Pismo bitnika Nila Kasidija: Riječi koje su osvojile Keruaka
Zvali su ga pismom koje je pokrenulo novi književni žanr - 16.000 riječi napisanih u amfetaminskoj groznici, tok svijesti Nila Kasadija, koje je poslao svom prijatelju Džeku Keruaku 1950. godine.
Kada je pročitao pismo, Keruak je već bio uradio prvu ruku kultnog romana “Na putu” i, tokom tronedjeljnog stvaralačkog zanosa, preradio je roman u stilu nalik Kasadijevom, koji je postao kultni i glavni roman književnosti bit generacije.
Pismo, za koje je Keruak kratko pred smrt rekao da bi njegovu muzu Kasadija pretvorilo u izrazitu književnu figuru da nije izgubljeno. “Ipak, ispostavilo se da nije nepovratno nestalo već da je samo zatureno, skoro 60 godina”, rekao je Džo Madalena čija će aukcijska kuća “Profiles in History” ponuditi pismo na aukciji 17. decembra.
Pismo je dio kolekcije u kojoj se nalaze i pisma drugih istaknutih književnih figura poput E.E. Kamingsa, Keneta Reksrota, Robeta Pena Vorena. Madalena očekuje da će ponuđači na aukciji najviše biti zainteresovani za Kasadijevo pismo na 18 strana u kome piše o svojoj pijanoj, seksualno frustriranoj posjeti Denveru.
Keruak je pismo dao Alenu Ginsbergu koji je pokušao da ga objavi i poslao ga izdavaču “Golden Goose Press” u San Francisku gdje je ostalo neotvoreno do zatvaranja kuće.
Kada je kuća propala, u pomoć je priskočio izdavač Ričard Emerson koji je uzeo sva pisma, rukopise i tekstove GGA. Njegova kćerka, performans umjetnica Džin Spinoza pronašla je pismo poslije očeve smrti i odnijela ga je na procjenu i sada se nada da će, ko god bude kupio pismo, javnosti omogućiti da se upozna sa pismom koje je inspirisalo Keruaka.
“Moj otac nije znao ko je Alen Ginzberg, nije znao ko je Kasidi, nije bio dio kruga bitnika, ali je volio poeziju”, kazala je Spinoza, koja je pronašla pismo čisteći kuću pokojnog oca prije dvije godine.
Iako je znala ko su bili Keruak i Kasidi, Spinoza nikada nije čula za Džoan Anderson pismo, kako je Keruak nazvao Kasidijev opis žene sa kojom je bio u kratkoj romansi.
“Pismo je neprocjenjivo”, kaže istoričar i Keruakov biograf Denis Meknali. “Mnogo je inspirisalo Keruaka i usmjerilo ga u pravcu u kojem je želio da putuje, koji je bio njegov spontani stil pisanja, a sadržalo ga je pismo koje je jednostavno iskipjelo iz mozga Nila Kasidija.
To je stil koji je Keruak upotrijebio u romanima “Na putu” i “Kodijeve vizje”, koji su prikazivali Kasidija, njihovog protagonistu, pomalo prerušenog pod imenima Din Morijarti i Kodi Pomeroj.
Nastavio je da ga koristi u knjigama, poput “The Subterraneans”, “Darma lutalice” and “Usamljeni putnik”, cementirajući tako svoju reputaciju oca bit generacije.
Kasidi je dobio samo mali dio slave kao Keruakova muza i kasnije kao ortak koji je, uz mnogo halucinogenih droga i glasnu muziku, vozio autobus “Merry Pranksters” pisca Kena Kesija, autora kultne knjige “Let iznad kukavičjeg gnijezda”, s kraja na kraj zemlje.
U Međuvremenu, oko trećina Džoan Anderson pisma, kopirana je prije nestanka i postala je dobro poznata proučavaocima Keruaka.
Kada je Spinoza otkrila da posjeduje cijelo pismo, odnijela ga je Madaleni, istaknutom trgovcu istorijskim dokumentima i artefaktima pop-kulture, da potvdi njegovu autentičnost. On nije rad da odredi cijenu po kojoj bi se pismo moglo prodati.
Pun energije i strasti prema životu
Za Ginzberga i Keruaka Kasedi je bio autentičan nemirni duh, neobrazovan, ali bistar i nadaren, pun energije i strasti prema životu, oličenje poslijeratnog naraštaja mladih Amerikanaca koji su, nezadovoljni sputavajućom konvencionalnom materijalističkom kulturom, tražili drukčiji život i vrijednosti.
Uprkos tome što je imao ženu i djecu, Kasedi je neumorno lutao Amerikom, često u pratnji Ginzberga, s kojim je godinama održavao homoseksualnu vezu i koji ga je spomenuo u svojoj slavnoj pesmi “Urlik” kao “tajnog junaka”, kao i s Keruakom.
Dok su se vozili, uvijek velikom brzinom (i uvijek je Kasedi bio za volanom, jer Keruak nikad nije naučio da vozi), slušali su džez na radiju, pili, drogirali se i neprestano razgovarali. Ta putovanja su nadahnula Keruaka da pokuša da ih reprodukuje u jednako zadihanoj, uzbudljivoj prozi, tačno onako kako su se dogodila, bez ikakve distance.
Galerija
( Nina Vujačić )