Kod pijaniste je ključno probuditi individualnost

Čast da završi ovogodišnji ciklus koncerata na Don Brankovim danima muzike, ali i ciklus događaja u cjelini KotorArta, pripala je pijanistkinji Eleni Baškirovoj (Rusija /Izrael). Njen resital, večeras u 21 sat, u crkvi Sv. Duha, obuhvatiće “Četiri nokturna“ Roberta Šumana, “Pogreb“ i “Baladu u h-molu“ Franca Lista, kao i ciklus “Španske pjesme“ Isaka Albeniza.

Elena nije poznata samo kao pijanistkinja, jer je već više godina umjetnička direktorka Jerusalimskog festivala kamerne muzike koji se održava svakog septembra, a koji je specifičan po tome što se njegovi programi održavaju i u gradovima širom svjeta.

Elena Baškirova je klavir učila od svog oca, jednog od najpoznatijih pedagoga XX vijeka, Vladimira Baškirova. Danas nastupa s poznatim orkestrima, a u tekućoj sezoni s Berlinskom, Zagrebačkom, Beogradskom filharmonijom, Kamernom akademijom Potsdama, Simfonijskim orkestrom Radio Štutgarta.

• Na Don Brankovim danima muzike izvešćete kompozicije autora koji se vezuju za istu epohu - romantizam. Zašto ste odlučili da u program uvrstite baš Šumana, Lista i Albeniza?

“Svi ovi kompozitori su imali istančan osjećaj za dramaturgiju u muzici. Šuman i List su bili veoma povezani kroz muziku, a List je određena djela posvetio upravo Šumanu. Kompozicije sve trojice, koje ću svirati, u osnovi su programskog karaktera. Njihova deskriptivnost se odnosi na mjesta, raspoloženja, situacije. Šumanova 'Četiri nokturna' jesu opisi autorovih noćnih fantazija. Svaki nokturno ima svoj naziv i predstavlja jednu situaciju iz Šumanovog mračnog života. Listova 'Balada u h-molu' je deskripcija ljubavi i smrti, dok u 'Španskim pjesama' Albeniz opisuje svojevrsnu radost.”

• Vaš otac je jedan od najpoznatijih pijanista i pedagoga u svijetu. Šta ste ključno od maestra Vladimira Baškirova naučili i kako razumijete pojam ruske pijanističke škole?

“To je veoma teško pitanje, jer ne postoji samo jedna škola. Riječ je brojnim ruskim pijanističkim školama koje su, kao i sve škole XX vijeka, proizašle na temelju Listove škole XIX vijeka. Sve one su, dakle, povezane, ali je i svaka od njih osobena, pa se tako prepoznaju moj otac, Goldenvajzer, Nojgauz, njihovi učenici... Što se tiče mog oca, on je imao veoma precizan pogled na muzički tekst, insistirao je na interpretaciji koja veoma striktno poštuje partituru. Uz to, on je puštao da pijanista izrazi svoju slobodu, težio je da probudi individualnost kod svakoga. Mislim da je upravo ta kombinacija ključna stvar. Ja sam od svog oca naučila sve u vezi s muzikom, stekla sam iskustvo vezano za samu pozornicu i slušanje muzike.”

• Vaš suprug je poznati pijanista i dirigent, Daniel Barenbojm, dok sin, violinista Mihail Barenbojm, tek gradi karijeru. Da li s njima često svirate?

“Sa suprugom ne sviram, bilo je veoma davno kad smo zajedno nastupali. Međutim, sa sinom sviram često. Učestvujemo u zajedničkim programima, u kamernoj muzici. S njim veoma volim da sarađujem, jer poseduje čudesan i originaln talenat, kao i ozbiljnu viziju muzike, što je za mene kada sviram s nekim veoma važno.”

• Šta mislite o sljedećem predlogu - “Koncert za violinu i klavir“ Feliksa Mendelsona, na sceni Vi, kao pijanistkinja, Mihail kao violinista i Daniel kao dirigent orkestra?

“Divan predlog! To je veoma lijepa sugestija, ali da se realizuje nekako kod kuće. Šalu na stranu, nisam pristalica porodičnih koncerata i mislim da ih ni publika baš ne voli. Naravno, sa sinom volim da sviram, i to je nešto drugo, ali ovo što ste spomenuli za publiku bi bilo više kao neki cirkus.”

Umjetnici koji su emigrirali iz Evrope u SAD

• Kao umjetnička direktorka Jerusalimskog festivala kamerne muzike, ovogodišnji program ste bazirali na djelima autora koji su emigrirali iz Evrope u SAD. Zašto?

“Svake godine imamo drugačije teme. Ove godine su tu kompozitori koji su iz Evrope otišli kako bi stvarali u Novom svijetu, kao što je Dvoržak. Međutim, tu je i veliki broj kompozitora koji su u Ameriku emigrirali jer su bježali od aktuelnog re žima. Među njima su Bartok, Rahmanjinov, Maler, Prokofjev, Šemberg, Stravinski ... Tako definisane teme, inače, uvijek kombinujemo s nekom temom koja potiče iz same muzike. S tim u vezi, ove godine će biti predstavljena klavirska trija i gudački kvarteti Ludviga van Betovena. Specifičnost ovog Festivala je i u tome što u jednom danu, to jest na jednom koncertu, publika ima priliku da sluša ne samo jednog umjetnika ili jedan ansambl, već više njih.”

( Boris Marković )