U Crnoj Gori krvi rijetko fali: Mora je biti za hitne slučajeve
Porodično, odnosno namjensko doniranje krvi, ne postoji u razvijenim zemljama i preporuka Svjetske zdravstvene organizacije jeste da svaka država ima 100 odsto dobrovoljno davalaštvo
Nestašica krvi u Crnoj Gori je rijetkost, ocijenili su iz Zavoda za transfuziju krvi Crne Gore, uprkos sve češćim apelima porodica pacijenata koji putem društvenih mreža i medija traže dragocjenu tečnost.
U Zavodu navode da duže vrijeme ne koriste metod javnog pozivanja građana na doniranje krvi.
“Takav vid okupljanja davalaca krvi je po više osnova nepovoljan, najprije jer je riječ o porodičnom namjenskom doniranju krvi, i jer u određenim trenucima stvara probleme u radu službe”, saopštili su “Vijestima” iz Zavoda.
VIDEO: Ko sve može da da krv i ima li opasnosti po davaoca?
JWPlayer video mesto
Porodično, odnosno namjensko doniranje krvi, podrazumijeva davanje krvi za određenog pacijenta. Takva vrsta doniranja krvi, navode iz Zavoda, ne postoji u razvijenim zemljama i preporuka Svjetske zdravstvene organizacije jeste da svaka država ima 100 odsto dobrovoljno davalaštvo.
“U skorije vrijeme dešavali su se apeli na koje je veliki broj građana reagovao, pa se događalo da nas davaoci posjećuju i u kasnim večernim časovima, jer su vidjeli da je na društvenim mrežama pisalo da je krv hitno potrebna.”
Dodaju da imaju precizno utvrđen plan organizovanja akcija po sedmicama i mjesecima, na način na koji neće ugroziti stabilne zalihe krvi.
“U slučaju nestašica krvi, Zavod ima jasno utvrđene protokole čiji je cilj da hitno zbrinjavanje pacijenata ni u kom trenutku ne bude ugroženo. Ti protokoli podrazumijevaju pozivanje davalaca krvi koji su ostavili svoj kontakt u slučaju potrebe, kontaktiranje partnera koji su u mogućnosti da se organizuju u kratkom roku, kao i javne apele građanima da doniraju krv.”
Krv najčešće daju u Nikšiću, Kotoru i Podgorici
Zavod za tranfuziju krvi prosječno tokom sedmice na nivou države organizuje tri akcije dobrovoljnog davanja krvi. Njihova statistika pokazuje da davalaštvo krvi nije na istom stepenu u svim krajevima Crne Gore.
“Najbolji odziv dobrovoljnih davalaca krvi je u Nikšiću, Kotoru i Podgorici. U ovim sredinama procenat davalaštva je veći od državnog prosjeka”, navode iz Zavoda.
Na kraju 2017. godine procenat dobrovoljnog davalaštva krvi u Crnoj Gori bio 2,9 odsto. U Zavodu očekuju da na kraju ove godine taj procenat dostigne vrijednost od tri odsto.
Ko sve može da da krv?
Krv može dati svaka zdrava osoba starosti od 18 do 65 godina.
Priprema prije donacije krvi podrazumijeva da je davalac zdrav i odmoran, da je noć prije donacije spavao minimum šest sati. Prije donacije preporučuje se laganiji obrok i unos tečnosti.
Prilikom dolaska na mjesto doniranja krvi, prvo što davalac treba da uradi jeste da popuni Upitnik o podobnosti za davanje. Bitno je, radi sopstvene i sigurnosti pacijenta, da se popunjavanju upitnika pristupi iskreno i ozbiljno.
Nakon tog koraka slijedi registracija davaoca krvi, kao i provjera vrijednosti hemoglobina, krvnog pritiska i pulsa, kao i krvne grupe. Slijedi opšti ljekarski pregled, a nakon njega i sam čin davanja krvi, koji traje do pet minuta. Čitava procedura doborvoljnog davanja krvi traje oko 30 minuta.
Nakon donacije treba izbjegavati teže fizičke aktivnosti.
Nema opasnosti po davaoca
Prilikom donacije krvi davalac je 100 odsto bezbjedan, i ne postoji mogućnost prenosa infekcije pri samom činu davanja krvi, navode iz Zavoda za transfuziju krvi Crne Gore.
“Manje neželjene reakcije prilikom doniranja mogu se javiti ukoliko se ne pridržavamo savjeta o pripremi ili ponašanju nakon davanja krvi, ili da o važnim pitanjima nismo obavijestili medicinsko osoblje”, dodaju iz Zavoda.
Benefiti po davaoca
“Osim samog osjećaja da smo nekome pomogli, davanje krvi pruža davaocu i mogućnost provjere zdravstvenog stanja i povoljno djeluje i na samog davaoca. Dolaskom u Zavod, davalac provjerava svoje zdravstveno stanje, to uključuje provjeru krvne grupe, vrijednosti hemoglobina, tjelesne težine, temperature, krvnog pritiska, pulsa, kao i kompletan ljekarski pregled. Davanje krvi blago stimuliše koštanu srž koja produkuje nove, mlade krvne ćelije koje doprinose boljoj oksigenaciji čitavog organizma”, podsjećaju iz Zavoda.
Zakonom o zdravstvenom osiguranju i Zakonom o radu, dobrovoljni davaoci krvi imaju različite povlastice koje se odnose na pravo na slobodan dan sa posla, pravo na oslobađanje plaćanja participacije za zdravstvene usluge u javnom zdravstvu i dr.
( Rada Brajović )