AI: Problemi policijska tortura, presude za ratne zločine i napadi na novinare

Odluke u slučajevima ratnih zločina nisu usaglašeni sa međunarodnim pravom, policajci koji su osumnjičeni za mučenja se ne kažnjavaju a nezavisni novinari su i dalje mete prijetnji i napada, zaključci su iz godišnjeg izvještaja o ljudskim pravima Amnesti internešnala.

Zločini i međunarodno pravo

Komisija protiv mučenja i Radna grupa UN za prislne nestanke utvrdile su u junu prošle godine da crnogorski sudovi nisu do kraja primijenili domaće zakone i da su pogrešno tumačili međunarodno humanitarno pravo u presudama u slučajevima još od 2008.

Bivši komandir i sedam rezervista JNA oslobođeni su 31. decembra 2013. za ubistvo 18 izbjeglica sa Kosova u selu Kaluđerski Laz blizu Rožaja u aprilu 1999.

Apelacioni sud je u februaru potvrdio presudu četvorici bivših rezervista JNA za mučenje i zlostavljanja nad oko 250 hrvatskih ratnih zarobljenika u logoru Morinj 1991-1992. Oni su, kako navodi AI, osuđeni na zatvorske kazne koje su manje od zakonskog minimuma i ne održavaju težinu njihovih zločina.

U martu je sedmorici bivših zatvorenika držanih u Morinju dodijeljenja odšteta u visini od 20-30.000 eura. Još 200 bivših zatvorenika traži odštetu.

Bivši zvaničnici policije, oslobođeni optužbi za ratne zločine 2013, u martu podnijeli tužbu protiv Crne Gore tražeći milion eura odštete, na osnovu toga da su nezakonito pritvarani i da im je bila uskraćena sloboda.

U avgustu je Crna Gora potpisala regionalnu deklaraciju o nestalim osobama, kojom se obavezuju utvrđivanju sudbine 61 nestale osobe.

Sloboda izražavanja

Po osnivanju Komisije za praćenje policijskih istraga o napadima i prijetnjama protiv novinara i nezavisnih medija 2013, istrage su ponovo otvorene o slučaju ubistva urednika “Dana” Duška Jovanovića 2004.

Osumnjičeni za napad na novinara “Vijesti” Tufika Softića 2007. uhapšeni su u julu za pokušaj ubistva. Nastavile su se istrage o seriji napada na dnevni list “Vijesti”. Izvršena su hapšenja u slučaju novinarke “Dana”

Lidije Nikčević, koju su napali maskirani muškarci ispred njene kancelarije u Nikšiću u januaru.

Tortura i maltretiranje

Evropski Odbor za sprečavanje torture u maju je saopštio da je 2013. u slučajevima ljudi koji su bili privedeni ili pozvani na “informativne razgovore” postojao “primjetan rizik” da će biti maltretirani od strane policije.

Odbor je tada tražio da policajci budu redovno potsjećani da je loše postupanje nezakonito.

Amnesti navodi da su u oktobru trojica policajca proglašena krivima i osuđena na najmanje kazne od tri mjeseca zatvora zbog učestvovanja u maltretianju Aleksandra Pejanovića u Betonjerci 2008, u čemu je učestvovalo do 10 maskiranih članova Specijalne jedinice interventne policije, čije identitete visoki zvaničnci policije nisu otkrili tužilaštvu.

Prava LGBTI osoba

Nastavlja se diskriminacija protiv LGBTI ljudi, koja uključuje prijetnje i fizičke napade. Napadači rijetko kada budu identifikovani, a kada predmeti dođu do suda, oni obično bivaju klasifikovani kao prekršaji. Ne primjenjuje se ni zakonska odredba, uvedene 2013, po kojoj motiv mržnje može biti uzet u obzir pri donošenju presuda.

Socijalni centar LGBTIQ u Podgorici našao se na meti napada 26 puta 2014, iako je bio pod zaštitom policije; nadležni nisu sproveli efikasne istrage i priveli odgovorne licu pravde.

Podgorički Prajd, održan u novembru, imao je adekvatnu zaštitu policije a privedeno je 10 protivnika Parade.

Diskriminacija Roma

Raseljena lica sa Kosova, pripadnici RAE populacije, ostali su bez adekvatnog krova nad glavom, a ima i onih koji žive u kontejnerima u kolektivnom centru na Koniku. ž

U novembru je postavljen kamen temeljac za izgradnju adekvatnog smještaja za njih na Koniku. Romske porodice bile su tri godine na meti prijetnji iseljenjem iz Zverinjaka, obećan im je adekvatan smještaj 2015.

Prava izbjeglica i migranata

Osam osoba je u julu oslobođeno krivice za nezakonito prebacivanje u Italiju 70 romskh izjeglica sa Kosova 1999. A 35 izbjeglica udavilo se kada je brod Mis Pat – registrovan za 6 osoba – potonuo u vodama Crne Gore.

Oko trećine od 16.000 izbjeglica u Crnoj Gori, od kojih većina od 4.000 raseljenih pripadnika RAE populacije sa Kosova, i dalje nema riješeno pitanje državljanstva.

Dok je mali broj njih dobilo status “stranca sa stalnim prebivalištem”, ostali još nisu apliciraili ili se suočavaju sa preprekama pri dobijanju ličnih dokumenata, koji su im potrebni da bi se prijavili za sticanje statusa prije zadnjeg roka, koji je bio decembar 2014.

Crna Gora ostaje tranzitna zemlja za migrante i tražioce azila. Procedure koji se tiču azila nisu efikasne, jer su od januara do novembra samo dvije osobe dobile azil.

( Vijesti online )