Žugić: Centralna banka je vršila redovno monitoring i kontrolu

Centralna banka je redovno obavljala monitoring i kontrolu Atlas banke i Invest banke Montenegro, tvrdi u intervjuu “Vijestima” i CIN-u guverner Centralne banke Radoje Žugić.

S obzirom da su svi revizorski izvještaji Atlas banke od 2011. godine sa kvalifikacijom, a 2017. i negativan, da li je CBCG redovno radila kontrole u Atlas banci?

U skladu sa svojom Ustavom i zakonom definisanom ulogom, Centralna banka vrši posredne i neposredne kontrole banaka. Prilikom izrade godišnjeg plana neposrednih kontrola, Centralna banka se rukovodi rizičnim profilom banke, kao i njenim mjestom i ulogom u bankarskom sistemu, vodeći računa da se raspoloživi ljudski i materijalni resursi iskoriste na najbolji mogući načun. Kroz sprovođenje neposrednih i posrednih kontrola, Atlas banka se, u kontinuitetu od 2015. godine, nalazila pod intenzivnim monitoringom i mjerama Centralne banke. Napominjemo da izrečene mjere imaju povjerljiv karakter, te stoga nije dozvoljeno dijeljenje informacija o sadržini istih.

Kroz dnevni monitoring poslovanja Atlas banke, koji je sprovođen tokom 2017. i 2018. godine, pratili smo, između ostalog, izvršenje ranije izrečenih mjera i aktivnosti na planu dokapitalizacije, što je rezultiralo smanjenjem rizičnog profila ove banke. Preduzete mjere su rezultirale da je, tokom 2017. i 2018. godine, Atlas banka povećala akcijski kapital za 11,3 miliona eura, i po osnovu naplate potraživanja u bilans banke je unijeto imovine u iznosu preko 50 miliona eura.

Da li je CBCG radila redovne kontrole i druge banke istog većinskog vlasnika IBM banku i da li je CBCG davala i u tom slučaju neke preporuke?

Na osnovu nalaza izvršene neposredne kontrole IBM, sprovedene tokom 2017. godine, odnosno utvrđenih nepravilnosti i rizičnog profila, prema banci su izrečene supervizorske mjere. Kao što je već navedeno, imajući u vidu povjerljivi karakter izrečenih mjera prema bankama, nije dozvoljeno dijeljenje informacija o sadržini istih. Kao što je poznato, na osnovu nalaza neposredne kontrole sprovedene tokom 2018. godine, a u skladu sa imperativnom normom Zakona o bankama, u IBM je uvedena privremena uprava.

Prema našim informacijama, Vi ste Svjetskoj banci nakon uvođenja prinudne uprave u Atlas banci saopštili da je koeficijent solventnosti te banke 2,97. Da li je uticaj kvalifikacija iz revizorskog izveštaja za Atlas banku za 2017. godinu uključen u obračun tog procenta?

Izvještaj o izvršenoj neposrednoj kontroli Centralne banke je Atlas banci dostavljen 14. 11. 2018. godine. Uvidom u izvještaj o izvršenoj reviziji finansijskih iskaza Atlas banke na 31. 12. 2017. godine, pripremljenim od strane revizorske kuće BDO, na strani 6, navedeno je da je isti pripremljen 6. 12. 2018. godine. Navedeni revizorski izvještaj je od strane Atlas banke dostavljen Centralnoj banci dana 18. 12. 2018. godine i istog dana je objavljen na web stranici Centralne banke.

Kao što se iz navedenog zaključuje, revizorska kuća BDO je svoj izvještaj sa negativnim mišljenjem na finansijske iskaze Atlas banke na 31. 12. 2018. godine završila i dostavila više od 20 dana nakon izvještaja Centralne banke o izvršenoj neposrednoj kontroli u kojem je navedeno da je koeficijent solventnosti Atlas banke ispod jedne polovine propisanog nivoa, što, u skladu sa Zakonom o bankama, predstavlja osnov za obavezno uvođenje privremene uprave u banku.

U revizorskom izvještaju za 2017. godinu za IBM banku nije bilo naznaka da je ugrožen kapital, a sada je koeficijent solventnosti bio osnova za uvođenje stečaja. Šta se desilo u relativno kratkom periodu da se naglo uvodi stečaj u ovu banku?

Kvalifikovano mišljenje eksternog revizora BDO se odnosi na finansijske iskaze IBM na 31. 12. 2017. godine i pripremljeno je 19. 6. 2018. godine. Izvršena neposredna kontrola Centralne banke je započeta je 16. 7. 2018. godine, a korišćene su finansijske informacije sa stanjem na dan 30. 6. 2018. godine.

U skladu sa važećim regulatornim okvirom, klasifikacija pojedinih stavki aktive se vrši u skladu sa kvalitetom finansijskih pokazatelja i kašnjenja u otplati dospjelih obaveza zajmoprimalaca. Upravo je stroža klasifikacija pojednih stavki aktive izvršena na osnovu kvaliteta finansijskih pokazatelja i dana kašnjenja u otplati dospjelih obaveza, koja je imala svoje refleksije na sopstvena sredstva banke i adekvatnost kapitala, dominantno uticala na pad koeficijenta solventnosti ispod jedne polovine propisanog nivoa. Kao što je već navedeno, u skladu sa Zakonom o bankama, pad koeficijenta solventnosti ispod polovine propisanog nivoa, predstavlja osnov za obavezno uvođenje privremene uprave u banku. Tokom privremene uprave je utvrđeno da je, u periodu nakon izvršene neposredne kontrole do dana uvođenja privremene uprave, odnosno 7. 12. 2018. godine, došlo do daljeg pogoršanja kvaliteta aktive, koje se reflektovalo kroz povećanje dana kašnjenja u otplati potraživanja, što je, u skladu sa imperativnom normom iz Odluke o minimalnim standardima za upravljanje kreditnim rizikom, rezultiralo strožom klasifikacijom pojednih izloženosti, a što je, s druge strane, imalo za posljedicu pad koeficijenta solventnosti ispod jedne četvrtine zakonom propisanog nivoa. U skladu sa imperativnom normom Zakona o bankama, privremeni upravnik je bio u obavezi da predloži oduzimanje dozvole za rad IBM.

Revizor BDO zbog Atlas banke gubi dozvolu

Da li je revizorska kuća BDO Excel, koja je radila izvještaje za 2017. godinu, dobila saglasnost CBCG da nastavi eksternu reviziju banaka u narednom periodu?

U postupku ocjene ispunjenosti uslova, na osnovu podnesenih zahtjeva pojedinih banaka, za izdavanje odobrenja za izbor revizorske kuće BDO za obavljanje revizije finansijskih iskaza navedenih banaka za 2018. godinu, Centralna banka je cijenila činjenicu da navedena revizorska kuća nije u roku završila reviziju finansijskih iskaza jedne banke za 2017. godinu i da predmetna revizija nije završena ni nakon isteka tog roka, kao i informacije dobijene od predstavnika te banke i informacije i stavove koji su na održanim sastancima od strane navedene revizorske kuće saopšteni predstavnicima Centralne banke u odnosu na rokove za završetak izvještaja o reviziji.

U skladu sa navedenim, Centralna banka je utvrdila da je ispunjen uslov iz Zakona o bankama o odbijanju izdavanja odobrenja za izbor revizorske kuće, jer iz pribavljenih podataka proizilazi da revizorska kuća BDO u prethodnom periodu nije na zadovoljavajući način vršila reviziju banaka koja posluju u Crnoj Gori.

Takođe, zbog značajnog kašnjenja u pripremi navedenog revizorskog izvještaja i nepostupanja u skladu sa upozorenjima iznesenim na održanim sastancima, Centralna banka je dana 11. 12. 2018. godine poslala dopis Ministarstvu finansija, kao nadležnom organu koji vrši nadzor rada društava za reviziju i ovlašćenih revizora, u cilju preduzimanja mjere iz svoje nadležnosti povodom navedenog (ne)činjenja revizorske kuće BDO.

Nije znao za predlog Miloševića

Prema informacijama bivši viceguverner Velibor Milošević je još 2015. godine predložio uvođenje prinudne uprave u Atlas banku, da li ste i kako Vi kao tadašnji ministar finansija i član Savjeta za finansijsku stabilnost reagovali na taj predlog?

Nikada nijesam dobio informaciju o predlogu koji pominjete i za koji tvrdite da ga je podnio bivši viceguverner Velibor Milošević. Takođe, predlog koji pominjete nikada nije bio predmet teme na sjednicama Savjeta za finansijsku stabilnost, održavanim u periodu kada sam obavljao funkciju ministra finansija. Imajući prethodno u vidu, za odgovor na ovo pitanje upućujem Vas na Miloševića.

( Milka Tadić-Mijović, Goran Kapor )