Najbolji mladi pijanista Francuske: Jugoslovenski duh mi je blizak

Koncert najboljeg mladog francuskog pijaniste Žan-Pola Gasparijana biće održan večeras u Velikoj sali Kulturno-informativnog centra “Budo Tomović” u 20 sati u okviru ciklusa “Laureati međunarodnih takmičenja“. Podgorička muzička publika uživaće u nadahnutom Gasparijanovom izvođenju djela Ludviga van Betovena, Roberta Šumana,Frederika Šopena i Morisa Ravela.

Ovaj mladi muzičar, rođen je u Parizu 1995. u porodici muzičara, a klavir je počeo da svira još kao šestogodišnjak. U februaru 2010. sa 14 godina, kao najmlađi kandidat, primljen je jednoglasno na pariski Nacionalni konzervatorijum (CNSMDP) u klasi velikog pedagoga, Žaka Ruvijea. Trenutno završava magistarske studije na pariskom Konzervatorijumu u klasi prof. Berofa i pohađa treću godinu studija filozofije na Univerzitetu Sorbona u Parizu. O večerašnjem koncertu, prvom u Crnoj Gori, o svom muzičkom odrastanju, ljubavi prema muzici i filozofiji, mladi Žan Pol Gasparijan govori za “Vijesti”.

Muzička publika u Crnoj Gori s nestrpljenjem očekuje Vaš večerašnji koncert u KIC-u "Budo Tomović". Možete li nas uvesti u muzičku priču koju ste pripremili za prvo predstavljanje u u Podgorici?

“Prvi dio recitala posvećen je Betovenu i Šumanu. Sonata op.101, jedna od posljednjih, okarakterisana je dvjema različitim tendencijama koje se ipak dodiruju: intimnost meditacije presreće potvrdu (afirmaciju) radosne pobjede. Sonata Šumana je tipično djelo njemačkog romantizma konstantne napetosti ispod koje se nazire prelamanje i ludilo kompozitora.

U drugom dijelu, atmosfera postaje još mračnija sa Šopenovom Pogrebnom Sonatom i “Gaspard de la nuit” (Noćni Gaspar) Ravela, jednim od najtežih djela pijanističke literature.

Uvijek sam bio fasciniran Pogorelićevom interpretacijom koji naročito u Scarbu uspijeva da stvori misteriozan i strašan efekat vjeran inspiraciji poezije Alojzijusa Bertrana.”

Iako ste izuzetno mladi, možemo reći da ste se odavno profesionalno opredijelili. U svijet muzike zakoračili ste kao šestogodišnjak?

“Počeo sam da učim klavir sasvim prirodno sa šest godina sa mojim roditeljima. Sa deset godina sam ušao u klasu profesora Olivija Gardona na Regionalnom pariskom konzervatorijumu a četiri godine poslije prijemnog ispita na CNSM-u (Nacionalni Konzervatorijum) u klasu velikog profesora, Žaka Ruvijea, pohađajući paralelno gimnaziju. Ove godine završavam master studije u klasi Mišela Berofa, poznatog francuskog pijaniste a već pet godina, nekoliko puta godišnje radim sa Tatjanom Abramovnom Zelikman iz Instituta Gnjesin u Moskvi.”

Potičete iz ugledne muzičke porodice. Pretpostavljam da je u obrazovanju i njegovanju muzičkog talenta to olakšavajuća ali i obavezujuća okolnost?

“Da, roditelji su mi pijanisti, a otac i kompozitor. Naravno, oni su me prvo naučili da sviram klavir, oni su mi dali dobre baze, što je veoma važno i iako ne radim više sa njima, često mi daju savjete. Oni me podržavaju svakodnevno i bez njih sigurno ne bih stigao ovdje gdje sam.”

Koliko je jednostavno u građenju autentičnosti, u oblikovanju sopstvenog umjetničkog izraza, odoljeti "bliskim" uticajima?

“Važno je tražiti svoju osobitost, tražiti u svakom djelu, nešto novo. Ali zato se u isto vrijeme moraju slušati druge verzije, mora se znati šta su veliki muzičari već uradili - kao što filozof, kako bi rekao Delez, mora prvo dobro i precizno studirati istoriju filozofije, prije nego što počne da stvara nove koncepte.”

Vaš koncert u KIC-u održaće se u okviru ciklusa "Laureati međunarodnih takmičenja". Vi ste pobjednik brojnih i zasluženo nosite epitet vodećeg mladog francuskog pijaniste. Koliko je "dobar" osjećaj vladati tako snažnom scenom?

“U muzici nema i ne može biti takmičenja pa prema tome ni titule 'najbolji'. Uvijek treba sve relativizirati i kada se dobije neka nagrada i kada se ne prođe na nekom takmičenju. U Francuskoj trenutno ima puno divnih, mladih talentovanih ljudi, ja sam možda među najmlađima. Ali, svakodnevno stižu novi!”

Kada bi riječima opisivali muziku koju volite, to bi "zvučalo"...

“Interpretacija jednog djela treba da bude iskrena, moćna, duboka ali u isto vrijeme delikatna i rafinirana.”

Koliko klaviristi Vašeg dara muzika može biti "neuhvatljiva"?

“Kako bi rekao čuveni mislilac Jankelevič, muzika se nalazi između 'le je-ne-sais-quoi et le presque-rien' (ne znam ni ja čega i skoro ničega).”

Pored magistarskih studija koje završavate na pariskom Konzervatorijumu, student ste treće godine studija filozofije na Univerzitetu Sorbona?

“Paralelno studiram filozofiju na Univerzitetu Paris 1. Ove godine pišem rad sa Alenom Badijuom - velikim francuskim filozofom. Pratim njegove seminare i sa njim radim na relaciji između umjetnosti, istine i politike.”

Iako sam se rodio u Francuskoj, jugoslovenski duh mi je veoma blizak

Vaša mama je porijeklom iz Crne Gore, studirala je 80-ih godina na titogradskoj muzičkoj akademiji. Da li u Podgoricu dolazite sa nekom posebnom emocijom?

“Da, moja mama je crnogorskog porijekla po očevom ocu. Završila je Muzičku akademiju u Titogradu u klasi profesoraMarjana Mike, nasljednika velike poljske pijanističke škole Paderevskog. Poslije usavršavanja u Moskvi, studije je nastavila u Parizu gde je upoznala mog oca, jermenskog porijekla, koji je završio pariski Nacionalni konzervatorijum.

Bio sam u Crnoj Gori kad sam bio jako mali, malo toga se sjećam, tako da mi je ovo kao da dolazim prvi put. Mama se vraća u Podgoricu (Titograd) poslije skoro trideset godina.

Jako mi je drago što mogu da sviram kod vas i zahvaljujem se KIC-u i Francuskom Institutu na pozivu. Iako sam se rodio i uvijek živio u Francuskoj, osjećam se da mi je jugolsovenski duh veoma blizak”.

( Jelena Pavićević Tatar )