Da li svi namjerno vode firme u stečaj?
Advokati tvrde da nisu svi vlasnici krivi ako im firma ode u stečaj i da ne mogu zbog toga biti kažnjeni oni i njihove porodice
Ustavni sud još ne razmatra inicijativu za ocjenu ustavnosti i zakonitosti Zakon o sprečavanju nelegalnog poslovanja, koju je prije godinu i devet mjeseci podnijela advokatska kancelarija "Jovović- Mugoša - Vuković".
Oni u inicijativi tvrde da je protivustavan Vladin stav u zakonu, koji je potvrdila skupštinska većina, da se zabrani nekoj osobi da osnuje preduzeće ako već ima najmanje 30 odsto udjela u nekoj firmi koja je u stečaju, postupku likvidacije i koja ne izmiruje poreske obaveze ili su joj račini blokirani.
Zabrana osnivanja nove firme odnosi se i na članove porodice vlasnika koji imaju 30 odsto udjela u firmi koja je u stečaju ili postupku likvidacije i koja ne izmiruje poreske obaveze ili su joj račini blokirani.
Zakon je Skupština usvojila u junu 2013. godine, a već naredni mjesec advokatska kancelarija podnijela je inicijativa Ustavnom sudu da preispita članove 9 i 10 zakona koji sadrže sporna rješenja.
Advokatska kancelarija "Jovović- Mugoša - Vuković" ima dugogodišnje iskustvo u oblastima privrednog prava, registracije privrednih društava i savjetovanja klijenta u upravljanju tim društvima.
U inicijativi je objašnjeno da se vlasniku neke firme ne može zabraniti da osnuje novu, a da se prethodno ne sprovede sudski postupak u kome bi se dokazao da je odgovoran za to što je firma u stečaju, likvidaciji ili što ima blokiran računi i ne izmiruje poreske obaveze. Sporno im je i što se toj osobi uvode sankcije, bez prava na žalbu, ali i što se zakon “proširuje na osobe koje objektivno i subjektivno ne mogu biti odgovorne za tu firmu”.
Navode da je Ustavom definisano da svako ima pravo na pravično suđenje u razumnom roku (član 32) i da niko ne može biti kažnjen za djelo koje, prije nego što je učinjeno, nije bilo propisano zakonom kao kažnjivo (član 33 Ustava). Smatraju i da se krši član 59 Ustava kojim se jemči sloboda preduzetništva, a koja se može ograničiti samo ako je to neophodno radi zaštite zdravlja ljudi, životne sredine, prirodnih bogatstava, kulturne baštine ili bezbjednosti i odbrane Crne Gore.
"Tačno je da je posljednih godina nad značajnim brojem firmi otvoren stečaj. Razlozi za to nijesu uvijek bili isti, pa vjerovatno ni u većini slučajeva, nije bila namjera ovlašćenih lica i osnivača da izbjegnu plaćanje dospjelih obaveza, već su prije bili prouzrokovani događajima koje nisu mogli kontrolisati. Konkretni primjeri da se te okolnosti nalaze van uticaja određenih osoba su još prisutna svjetska ekonomska kriza, pad vrijednosti nepokretnosti i drugih dobara sa kojima su te firme poslovale, pad prometa...", navodi se u incijativi.
Advokatska kancelarija podsjeća da su na primorju i Podgorici zbog ekonomske krize i odluka banaka da smanje kreditiranje zaustavljeni radovi na značajnom broju gradilišta što nije samo uticalo na investitore, već i na njihove snabdjevača i izvođača radova. Objašnjavaju da te objektivne okolnosti koje su dovele do stečaja nijesu posljedica želje i volje osnivača firmi, već predstavljaju spoljašni efekat koji vlasnici nisu mogli spriječiti.
Sankcije traju neograničeno
U incijativi je objašnjeno da je Zakon o sprečavanju nelegalnog poslovanja suprotan Zakonu o prekršajima gdje je definisano koje osobe pod kojim uslovima mogu biti prekršajno odgovorni. Navode i da su zakonom o prekršajima definisani rokovi trajanje neke sankcije , dok se spornim zakonom sankcije imaju neograničeni rok trajanja.
"Ovim protivustavnim i nejasnim odredbama će znatan broj lica, nezavisno od njihove odgovornosti biti onemogućen u vršenju bilo kakve privredne djelatnosti, pa time i obezbjeđivanja osnovne egzistencije i to bez prava na žalbu ili na vođenje postupka kojim bi dokazao da ne postoje osnovi za izricanje te mjere.
Avokatska kancelarija ističe da ima dosta firmi gdje pojedinac ima 30 odsto vlasništva, dok stvarno pravo upravljanja imaju oni koji imaju više od polovine udjela.
Postavljaju pitanje da li se sprono zakonsko rješenje odnosi i na državu i opštine, pošto djelimično obavljaju komercijalne djelatnosti kao osnivači, vlasnici i upravljači značajnog broj firmi koji su ili u stečaju, kojima su blokirani računi i koje ne plaćaju poreske obaveze.
( Marija Mirjačić )