Tivat: Niko se ne brine za grit u moru već osam godina

Na području bivšeg vojnog brodogradilišta Arsenal- sada elitnog nautičkog naselja i marine za mega jahte Porto Montenegro u Tivtu i dalje se nalazi preko 16.000 tona grita i teškim metalima zagađenog sedimenta zemljišta i morskog dna.

Niko od nadležnih državnih organa, međutim, ne pominje više od pola te količine štetnih materija koje se, osam godina nakon što je Arsenal kao „prljava tehnologija“ prodat kanadskom milijarderu Piteru Manku, i danas nalaze u podmorju marine u koju pristaju neke od najblistavijih i najskupljih jahti svijeta.

Mankova ponuda za kupovinu imovine Arsenala iz 2006, bila je finansijski ispod Vladinih očekivanja, ali mu je tivatsko vojno brodogradilište ipak prodato, jer je obećana remedijacija životne sredine, odnosno uklanjanje štetnih materija, što je ocijenjeno kao veoma važan i pozitivan element Mankove ponude.

Na pitanje da li je od momenta prodaje Arsenala do danas vršeno bagerovanje ili hidraulična sekcija i ejektovanje tog štetnog materijala sa dna marine, te kolike su količine pri tom izvađene i gdje su deponovane, iz Uprave za inspekcijske poslove (UIP) Crne Gore „Vijestima“ su odgovorili podacima o gritu i sa njime zagađenom zemljištu koje se u momentu prodaje Arsenala, nalazilo na obali, a ne pod morem.

„Otpadni grit je u toku rada Arsenala skladišten na otvorenom prostoru na zemljanoj podlozi. U cilju sprečavanja daljeg negativnog uticaja otpadnog grita koji je zetečen, kompanija „Adriatic Marinas“ je isti sakupila i privremeno skladištila u za to posebno izgrađenom objektu tvrde gradnje. Predmetni objekat je napravljen sa ciljem da se spriječi raznošenje otpadnog grita pod atmosferskim uticajima u okolni prostor. Količina otpadnog grita koja je skladištena u prije pomenutom bunkeru je oko 3.500 kubnih metara”, kaže se u odgovorima UIP.

Uz objekat sa gritom, skladišteno je i zemljište pomiješano sa gritom koje je sakupljeno sa obalne lokacije na kojoj se do 2009. nalazio grit.

“Količina zemljišta pomiješanog sa gritom koje je upakovano u džambo vreće je 2.590 tona. Džambo vreće prekrivene su vodonepropusnom ceradom”, saopšteno je iz UIP.

Istovremeno, Vlada Crne Gore kao zvaničnim podatkom o ekološkoj remedijaciji prostora Arsenala barata sa cifrom od čak “9.800 tona grita koje je uklonjeno, zapakovano i uskladišteno na bezbjedan način”.

To stoji u “Informaciji o ispunjenju minimalnih investicionih obaveza kompanije “Adriatic Marinas” Tivat” koju je Vlada lani usvojila, aminujući Manku da je uradio i više nego što se od njega očekivalo u prvih pet godina.

Istina je, prema nalazima ekološke inspekcije drastično drugačija - uklonjeno je i zapakovano samo 3.500 kubika grita i 2.590 tona zemlje pomiješane sa gritom, ali ni to do danas nije izvezeno iz Crne Gore, već se nalazi na krajnjem sjevernom dijelu kompleksa bivšeg Arsenala, na lokaciji na kojoj je inače, prema master planu Porto Montenegra, predviđena gradnja velikog hotela od 600 kreveta sa kazinom.

U podmorju marine i dalje je istih onih 8.330 kubika grita i teškim metalima zagašenog sedminenta koji su bili “veliki ekološki problem” dok je ovdje postojao Arsenal, ali su to naprasno prestali biti, barem kada je odnos nadležnih državnih organa, čim je isti ovaj prostor i akvatorijum preuzeo Mankov “Adriatic Marinas”.

Umjesto o gritu i teškim metalima zagađenim sedminetima morskog dna, iz UIP su “Vijestima” odgovorili da je Porto Montenegro od januara do juna 2010. obavio “čišćenje podmorja ui akvatorijuma marine od čvrstog otpada”.

“Za organizaciju i nadzor poslova na čišćenju čvrstog otpada iz podmorja marine „Porto Montenegro“ angažovani su ronioci JU “Regionalni centar za obuku ronilaca za podvodno razminiranje” Bijela. U toku čišćenja podmorja izvršeno je uklanjanje 850 tona čvrstog otpada i 16.500 kilograma neeksplodiranih ubojnih sredstava sa površine od 70.000 m2. Ova izuzetno zahtjevna operacija uklanjanja čvrstog otpada trajala je oko 140 dana”, navode iz UIP.

Kažnjavali i zbog grita na obali

Ekološka inspekcija je februara 2012. naložila Porto Montenegru da “izvrši izvoz privremeno skladištene količine otpadnog grita i kontaminiranog zemljišta”, ali se to do danas nije desilo.

“Kako nije izvršen izvoz otpadnog grita i kontaminiranog zemljišta, Ekološka inspekcija je podnijela zahtjev za pokretanje prekršajnog postupka Područnom organu za prekršaje u Kotoru. U postupku vođenom po ovom zahtjevu, Područni organ za prekršaje u Kotoru kaznio je pravno lice Adriatic Marinas i odgovorno lice u pravnom licu”, kaže se u odgovorima UIP bez preciziranja kada se to desilo i kolika je kazna naplaćena Porto Montenegru. Prema podacima UIP, ta je kompanija u međuvremenu sa lokalcije aktuelnog elitnog turističkog naselja uklonila 594,2 tone azbestnih krovnih pokrivača i izolacije od starih objekata Arsenala, 38 hiljada litara otpadnih ulja i 48.160 kilograma zemljišta kontaminiranog živom.

( Siniša Luković )