Šćepanović )