This Mortal Coil: Šaputanje koje otvara kapije snova

Kada se 2003. godine pojavio francuski kover bend Nouvelle Vague, mnogi su bili impresionirani načinom na koji je ova grupa obrađivala standarde pop muzike. Zanimljivi aranžmanski pristup i ludističko poigravanje sa muzičkim stilovima dojmalo se kao zabavno poigravanje sa žanrom. Ali Nouvelle Vague nisu krenuli dalje od repeticije domišljatog koncepta ostajući samo popularna grupa u moru kover bendova.

Bend koji je pravio karijeru na osnovu obrada niže se rangira od ostalih, jer samo rijetki autori uspjevaju da od originalnih kompozicija naprave mnogo bolje pjesme. Vještina reinterpretiranja je mnogo teža nego što se to isprva moglo misliti: osjećaj za transponiranje već postojeće muzičke ideje u drugu sa ciljem da se baci novo svijetlo na muziku ili da se delikatno propusti kroz filter ličnog senzibiliteta je umjetnost sama po sebi. This Mortail Coil su jedini bend koji je na obradama napravio ne samo karijeru već je i uspio da muziku transcedentira u katarzu.

This Mortal Coil je muzički projekat koji je osnovao Ivo Vots Rasel, čovjek koji stoji iz čuvene britanske nezavisne izdavačke kuće ”4AD“. Zaslužan za impozantne uspjehe velikih rock autora kao što su Bauhaus, The Birthday Party, Cocteau Twins, Pixies, Breeders, Throwing Muses i mnogih drugih, on je došao na ideju da sa engleskim producentom Džonom Frajerom napravi projekat koji bi pored njih dvojice uključivao autore grupa koji su sarađivali ili još uvijek rade sa ”4AD”. Koncept je bio da da pored originalnih pjesama koje su uglavnom instrumentali bend obrađuje zaboravljene klasike. Sve je počelo 1983. godine kada je u saradnji sa engleskim new wave Modern English bendom realizovao medley EP ”Sixteen Days/Gathering Dust”. Nakon toga je angažovao Elizabet Frejzer i Robina Gatrija iz Cocteau Twins da obrade Tim Baklijevu ”Song to the Siren”. Međutim planovi se nisu ostvarili: umjesto da bude B strana, pjesma se našla na A strani postavši instant underground hit što je lansiralo ideju o snimanju debi albuma. Ova predivna obrada koja ostavlja bez daha je postala žanr sama za sebe. Kao prva i jedina prava dream-pop himna ostavila je neizbrisivi trag ne samo na indie pop scenu nego i na filmsku umjetnost (originalno je trebala da bude numera za zadnju scenu ”Blue Velvet” Dejvida Linča, ali pošto su postojale prepreke oko autorskih prava, Anđelo Badalamenti je sa Džuli Kruz realizovao sličnu i takođe veličanstvenu pjesmu ”Mysteries of Love”, da bi Linč ”Song to the Siren” konačno uspio da upotrebi tek na filmu ”Lost Highway”).

U oktobru 1984. godine izlazi njihov najbolji album, debi ”It’ll End in Tears” na kojem su se pojavili tada najznačajniji ”4AD” autori kao Elizabet Frejzer (Cocteau Twins), Lisa Gerard, Hauard Devoto ‘(ex-Magazine, Buzzcocks), Sajmon Rejmond i drugi. Sa zvukom koji će postaviti ”4AD” standarde za dugi niz godina, ovaj album je opijatskom sanjivošću stopio gotic poetiku sa ambijentalom i pop biserima od kojih se posebno izdvajaju pjesme Aleksa Čiltona iz Big Star.

Drugi nešto slabiji album, dupli ”Filigree of Shadows” (1986) daje akcent na instrumentalima i vokalima koji su dolazili van ”4AD” univerzuma. On je zadržao autentični zvuk, ali je izgubio na prepoznatljivosti pjesama.

Labudova pjesma This Mortail Coila, album ”Blood” (1991), više akcenta ima na autorskim pjesamam nego obradama (naravno tu se opet našao set ingenizonih pjesama Byrdsa, Sid Bareta, Džin Klarka i naravno Big Star), forsirajući nove vokale - Kim Dil i Tanju Doneli iz The Breedersa i jedinstvena nimfa This Mortail Coil projekta Dijedri Rutkovski. Nakon This Mortal Coil Ivo Rasel je formirao još jedan zanimljivi projekat, The Hope Blisters, koji je krenuo sličnim ambijentalnim koracima.

This Mortal Coil je dream-pop sa najčistijim sentimentima koje može kondezovati ljudski rod. Veličanstveno elegantni u svoj tuzi, oni su najbolji projekat izadačke kuće od kada postoji pop muzika. Sa obradama koje često nadilaze originalne verzije oni su od interpretacije napravili sopstveni poligon za introspekciju. Kada su koveri u pitanju, nisu samo reinterpretirali kompozicije već su njima dali autorski pečat koji je nešto više od promjena vokalno-instrumentalnih aranžmana.

U tim pjesmama su otkrili mikrokosmos, samospoznajno uronili u dubinu sopstvenih emocija i proširili njihov sentimentalni kapacitet. Graciozni u soundskejpu koji na neki način anticipira ne samo britanski shoegaze nego i spiritualni islandski pejzaž jednih Sigur Rós, sa lirskom poetikom i morfejskom atmosferom oni omamljuju svojom zavodljivom samoćom. Hipnotički nas uvlačeći u svijet snova njihov zvuk je eteričan u svojoj transcedentalnosti. Kao bestjelesan muzički ugođaj koji nudi momentalnu dematerijalizuju svijeta oko nas This Mortal Coil su ambijentalni smiraj, zatišje emocionalnog nemira, spokoj kakav nikada niko nije uspio da prenese na polju pop muzike. Sa bogatom i lepršavom produkcijom sa kojoj se prelamaju beskrajno ehoizirani prostori koji vas zapljuskuju nadrealnim zvucima, koje ne možete iskustveno van muzike da doživite, ovaj bend vas odmah dislocira iz zakona Njutnove fizike uvlačeći vas u ogromni opseg svog meta-prostora u kojem su vrijeme i prostor obesmišljene kategorije.

Sofisticiranost This Mortal Coila je stilizaciju muzike podigla na jedan neo-klasičarski nivo. Oni zvuče kao ozbiljna muzika XXI vijeka, futuristička vizija pop muzike koja je premostila jaz između rocka, avangarde i klasike. Posebno kada je su pitanju intrumentalne kompozicije kloni su da se prepuste potpunom eksperimentu: konceptualno pristupajući nečemu što je ponekad bliže dizajnu zvuka nego klasičnom shvatanju kompozicije, pojedine njihove numere su beskompromisna underground potraga za novim zvukom koje pružaju sintisajzeri, lup i radikalna upotreba različitih efekata. Kada se tome doda da su većina obrada zapravo koveri psihodeličnih i folk pjesama iz 60-ih i 70-ih godina stvari dobijaju jednu novu višeslojnost.

Hipnotički u svojoj intimnoj poetici njihove pjesme djeluju kao šaputanje na uvo od kojeg vam se otvaraju kapije snova. Dirljivi u svojoj iskrenosti oni nisu sentimentalnost sa dramom, već introspektivni silazak u dubine. Njihove pjesme su lišene radnje i akcije, umjesto dinamično strukturisane semantike, prisutna je statika u kojoj se slušaoci rastapaju. Muziku ne krase muzičko-tekstualni konflikti, već samorazotkrivanje i adopcija sopstvene melanholičnosti. Naravno sa druge strane je pristutna i jaka eskapistička priroda njihove poetike: kao bjekstvo od banalnosti i efemernosti svakodnenvice, This Mortal Coil su poput glasa koji nema nikakve vremenske i prostorne odrednice i želi da nas probudi u nekom dubokom i smislenom snu koji će nam promjeniti život.

Kao istorijska i stilska spojnica između underground muzike 70-ih i 90-ih, This Mortal Coil su karika koja povezuje sa jedne strane ambijentlnu muziku Brajana Ina, pop vokale i gotic-rockom post-punk sa dream-popom, shoegazeom i post-rockom. Kao vizija Ivo Vots Rasela (koji na nekim pjesmama čak potpisuje sintisajzere) This Mortal Coil je najznačajniji projekat art-rocka, melanž remininscencije i anticipacije nezavisne muzike, svega onoga što je bilo i što će se dogoditi u popu. Drugim riječima oni su ultimativni rock sedativ, pop narkolepsija koja na nejasnoj granici svjetovnog i sakralnog transformiše pronicljivo intimu autora i publike u svojevrsnu misteriju ljudskog roda.

( Nemanja Bečanović )