Država žmuri na mogućnost očigledne dobiti: Grit umjesto poreza na gorivo

Želeći da građanima i državi uštede novac i izbjegnu skupu opciju izvoza, nadležni iz sektora za životnu sredinu našli su se u ćorsokaku tokom realizacije projekta eliminisanja 100.000 tona grita i kontaminiranog zemljišta iz Brodogradilišta u Bijeloj.

Oni su grit u prečišćenom obliku ponudili sanitarnim deponijama i Ministarstvu saobraćaja i pomorstva. I dok su deponije Livade i Možura odbile bilo kakvu vrstu dogovora, iz resora koji vodi Ivan Brajović, ni pored više urgencija, nisu dobili odgovor.

“Prosto je nevjerovatno da se Ministarstvo saobraćaja odriče grita, koji bi bio prečišćen i sam po sebi odličan je građevinski materijal koji bi mogao da se upotrijebi za gradnju autoputa. Ne bi se morala uvoditi taksa na gorivo, već bi se dobilo mnogo više od devet miliona eura, a i kineski partneri bi sigurno bili zadovoljni dobijanjem već spremljenog materijala”, kazao je “Vijestima” sagovornik iz Vlade upućen u tu problematiku.

Za projekat „Upravljanje industrijskim otpadom i ćišćenje“, kojim bi bile sanirane crne ekološke tačke u Crnoj Gori, Vlada je od Svjetske banke (SB) dobila kredit od 50 miliona eura. Prva na redu bila je Brodogradilište, a posao uklanjanja grita trebalo je da počne u aprilu. SB ne gleda blagonaklono na probijanje rokova već u početnoj fazi.

Konsultantska kuća “Tau” iz Holandije uradila je tehničke specifikacije za raspisivanje tendera i nakon razmatranja analiza koje je Centar za ekotoksikološka ispitivanja (CETI) uradio krajem prošle i početkom ove godine dala nekoliko opcija kako može da se riješi pitanje zagađenosti na toj lokaciji. Upravni odbor projekta treba da se odluči za jednu, a one, pored opcije izvoza čitave količine, podrazumijevaju da se, uz prethodni poseban tretman, grit koristi za izgradnju autoputa.

Treća opcija je da se grit deponuje na deponije Možura kod Bara ili Livade u Podgorici, odnosno da se koristi kao podloga na koju će se deponovati komunalni otpad. Četvrta opcija podrazumijeva tretman (recikliranje, deponovanje i slično) na samoj deponij i njegovu kasniju upotrebu, što je ocijenjeno kao najbolja opcija.

“U nekim zemljama grit se ne tretira kao opasan otpad. Karakteristiku opasnog daje mu velika količina cink oksida, a u zemljama kao što su Holandija ili Belgija on se ne bi smatrao opasnim. Tamo se čak i zgrade grade od istog ovakvog grita kao kod nas. Ovdje su korišteni britanski standardi koji su najstroži za analizu otpada”, kazao je izvor “Vijesti”.

Prema analizama, izvoz je najskuplja opcija, dok bi ostale duplo manje koštale državu. U pripremnoj fazi projekta za izvoz je bilo planirano 12,5 miliona eura, a naknadne analize su pokazale da će to koštati više od planiranog.

Zato je upravni odbor projekta odlučio da se probaju druge opcije, koje bi donijele uštedu državi, a taj novac bi mogao da se upotrijebi kasnije za nešto drugo, kao što je, na primjer, izgradnja deponije na sjeveru.

“Ako se opredijelimo za izvoz, nama treba i dosta dozvola od država u kojima bi se taj otpad deponovao. Morale bi se obezbijediti dozvole za prolaz kroz druge države, a to sigurno traje pola godine. Još jedna bitna stvar je da kada se otpad deponuje na neku deponiju u inostranstvu, mi ne možemo tada da smatramo da je remedijacja završena. Ona je gotova kada dobijemo potvrdu od te države da je otpad zbrinut u skladu sa zakonom. Sve do tada to se tretira kao otpad iz Crne Gore”, pojasnio je sagovornik “Vijesti”.

Denković se nudio, pa je odustao

Vlasnik kompanije Politropus Alternative, ukrajinski biznismen Roman Denkovič, koji je kupio bazene crvenog mulja u Kombinatu aluminijuma, više puta je govorio da bi on uzeo taj grit.

“Od kada je počela ta priča, Denkovič se nije pojavio, iako je stalno govorio da bi uzeo i grit i materijal sa flotacionog jalovišta Gradac u Pljevljima i da mu to treba za građevinski materijal.

Uzeo je crveni mulj i ništa nije uradio. Slao je dopise da mu sve to treba, ali se ne pojavljuje i ne počinje, a nama su vezane ruke i prolaze rokovi”, kazao je sagovornik “Vijesti.

Brajović još razmatra tu mogućnost

Iz Ministarstva saobraćaja i pomorstva kazali su “Vijestima” da su upoznati sa predlogom za iskorištavanja prerađenog grita iz Brodogradilišta Bijela za potrebe izgradnje prioritetne dionice autoputa.

“Međutim, još razmatramo opcije koliko je ovakva mogućnost realna i u narednom periodu obavićemo konsultacije sa predstavnicima Ministarstva održivog razvoja i turizma i Agencije za zaštitu životne sredine vezano za tu temu, kako bismo dobili više informacija i detalja”, saopštili su iz Ministarstva. Čelni ljudi deponija Livade i Možura, Stanislava Martinović i Dragan Simović kazali su da ne mogu prihvatiti grit, jer po Zakonu o upravljanju otpadom mogu skladištiti samo komunalni otpad. “Grit je industrijski otpad koji nastaje peskarenjem brodova i skidanjem farbe. Zakonom je zabranjeno da na deponiji komunalnog otpada primate industrijski otpad, a zabranjeno je i miješanje otpada. Oni smatraju da ga mogu dovesti do nivoa komunalnog otpada, ali za to moraju imati papire i razmotrićemo tu opciju ako dobijemo sertifikat da je to potpuno čisti komunalni otpad”, kazala je Martinović.

Simović je, uz to, kazao da bi problem bio što Možura, kao regionalna deponija za pet primorskih opština, ne može primiti toliku količinu koja bi skratila vijek deponije.

( Dejan Peruničić )