Nije mu dozvoljeno da ukrade pažnju: Tramp u sporednoj ulozi

Donaldu Trampu više nije dozvoljeno da ukrade svu pažnju - makar ne kada je na evropskoj sceni.

Na samitu G7 u Kvebeku prošlog juna i na samitu NATO lidera u Briselu mjesec dana kasnije, američki predsjednik bio je u centru pažnje i poremetio je raspored programa.

Međutim, izgleda da su se evropski lideri opametili, navodi portal "Politiko".

Francuski predsjednik Emanuel Makron je na komemoracijama u Parizu povodom vijeka od okončanja Prvog svjetskog rata pokazao da postoji novi pristup. Evropa više neće prosto smirivati i obuzdavati Trampa, kao što je to činila tokom prvih 18 mjeseci njegovog mandata. Umjesto toga, navodi „Politiko”, evropski lideri su sada spremni da uzvrate i izoluju Trampa ukoliko je to neophodno, lišavajući ga pažnje kojoj toliko teži.

Nakon što je Tramp sletio u Pariz u petak veče i odmah ispalio provokativni tvit optužujući Makrona da je bio „veoma uvredljiv” kada je govoreći o evropskoj odbrani rekao da bi prijetnju mogle predstavljati čak i SAD, francuski predsjednik se na sastanku sa liderom SAD u subotu ujutru potrudio da izgladi nesuglasice. Na kraju su se složili da se radi o nesporazumu.

Međutim, kasnije je u intervjuu za CNN - mreži koju Tramp prezire - Makron udario jače rekavši da mada Evropa treba da troši više na odbranu, on ne želi da taj novac ode na kupovinu američkog oružja i opreme. „Mislim da ukoliko povećamo budžet, to onda treba da bude kako bismo izgradili našu autonomiju i postali prava suverena sila”.

Evropski zvaničnici kažu da sada imaju dovoljno iskustva sa Trampom da znaju šta da očekuju i da povlačenje ne daje rezultate.

"On je igrač kojem je bitna moć - tako da poštuje samo one koji uzvraćaju a ne oni koji se povlače", kazao je za "Politiko" jedan evropski zvaničnik koji je pomagao u pripremi bilateralnih sastanaka sa Trampom.

Naročito je dramatičan bio Makronov govor u Parizu u nedjelju kada je zapravo kritikovao Trampovu politiku "Amerika na prvom mjestu", rekavši da je "patriotizam upravo suprotno od nacionalizma" i da "nacionalizam predstavlja izdaju patriotizma".

Međutim, okršaj nije bio samo retorički. Makron i Jelisejska palata su se svojski potrudili da spriječe Trampa da zasjeni istorijski značaj godišnjice. Njemačka kancelarka Angela Merkel je bila odmah pored Makrona na zvaničnoj ceremoniji - u snažnoj demonstraciji da taj dan najviše pripada Francuskoj i Njemačkoj. Britanska premijerka Tereza Mej odbila je poziv da predstavlja Britaniju i umjesto toga učestvovala je u komemoracijama u Londonu u subotu i nedjelju.

Tramp i ruski predsjednik Vladimir Putin imali su sjedišta u prvom redu - ali je bilo jasno da su njihove uloge sporedne - i da nijesu glavni akteri dana.

Interfaks, ruska novinska agencija, objavila je da je raspored sjedjenja lidera nakon ceremonije promijenjen u posljednjem trenutku kako bi razdvojili Trampa i Putina. Umjesto toga, Tramp je smješten između generalnog sekretara UN Antonija Gutereša i evropskog komesara Žan Kloda Junkera. Jurij Ušakov, Putinov savjetnik, kazao je da su iz Makronovog kabineta „prilično uporno” tražili da Putin i

Tramp ne održe bilateralni sastanak jer bi to odvuklo pažnju sa zvaničnog programa.

Tramp je stigao svojim konvojem na ceremoniju (iz bezbjednosnih razloga, kazao je portparol Bijele kuće) i kasnio je u odnosu na ostale lidere. Oni su stigli zajedno autobusom, a Makron, njegova supruga Brižit zajedno sa Merkelovom, Junkerom, Erdoganom i nizom evropskih lidera prošetali su do Trijumfalne kapije.

Međutim Trampov solo dolazak, dok su ostali lideri već bili na svojim mjestima, brzo je zasjenio Putin koji se posljednji pojavio.

Tokom prvih 18 mjeseci Trampovog mandata, evropski lideri kao da su bili šokirani nastupom bombastičnog Amerikanca, njegovom provokativnom retorikom koja dovodi u pitanje osnove transatlantskog odnosa. Pokušavali su da ublaže tenzije umanjujući neslaganja i pružajući Trampu prostor da se prilagodi na ulogu lidera slobodnog svijeta, navodi „Politiko”.

To se očigledno promijenilo jer i prije nego što je sletio u Pariz Evropa je počela da udara - mada postoji dobra šansa da on toga nije svjestan. Tokom Trampovog boravka u Parizu - drugog u ulozi predsjednika SAD - najuticajniji francuski list „Mond” je počeo da objavljuje seriju članaka o diplomatskoj šteti koju je Tramp nanio. Prvi članak počinje opisom kako se lideri baltički država - Letonije, Litvanije i Estonije - vraćaju iz posjete Bijeloj kući zgranuti jer im je Tramp spočitao odgovornost za rat u Jugoslaviji, očigledno zamijenivši Baltik sa Balkanom.

Tramp je doprinio svojoj izolaciji. Vjerovatno umoran od nedavnih izbora u SAD otkazao je posjetu vojnom groblju u subotu, a Bijela kuća je kao razlog navela nevrijeme. Dan kasnije, izbjegao je odlazak na Mirovni forum, i pošao da obiđe američko vojno groblje.

Vidno opušteniji na događaju koji organizuju SAD, Tramp je tamo kazao da je to „ vrhunac” njegove posjete”.

( Nada Bogetić )