Crna Gora: Po samoubistvo svakog trećeg dana
Do početka avgusta 2018, kažu iz UP, registrovano je 59 samoubistava
Svaki treći dan jedna osoba u Crnoj Gori oduzme sebi život, a državne apoteke godišnje izdaju oko 300.000 kutija antidepresiva i drugih ljekova za smirenje.
Sa ovom statistikom Crna Gora danas obilježava svjetski Dan mentalnog zdravlja.
Prema podacima Uprave policije, u prosjeku 130 osoba godšinje izvrši samoubistvo, ali statistika Svjetske zdravstvene organizacije (SZO) kaže da je broj samoubistava u Crnoj Gori makar upola manji.
Do početka avgusta 2018, kažu iz UP, registrovano je 59 samoubistava. Za nepunih šest godina, od 2013. do 2018, ukupno 711.
Psiholog i komunikolog Radoje Cerović navodi da je zvanična statistika države o samoubistvima nelogična.
“Jedna veoma jednostavna statistika, kao što je standardni tzv. ‘Age-adjusted suicide rate’ - godišnji stepen smrtnosti od samoubistava na 100.000 stanovnika, korigovan po starosti stanovništva - kod nas je veoma problematično obrađen”, kaže on, dodajući da bi, prema podacima Uprave policije, značilo da se u Crnoj Gori dogodi preko 25 samoubistava na 100.000 stanovnika.
“Ako je to tačno, onda je to sami svjetski vrh ljestvice smrtnosti od suicida”, navodi Cerović.
Prema njegovim riječima, jedina koja je mjerodavna da kaže gdje je Crna Gora na toj listi je SZO, prema kojoj je, u 2016. i 2015, broj samoubistava na 100.000 stanovnika bio upola manji u odnosu na podatke koje prezentuju crnogorske institucije. Cerović navodi da SZO “očigledno dobija druge podatke”.
“Od koga i zašto u njihovim podacima figurira samo polovina samoubistava o kojima se govori u medijima je stvarno veliko pitanje. Ko je u pravu? I je li moguće da niko ne primjećuje tu razliku? Iako sam u medijima bezbroj puta ukazivao na tu nelogičnost, do sada se nikakva reakcija od strane nadležnih insititucija nije dogodila”, kazao je on “Vijestima”.
Prema podacima SZO, godišnji stepen smrtnosti od samoubistava, u Crnoj Gori je prije dvije godine iznosio 7,9, te bio nešto niži godinu ranije - 7,7.
Da je državna statistika nepouzdana, upućuju i iz organizacije CAZAS.
50 odsto opšte populacije u Crnoj Gori raspolaže informacijom da se mentalni poremećaji i poteškoće mogu liječiti kao i sva druga oboljenja, navode iz CAZAS-a
Sanja Šišović navodi da je zbog toga nemoguće doći do procjene o broju onih koji se suočavaju sa mentalnim poteškoćama. Upravljanje podacima je, dodaje ona, važno za uspješno planiranje programa za mentalno zdravlje.
Cerović opominje i na to da se borba protiv depresije svodi se na “elementarno poznavanje problematike porodičnih ljekara, koji u nekom, minimalnom procentu slučajeva, pošalju pacijente psihijatrima”.
“Psihijatri opet imaju nezahvalnu ulogu da intervenišu praktično isključivo putem antidepresiva i anksiolitika. Ko god poznaje iole problematiku depresije, zna da se radi o suspstancama čija uspješnost veoma varira od slučaja do slučaja i da zahtijeva veoma pomno praćenje, pogotovo kada su u pitanju pacijenti sa suicidnim tendencijama...”, kaže Cerović.
U izvještaju Agencije za ljekove iz 2015, navodi se da je “primijećeno da postoji praksa neracionalnog propisivanja i izdavanja ljekova koji djeluju na nervni sistem, posebno za grupu anksiolitika (za ublažavanje psihičkih poremećaja, neuroza)”.
Cerović navodi da “jedna cijela profesionalna kategorija, psiholozi, ima veoma problematičnu poziciju”.
“Ne postoje jasne smjernice. Ko i sa kakvom obukom ima pravo da se naziva psihologom i psihoterapeutom. Jednostavno govorimo o potpunom haosu u toj oblasti. Rijetke kolege koji rade u domovima zdravlja i bolnicama, imaju donekle riješen status...”, kazao je on.
U svijetu od mentalnih bolesti boluje oko 450 miliona osoba, a svakih 40 sekundi neko izvrši suicid.
Mladi posebno ranjiva populacija
Djeca, adolescenti i mladi su posebno ranjiva populacija za narušavanje mentalnog zdravlja, kazali su iz CAZAS-a: “Polovina svih mentalnih bolesti počinje sa 14 godina, ali se većina slučajeva ne otkriva i ne liječi”.
Samoubistvo je drugi vodeći uzrok smrti među mladima od 15 od 29 godina, kazali su iz te NVO.
Zabrinjavajući je i broj mladih koji konzumira alkohol i droge, te onih koji pate od nekog oblika poremećaja u ishrani.
( Damira Kalač )