Chungking Express: Oda vremenu i Hong Kongu
Intenzivan osjećaj usamljenosti svojih aktera u gomili Hong Konga Wong budi eliptično slažući efekte kamere koja po potrebi deformiše grad u gomilu neonskog i nejasnog sa naracijom koja klinički zadire u srž svakog lika, ostavljajući u isto vrijeme kod gledaoca neodoljiv utisak nečijeg sna
U vrijeme kada je sniman Chungking Express Hong Kong se nalazio u stanju masovne anksioznosti i iščekivanju svoje istorijske predaje “crvenoj, biološkoj majci” Kini.
Evropska maćeha, Britanija, nakon više od 150 godina morala je popustiti, ali se ugovorom postarala da čedo vozi automobile lijevom stranom puta i sljedećih 50 godina. Preciznije - do 2047. Posebnost grada-države je tako dobila svoj rok trajanja.
Takvom Hong Kongu, evropskom i deset hiljada kilometara udaljenom od Evrope, ne toliko kineskom, a u srcu Kine, u sve-svjetskoj parnici koja podsjeća na onu razvodnu, ostalo je samo da čeka.
Vješto smjenjujući motive usamljenosti, neizvjesnosti sa motivima rokova koji neumoljivo ističu, Wong Kar Wai je tom Hong Kongu, kroz, naizgled, dvije banalne ljubavne priče, izradio živopisan politički i društveni portret koji će se, tačno dvadeset godina kasnije, itekako aktuelizovati.
Policajci 223 i 663
Chungking express je priča o dva hongkoška policajca koji se, nakon što su ih djevojke neočekivano ostavile, muče da nastave dalje.
Film nas prvo upoznaje sa Policajcem 223 (Takeshi Kanesheiro) koji se nadomak svog 25. rođendana 1. maja očajnički trudi da stupi u kontakt sa bivšom djevojkom.
Uporedo sa ovom, Wong nam priča priču o misterioznoj plavuši sa perikom (Brigitte Lin) kojoj je 1. maj takođe bitan: to je dan kada mora kompletirati veliko krijumčarenje droge ili će snositi posljedice.
Nešto kasnije, Chungking express svoj fokus premješta na Policajca 663 (Tony Leung).
On je utučen nakon što ga je ostavila djevojka stjuardesa, a u priču se uključuje Faye (Faye Wong)koja nakon dugog posmatranja iz pasivne znatiželje razvija skoro pa manično interesovanje za Policajca 663.
Uprkos sličnostima dvije naracije i radnjama koje se i fizički prepliću u nekoliko kadrova, Chungking Express je nedvosmisleno podijeljen tonovima dvije priče.
Nakon nekih 40 minuta, Policajac 223 će naletjeti na Faye, muzička tema filma „California dreamin“ će naglo početi dalje određujući ritam i atmosferu koja iz haosa podzemlja prerasta u priču koja je ljubavna.
Iščekujući prvi maj
Chungking express je film o neminovnosti i prolaznosti. Ni najmanji predmet nije izuzet iz fiksacije da sve ima svoj rok trajanja.
Policajac 223 opsjednut je pitanjem da li ljubav i veze imaju svoj rok trajanja kao što ga ima konzervirani ananas umočen u sirup koji je omiljena hrana njegove bivše djevojke, stavljajući u istu ravan jedan predmet i svu delikatnost ljudskih osjećanja.
Od dana razlaza on očajnički iščekuje poziv i svakodnevno kupuje jednu konzervu ananasa, birajući isključivo one čiji rok upotrebe ističe prvog maja, tačno mjesec dana od njihovog raskida.
Ukoliko, ipak, poziv ne stigne nihova veza će „isteći“ zajedno sa konzervama.
Iako to u filmu neće imati eksplicitnu referencu, opsesija rokovima trajanja dio je veće metafore u kojoj se stanovnici osjećaju slično povodom trogodišnjeg perioda koji prethodi dogovorenoj predaji Hong Konga Kini. Prvi maj Policajca 223 je hongkoški prvi jul 1997.
California Dreamin’
U svijetu u kome se ljudi, senzacija i spektakl izlivaju na skoro svakom koraku, paradoks i ukus otuđenosti fascinacija je i ovog Wongovog ostvarenja.
Intenzivan osjećaj usamljenosti svojih aktera u gomili Hong Konga Wong budi eliptično slažući efekte kamere koja po potrebi deformiše grad u gomilu neonskog i nejasnog sa naracijom koja klinički zadire u srž svakog lika, ostavljajući u isto vrijeme kod gledaoca utisak nečijeg sna.
Taj hipnotišući efekt, pored kaleidoskopskog spektra boja kojim se služi, Wong postiže i pravomjernom tehnikom mijenjanja “brzina” filma.
Chungking express, takav, u miksu fleševa i slow-motiona, koji se nečesto dešavaju istovremeno, budi fantastičan osjećaju izgubljenosti.
Ukupan osjećaj i atmosfera filma mnogo duguju i muzici koja se tokom svih 98 filma nadjačava i takmiči sa dijalozima. „California Dreamin”, česta i često zaglušujuća, esencija je usamljenosti svakog lika i želje da se bude na nekom drugom, toplijem i ljepšem mjestu.
Opsesija opsesijama
Rutina življenja i patern repeticije u koji čovječanstvo bez izuzetka upada još jedna je opsesija Chungking Expressa.
Policajac 223 sa svojim konzervama ananasa, Faye sa “California dreamin” pjesmom, Policajac 663 sa istom hranom koju jede na istom štandu svakog dana, Wongova su ideja ljudskog funkcionisanja i nemoćnosti pred navikama koje neminovno vode u očaj.
Takvi, očajni na svoj način, likovi opsjednuti svojim opsjednutostima gube dodir sa stvarnim objektima opsesije, pa životi, kao i Chungking express, postaju stvar putovanja, ne toliko i epiloga.
Wong kao Godard
Chungking Express prilazi svojim likovima na nekonvencionalan, uzbudljiv, na oko neobavezan, ali efektan način, otkrivajući jasno Wongove režiserske afekcije.
Dijeleći Godard-ovu fascinaciju američkom pop kulturom i destrukcijom, kineski režiser se stilom i korišćenim tehnikama svrstava u red najprefinjenijih sljedbenika francuskog Novog talasa.
Još jedan, po sopstvenom priznanju, Godard-ov učenik Kventin Tarantino podijelio je svoje iskustvo sa Chungking Express-om:
“Samo sam počeo plakati”, nije krio oduševljenje, “Zaista sam bio srećan što ovakve stvari postoje”.
( Milika Leković )