Retrospektiva Krsta Andrijaševića: Artikulisan balans slikarstva i vajarstva
Andrijašević forsira globalnu rudimentarnost, pa su u skulpturi preovlađujući valjak i lopta, a u slikarstvu linija i hromatika
Centar savremene umjetnosti Crne Gore, marta ove godine, priredio je u Dvorcu Petrovića u Podgorici, retrospektivnu izložbu pod nazivom “Lice Ogledalo”, istaknutog crnogorskog vajara Krsta Andrijaševića ( Balosave, 1948).
Andrijašević je završio Pedagošku akademiju u Nikšiću, likovni odsjek, a zatim je diplomirao na Fakultetu likovnih umjetnosti u Beogradu u vajarskoj klasi profesora Jovana Kratohvila. Do sada je imao petnaest samostalnih, a učestvovao je na brojnim kolektivnim izložbama u zemlji i svjetu.
Dobitnik je (5) nagrada “Milunović, Stijović, Lubarda“ na tradicionalnim izložbama ULUCG-a (1989, 1994, 1998, 2010, 2012) i Nagrade “Drago Đurović” Umjetničke galerije u Danilovgradu (2010). Član je ULUCG-a od (1982), stalno živi i stvara u Nikšiću.
U prizemnom dijelu dvorca, autorka izložbene postavke, istoričarka umjetnosti Ljiljana Karadžić, izvrsno je koncipirala eksplikacioni sadržaj, prezentirajući dvadeset tri skulpture, prevashodno realizovane u drvetu, osamnaest slika ostvarenih uljem na platnu i tridest šest crteža rađenih kombinovanom tehnikom na papiru.
Na zidnim platnima, na bijelim trakama, printovani su tekstualni zapisi kritičara, a na TV ekranu su emitovani prilozi o umjetnikovom stvaralaštvu. Aktuelnu izložbu prati kolorni katalog sa uvodnim tekstom Karadžićeve, koji nažalost nije bio dostupan na promotivnoj večeri.
Kada se pažljivo sagleda prezentacija Andrijaševićevog retrospektivnog stvaralaštva, iako je specijalistički školovan kao skulptor, uočljivo je da on svoje inspirativno-kreativne pobude, artikuliše kroz sva tri osnovna vida likovnog diskursa. Zapravo, on uspješno njeguje crtež, a vajarstvo i slikarstvo su mu u izuzetno artikulisanom i vrlo afirmativnom balansu.
Prema njegovim ranim radovima, može se zaključiti da je Andrijašević veoma solidno ovladao akademskim znanjima, posebno kada se analiziraju njegovi objektivistički portreti odliveni u gipsu i crtačke studije aktova. Međutim, Andrijašević se veoma rano odlučio da naprosto napusti sva prethodna likovna učenja i akademska iskustva.
Prepuštajući se prevashodno vlastitim, izuzetno suptilnim i onirično-mentalnim unutrašnjim oscilacijama, Andrijašević je sublimatorno artikulisao simplificiran, gotovo infantilistički pogled na ljudsko biće, zapravo na kontrapunktna muško-ženska stvorenja i njihove međusobne relacije.
Ekstrahirajući neke bitne elemente likovnog djela, Andrijašević forsira globalnu rudimentarnost, pa su u skulpturi preovlađujući, valjak i lopta, a u slikarstvu linija i hromatika. Tokom dugog niza godina, on je stvorio neku vrstu vrlo specifičnog, Andrijaševićevskog, arabeskalnog stripovsko-lutkarskog likovnog izraza, uveliko prepoznatljivog i samosvojnog.
Andrijašević se tokom svoje duge likovne odiseje nije mnogo mijenjao ili pak transformisao, kako u skulpturi tako i u slikarskim ostvarenjima. Jednom pronađeni koncept, on je samo djelimično produbljivao i na neki način unificirao. I što je izuzetno pozitivno, nikada se nije hiperprodukovao.
Lepršava, čista i pristupačna umjetnost
U skulpturalnom opsegu, Andrijašević se gotovo isključivo bavio drvetom, osnovnim i iskonskim materijalom. Protesavao ga je i često ostavljao golog u osnovnom obliku, da bi ga u nekim kasnijim varijantama, samo djelimično hromatski akcentovao, ili pak nadograđivao žičanim pletivom i željeznim šiljcima.
Tako su njegove skulpturalne figure, osim opštih rudimentartnih oblika, dobijale katkada asocijativno- značenjska obilj ežja. U slikarskim varijetetima, gotovo po pravilu dominira veoma širok i uprošćen linearizam te ko mpa tibilno- arealite tan hromatizam. Upravo zbog tako pojednostavljenog i vrlo uprošćenog pristupa, ukupna njegova umjetnost djeluje lepršavo, lako, čisto i razumljivo.
Ona je prepuna optimizma, životne radosti i razgaljuje dušu do visokih nivoa.
( Slobodan Slovinić )