Izvještavanje iz Kolašina u 19. vijeku: Vijesti slali kamenom niz Taru

Aktuelna izložba „Kolašin u doba knjaževine i kraljevine Crne Gore“, autora Branislava Jeknića, za mnoge Kolašince bila je prilika da prvi put vide neke fotografije i dokumenta iz istorije svoga grada. Pored ostalog, posjetioci izložbe mogli su se uvjeriti da je novinsko izvještavanje iz te varoši krajem XIX i početkom XX vijeka bilo prilično ažurno, a naročito detaljno za vrijeme svetkovina ili elementranih nepogoda. Zadivljujuće je, primjera radi, na koji je način u „Glas Crnogorca“ stigao izvještaj kada je varoš sa okolinom u noći između 28. i 29. oktobra 1896. godine opustošena poplavama.

Te godine u poplavama srušeni su svi mostovi uz Taru, kao i onaj ispod Manastira Morača. Na desetine sela bilo je odsječeno od varoši, a varoš od ostatka Crne Gore. Pored toga što je mnogo ljudi ostalo bez baštine, kuća, a telegrafski stubovi u okolini Kolašina bili pokidani, ipak, „Glas Crnogorca“ do detalja je izvijestio o toj elementarnoj nepogodi.

„Kapetan grada u to doba bio je Mrdelja Radović. Organizacija prikupljanja informacija iz opustošenih djelova opštine bila je začuđujuća. U svakom selu bilo je organizovano po nekoliko ljudi iz sela najbližeg rijeci. Oni bi napisali šta je poplava učinila i njihovom selu, papir vezali za kamen i prebacili preko vode. Sve te informacije su se se skupljale u varoši. Tako sakupljeni podaci su, takođe, preko Tare prebačeni kamenom i stigli do telegrafske stanice u Podogoricu”, rekao je Jeknić.

U oktobru 1896. srušen je i most ispod Bablje grede, kao i svi mostovi uz Taru do Veruše. Sve to, kaže Jeknić, napisano je u „Glasu Crnogorca“.

Novinski tekstovi, kaže on, vjerno su prenijeli atmosferu i sa svečanosti organizovanih povodom rođendana knjaza Nikole, kao „rođenja našljednika“.

Prema Jeknićevim riječima, novinski tekstovi iz vremena knjaževine i kraljevine Crne Gore bili su mu važan izvor podataka za izložbu koja je postavljena u Kolašinu.

U mojoj kapetaniji mostovi su srušeni, voda potkopava kuće

Iz davnog novinskog teksta, objašnjava Jeknić, vidi se i da je mnogo tadašnjih Kolašinaca u poplavama 1896. godine ostalo bez imovine.

„Serdar Risto Medenica, piše u novinskom izvještaju te godine, obavijestio je, takođe, u pismu vezanom za kamen, da su svi mostovi u njegovoj kapetaniji ponešeni, kao i da je „most pod Svetigorom niže moračkog manastira skrhan“, kaže Jeknić.

„Glas Crnogorca“ pisao je tada “da postoji opasnost da se mnoge kuće sruše, jer je voda potkopala zemljište na kojem su izgrađene”.

“U novinskom tekstu se navodi i da se 'za mnoge ljude koji su bili na poputu ne zna' i da je 'prekinuto po svoj nahiji posjećivanje škola', objašnjava Jeknić. Izložba u Kolašinu biće otvorena i narednih dana, a do sada je posjetio veliki broj građana i turista.

( Dragana Šćepanović )