Žalosna epizoda iz žalosne sage o crnogorskoj arhitekturi

Trt, mrt, život ili smrt... Fraza "To be, or not to be…" iz Šekspirovog "Hamleta" u prevodu Laze Kostića

U ime kontroverznog investitora Carine d.o.o. iz Podgorice - Ministarstvo održivog razvoja i turizma (MRT, mrt.gov.me) je 30. decembra prošle godine raspisalo - pazite sad dobro: Nacionalni, pozivni, idejni, jednostepeni, neanonimni konkurs (br. 04 - 2350 / 14 - 2013) za idejno arhitektonsko-urbanističko rješenje Turističkog kompleksa Hotela Delfin u zahvatu Prostornog plana Opštine Herceg Novi - da bi u pretprošli petak, što će reći 3. aprila, u Podgorici, u zgradi MRT, na adresi IV Proleterske brigade 19, bila upriličena izložba konkursnih radova i diskusija o rezultatima pomenutog konkursa - čime je stavljena tačka na tu žalosnu epizodu iz žalosne sage o arhitekturi na tlu CG u osvit XXI stoljeća.

I da bi čudo bilo veće - ako uopšte imamo pravo da se čudimo u ovoj i ovakvoj CG - u okviru Turističkog kompleksa Hotela Delfin se odavno gradi, na stranu idejna konkursna rješenja. Saznali smo iz novina, nedavno, da su grubi radovi na nekakvom objektu koji ima prizemlje i četiri sprata već pri kraju, te da je taj objekat iz stanovitih razloga bio zapečaćen 18. marta - što će reći da su tada sve daljnje aktivnosti na gradilištu bile zabranjene - da bi samo par dana kasnije revnosni službenici Uprave policije Ministarstva unutrašnjih poslova - Centra bezbjednosti Herceg Novi - na tom zapečaćenom gradilištu zatekli 16 državljana Republike Albanije - koji su nelegalno boravili u CG itd.

Dakle, prvo je investitor podnio zahtjev MRT-u, pa je MRT 9. septembra prošle godine dostavio Vladi CG na razmatranje i donošenje "Predlog Odluke o određivanju lokacije za turistički kompleks Hotela Delfin u Bijeloj, Opština Herceg Novi", odnosno "Programski zadatak za raspisivanje javnog konkursa urbanističko-arhitektonskog rješenja Turističkog kompleksa Hotela Delfin" (ovaj dokument imate na Netu, famoznu Odluku nisam uspio da iskopam). Onda je neki genije sastavio "registar učesnika" - na idi-mi-dođi-mi foru - pa je MRT na osnovu tog registra raspisao pozivni konkurs, tj. pozvao je "oko 22 biroa iz Crne Gore" (kako stoji u dokumentu naslovljenom Završni izvještaj žirija, i taj dokument imate na Netu) da uzmu učešća na konkursu (imam informaciju da je u originalnom registru bilo "oko" 15 biroa, ali znate kako to ide u CG - napiše se molba, potegne se šnjura) - i ponudio prvu nagradu u visini 16.000 eura (ukupan nagradni fond je bio 32.000 eura - uz obaveznu ogradu u raspisu da "Žiri može i da ne dodijeli predviđene nagrade, ako smatra da konkursni radovi ne zadovoljavaju predviđene kriterijume" - što je djelovalo vrlo ohrabrujuće, kladio bih se, na sve uzvanike redom).

Na koncu je u MRT pristiglo svega sedam konkursnih radova - "oko" trećine pozvanih se odazvalo - što će reći da tu nešto debelo ne štima, negdje si debelo omanuo dragi moj prijatelju.

Biće da su jaki arhitektonski biroi što djeluju na teritoriji CG strahovito zauzeti - pa su se ovom prilikom ipak sklonili u stranu i prepustili scenu ekipama i pojedincima kojima baš ne cvjetaju ruže - ekipama i pojedincima od kojih, ispostaviće se, niko nije u stanju da pokupi prvu nagradu (prva nagrada nije dodijeljena, da ne bi bilo zabune) - pa se sad i PG AF studenti (I godina) sprdaju na njihov račun.

Nisam bio na otvaranju izložbe konkursnih radova, a nisam bio ni na diskusiji, moram priznati - jer sam previdio da je ta svetkovina bila zakazana u 15.00 sati, dakle u okviru radnog vremena poslenika MRT - umjesto u standardnih 19.00 sati. A spremio sam bio i pitanja, koja sam prethodno, sredinom januara, poslao bio na email adrese koje sam našao u raspisu - ali još nisam dobio odgovor itd.

Kasnije sam iz dobro obaviještenih krugova bliskih MRT, dobio informaciju da je toj tužnoj svetkovini prisustvovalo manje ljudi nego što je prstiju na jednoj ruci - što je vjerovatno pretjerivanje - moralo je biti ljudi barem približno koliko je prstiju na dvije ruke (momka koji radi u pilani).

A sjećam se, i to odlično, srećnih vremena kada su otvaranja izložbi radova sa konkursa u organizaciji MRT i diskusije koje bi potom uslijedile - Sportski centar u Ulcinju, Hotel Jadran u Ulcinju, Hotel na poziciji Benovo u Kotoru - bili vrlo posjećeni i veseli događaji, koji su vrlo pozitivno uticali na buđenje nečega što se, tada, uslovno moglo nazvati CG arhitektonska misao.

Dakle, pridjev "nacionalni" ispred imenice "konkurs" u raspisu, vjerovatno upućuje na činjenicu da su ovoga puta učesnici bili isključivo građani Države Crne Gore, bez obzira na njihove nacionalne osjećaje - što je, u suštini, pozitivna tekovina - volim kad Crnogorci, Srbi i ostali drugari zajedničkim snagama zalegnu iza neke ideje koja se isključivo tiče dobrobiti naše Crne Gore i nas, njenih građana. U tzv. Pravilniku o načinu i postupku sprovođenja javnog konkursa, iza kojega stoji upravo MRT, odnosno ministar Branimir Gvozdenović s.r. (Podgorica, 22. novembar 2013.) - imate Član 6 (Dio II Vrste konkursa/ Vrste konkursa prema učesnicima), gdje lijepo piše: "Konkurs, zavisno od učesnika, može biti nacionalni i međunarodni./ Nacionalni konkurs je konkurs na kome mogu učestvovati lica sa sjedištem, odnosno prebivalištem na teritoriji Crne Gore./ Međunarodni konkurs je konkurs na kome, pored lica iz stava 2 ovog člana, mogu učestvovati i lica sa sjedištem, odnosno prebivalištem na teritoriji druge države".

Prebivalište je, ako niste znali (Zakon o registrima prebivališta i boravišta/ Značenje izraza/ Član 5/ 2) "mjesto u kojem se lice nastani da u njemu stalno živi, kao središtu životnih interesa i profesionalnih, ekonomskih, socijalnih i drugih veza koje pokazuju da, između lica i mjesta u kojem se nastanilo, postoji neposredna i trajna povezanost".

Odrednicu "sjedište" nećete naći u Zakonu o registrima prebivališta i boravišta, ali je zato imate u Zakonu o privrednim društvima - gdje je čitav jedan Član - 4a - posvećen upravo definiciji pojma "sjedište". Pa kaže: (1) Sjedište je mjesto u kome preduzetnik i privredno društvo obavljaju djelatnost./ (2) Ukoliko se djelatnost obavlja u više mjesta, sjedištem se smatra mjesto u kome se nalazi sjedište uprave društva. Da li da zaključimo da na tzv. nacionalnom konkursu mogu učestvovati lica koja obavljaju djelatnost sa sjedištem u Crnoj Gori - bez obzira da li je njihovo prebivalište na teritoriji Crne Gore i bez obzira na njihovu nacionalnu pripadnost - kao i lica koja imaju prebivalište na teritoriji Crne Gore, bez obzira na nacionalnu pripadnost - uz uslov, naravno, da budu pozvani od strane MRT da uzmu učešća na konkursu. Džaba vam i sjedište i prebivalište, ništa bez poziva. Na međunarodnom pak konkursu mogu učestvovati sva lica, bez obzira u kojoj državi se nalazi sjedište njihove djelatnosti, u kojoj državi imaju prebivalište i koja je njihova nacionalna pripadnost - uz uslov, naravno, da budu pozvani od strane MRT da uzmu učešća.

Nadam se da naslućujete gdje bi nas odvelo kada bih, redom, analizirao svaki član Pravilnika o načinu i postupku sprovođenja javnog konkursa u kontekstu drugih važećih CG zakona i raspisa Konkursa Delfin - recimo da nas to, u najkraćem, ne bi daleko odvelo. Recimo da je čitav ovaj konkurs jedna velika greška - ne bih rekao namjerna, teško bi bilo baš toliko pogriješiti namjerno - ali nam se, kao struci, ne piše dobro. Naše djelovanje je do te mjere obesmišljeno da je to smiješno.

Što se tiče konkursnih radova, nisam primijetio da su okešani na Net - a i da jesu, ovoga puta nemam ni volje, a ni snage za nekakvu analizu.

Hajde da što prije zaboravimo ovaj konkurs, sjutra je novi dan...

( Borislav Vukićević )