Krivična prijava protiv Brajovića i Žugića zbog autoputa

Mreža za afirmaciju nevladinog sektora (MANS) podnijela je Vrhovnom državnom tužilaštvu krivičnu prijavu protiv ministara saobraćaja i finansija, Ivana Brajovića i Radoja Žugića zbog sumnje u štetno postupanje prilikom sklapanja ugovora u projektu izgradnje autoputa.

Iz MANS-a je saopšteno da su Brajović i Žugić, prilikom zaključenja ugovornih aranžmana u vezi realizacije projekta izgradnje dionice autoputa Bar-Boljare, na protivustavan način i uz tešku zloupotrebu službenog položaja doveli Crnu Goru u položaj potčinjenosti i zavisnosti prema Kini.

Brajović je u februaru ove godine sa predstavnicima kineskih kompanija China Communications Construction Company (CCCC) i njenom kćerkom firmom China Road and Bridge Corporation (CRBC) potpisao Ugovor o projektovanju i izgradnji autoputa Bar-Boljare, dionica Smokovac-Uvač-Mateševo, dok je Žugić krajem oktobra sa predstavnicima kineske Exim banke potpisao Ugovor o preferencijalnom zajmu.

Prijavom se Brajović sumnjiči da je štetno postupao zaključujući Ugovor o projektovanju i izgradnji dionice autoputa na bazi idejnog, a ne glavnog projekta, što, kako su kazali iz MANS-a, dovodi u pitanje stvaran iznos investicije, koja je ugovorena na blizu 810 miliona eura.

U MANS-u smatraju da samo glavni projekat može da posluži kao relevantna dokumentaciona osnova za precizno utvrđivanje realne cijene, dok se u suprotnom rizikuje da stvarna cijena radova na kraju znatno premaši ugovorenu.

"Uprkos tom saznanju, postoji sumnja da je ministar saobraćaja svjesno postupao na štetu ekonomskih interesa države Crne Gore i zaključio Ugovor o projektovanju i izgradnji sa kineskim partnerom, koji je istim Ugovorom oslobođen od obaveze plaćanja niza poreza, naknadi i taksi. Na taj način je kineski partner favorizovan i omogućen mu je niz finansijskih povlastica na štetu državnog budžeta koja se može mjeriti desetinama miliona EUR, koje bi inače država mogla da prihoduje po osnovu naplate poreza, doprinosa, carina i koncesija", navedeno je u saopštenju MANS-a.

Žugić se sumnjiči za štetno postupanje prilikom zaključenja Ugovora o preferencijalnom zajmu sa kineskom Exim bankom.

Iz MANS-a objašnjavaju da je kredit je ugovoren u američkim dolarima, a ne eurima kao zvaničnoj valuti Crne Gore, čime su država i njene finansije izložene konstantnom valutnom riziku promjene dolara u odnosu na euro po osnovu vraćanja ugovorenog kredita.

"To može da uzrokuje otplatu kredita u većem iznosu od ugovorenih blizu 944 miliona USD, naročito kada se uzme u obzir dug period otplate od 168 mjeseci. Pored toga, Ugovorom o preferencijalnom zajmu država Crna Gora je dovedena u podređeni položaj u odnosu na državu Kinu, što posebno potvrđuje odredba kojom je država, u slučaju neispunjenja ugovorenih obaveza, garantovala isplatu cjelokupnom svojom imovinom, osim diplomatsko-konzularnih predstavništava i vojne opreme", kazali su predstavnici MANS-a.

Takođe je, kako su dodali, ugovorena i veoma nepovoljna klauzula "pari passu", koja podrazumijeva da će sve obaveze države u isplati bilo kakvih potraživanja prema trećim licima biti jednako rangirane sa obavezama po osnovu Ugovora o zajmu, a u slučaju spora je ugovorena nadležnost arbitraže u Kini.

"Ugovoreni uslovi navode na sumnju da se kredit može svrstati u kolonijalne ugovore, kojima se narušava suverenitet i međunarodni integritet države Crne Gore", upozorili su iz MANS-a.

Brajović i Žugić su, kako su naveli, zaključili nepovoljne ugovorne aranžmane i pored saznanja da je studija britanske konsultantske kuće URS, koja je izrađena sredinom 2012. godine, pokazala da je Projekat izgradnje autoputa punog profila ekonomski neisplativ na način i pod uslovima koje je u konačnom definisao Ugovor.

Studija, koju je naručila Evropska investiciona banka za potrebe Ministarstva pomorstva i saobraćaja, pokazala je da bi Projekat bio ekonomski opravdan ukoliko je indikator interne stope povraćaja veći od osam odsto, neto sadašnja vrijednost veća od nula EUR, a odnos troškova i benefita veći od jedan. Na dionici Smokovac-Mateševo, interni procenat povraćaja je 4,5 odsto, neto vrijednost minus 158,6 miliona, a odnos troškova i benefita 0,59 odsto, što znači da dionica u pogledu ekonomske isplativosti ne zadovoljava niti jedan parametar.

Zbog toga su, podsjećaju iz MANS-a, autori studije preporučili izgradnju prioritetne dionice Smokovac-Mateševo, ali ne kao autoput punog profila, već kao poluautoput i procijenili da bi realizacija tog projekta koštala 698 miliona eura.

"Prijavljeni su bili upoznati sa analizama da je izgradnja dionice Smokovac-Mateševo ekonomski neisplativa, ali su uprkos takvom saznanju i kršeći Ustav i zakonske propise u Crnoj Gori, preduzeli niz štetnih mjera na račun budžeta Crne Gore i zaključili ugovorni aranžman, koji državu Crnu Goru dovodi u potčinjeni položaj u odnosu na državu Kinu", rekjli su iz MANS-a.

MANS očekuje da će Vrhovno državno tužilaštvo, na osnovu dostavljenih dokaza, najhitnije ispitati navode iz krivične prijave i procesuirati odgovorne.

( Mina )