Za pare i posao se glasa na Balkanu
Režimi u Crnoj Gori, Srbiji, Makedoniji i Republici Srpskoj opstaju jer ljudi glasaju za pare i radno mjesto, ocijenio jeFlorian Biber, profesor za istoriju jugoistočne Evrope na Karl-Franzens Univerzitetu u Gracu. U švajcarskom dnevniku “Neue Zuercher Zeitung” Biber je ocijenio da birači na Balkanu nijesu baš toliko naivni da žele da žive pod malim diktatorima, ali da i pored toga na izborima pobjeđuju Milo Đukanović u Crnoj Gori, Aleksandar Vučić u Srbiji, Nikola Gruevski u Makedoniji kao i Milorad Dodik u Republici Srpskoj.
“Ljudi glasaju za pare i radno mjesto. Glasovi se redovno i uredno kupuju, a privredna kriza čini da 50 ili 100 eura budu još vredniji nego prije nekoliko godina. Osim toga, između radnog mjesta i podrške vladajućoj partiji postoji neposredna interakcija, jer većini država nasljednica Jugoslavije je za dobijanje posla u javnoj službi partijska knjižica danas puno bitnija nego u komunistička vremena”, navodi se u tekstu “Okretanje leđa demokratiji”.
Navodeći da među građanima od Sarajeva do Skoplja dominira ocjena „da su svi političari isti“, Biber tvrdi da je puno racionalnije glasati za partiju koja nudi “skromni, ali sigurni doprinos sopstvenom boljitku”. “Stoga se iza nacionalno-populističkih fasada skriva klijentelistička mreža, kojom partije osiguravaju vlast, pri čemu dobijaju nenadanu podršku od EU. Jeste da Unija ne podržava momke koji bi rado htjeli biti diktatori Balkana, ali dinamika veza između EU i Balkana ojačava situaciju”.
Podsjećajući da izveštaji Evropske komisije o napretku zemalja Zapadnog Balkana ukazuju na „ograničen napredak”, Biber pojašnjava ali EU polazi od činjenice da su balkanske države u principu demokratije, ali ne prave razliku između izjava i konkretne prakse.
“Činjenicu da se svi jaki ljudi Balkana kunu da hoće svoje države da uvedu u Uniju ne treba previše uzimati ozbiljno, jer nijedan političar na Balkanu danas ne može da dobije izbore ili da bude međunarodno prihvaćen, a da se ne kune u učlanjenje u EU. To prosto pripada dobrom tonu dok se u praksi skoro ništa ne dešava”, navodi Biber, ističući da takva situacija odgovara državama koje ne žele dalje proširenje EU.
“One koriste jačanje autoritarnih tendencija na Balkanu da bi za dugo odgodile pristup balkanskih država. Time nastaje simbioza između protivnika proširenja i autoritarnih političara na Balkanu”.
Na udaru mediji i kritičari
Biber navodi da balkanski režimi sve više potkopavaju funkcionirajuću demokratiju, iako se formalno drže njenih pravila. On je upozorio da je sve jasnija “šema širenja lažnih glasina protiv političkih protivnika i nezavisnih novinara”.
“U Crnoj Gori je jedna NVO aktivistkinja i oštra kritičarka dugotrajne vlasti Đukanovića bila izložena napadima bulevarskog lista „Informer“, a zbog „perverznih seksualnih praktika“. Isti taj list u Srbiji svakodnevno u zvijezde kuje prvog čovjeka Srbije”, navodi on.
( Samir Kajošević )