Artefakti finansiraju teroriste
Kolekcionar u čijem su posjedu tablice koje su se ovog mjeseca našle na izložbi u Jerusalimu, insistira da su legalno kupljene, decenijama prije nego što je počela pljačka. Međutim, naučnik upućen u istoriju artefakata to osporava
Drevne tablice ispisane vavilonskim pismom, na prvi pogled, na izložbi u Jerusalimskom muzeju izgleda ništa više nego kao rošavi komadi gline.
Ali, 2.500 godina staro blago, dospjelo iz današnjeg Iraka, postalo je dio oštre arheološke debate o tome kako da se rukuje istorijski značajnim relikvijama koje su iskopali pljačkaši antikviteta u ratnom haosu na Bliskom istoku.
Eksperti za klinasto pismo, jedan od najranijih svjetskih alfabeta, kažu da zbirka od 110 novootrivenih glinenih tablica daje najraniji pisani dokaz o biblijskom izgnanstvu naroda Judeje u predio koji je je sada na jugu Iraka, nudeći novi uvid u period formiranja ranog judaizma.
Po mišljenju naučnika koji su upoznati sa trgovinom antikvitetima, tablice, s druge strane, pričaju mnogo mračniju priču iz sadašnjeg doba - priču o haosu u Iraku i Siriji koja je dovela do talasa sitnih krađa bogate arheološke baštine i poplave tablica sa klinastim pismom na međunarodnom tržištu antikviteta.
Kolekcionar u čijem su posjedu tablice koje su se ovog mjeseca našle na izložbi u Jerusalimu, insistira da su legalno kupljene, decenijama prije nego što je počela pljačka. Međutim, naučnik upućen u istoriju artefakata to osporava.
Vodeći američki muzeji su obećali da neće izlagati artefakte bez jasno dokazanog porijekla koji su se pojavili u posljednjih nekoliko decenija, kao dio napora da se obeshrabri nezakonita trgovina antikviteta. Ali, natpisi na klinastom pismu pokazali su se kao izuzetak, a neki tvrde da bi se ove relikvije izgubile da nisu dospjele naučnicima u ruke.
“Mi nismo zainteresovani za sve što je nelegalno stečene ili ukradeno”, kaže Amanda Vajs, direktor Muzeja biblijskih zemalja u Jerusalimu.
“Ali je uloga muzeja da zaštiti ove artefakte” dodala je ona. “Zato smo ovdje”.
Pljačkanje starina na ratom razorenom Bliskom istoku postalo je glavna briga arheološke zajednice, a neki arheolozi čak upoređuju satelitske slike lokacija u Iraku i Siriji sa površinom Mjeseca, nakon što su pljačkaši antikviteta “prešli” preko njih.
Arheolozi tvrde da ekstremisti iz Islamske države i militanti iz drugih grupa dobrim dijelom finansiraju svoje aktivnosti kroz ilegalnu trgovinu antikvitetima, a vlasti širom svijeta preduzimaju akcije u pokušaju da zaustavi njihove kanale.
Ono što je naprije skrenulo pažnju javnosti na ovaj problem, kažu arheolozi, bila je poplava artefakata sa klinastim pismom na zapadnom tržištu antikviteta poslije prvog Zalivskog rata 1991.
Arheolozi procjenjuju da su u godinama koje su uslijedile stotine hiljada malih glinenih tablica sa zapisima klinastim pismom našle put do ruku trgovaca.
( Nina Vujačić )